فردای اقتصاد: صنعت سیمان از سال‌ها پیش با چالش‌های مهمی از قبیل رکود اقتصادی در بخش مسکن، تغییرات سیاستی مربوط به بودجه‌های عمرانی و ساخت و ساز، رونق ساخت و ساز در کشورهای همسایه، تغییر سیاست‌های پروانه ساخت مسکن و مواردی از این دست با تغییرات آماری قابل توجه مواجه بوده است. در سال‌های اخیر نیز با کمبود گاز و استفاده از سوخت مایع جایگزین، چالشی دیگر به شرکت‌های فعال در این صنعت تحمیل شده است.
برآورد می‌شود نیاز سالانه گاز صنعت سیمان نزدیک به ۲۷ میلیون متر مکعب باشد. امسال میزان گازرسانی به این صنعت به شکل پلکانی و طی سه مرحله (اوایل آبان، ۲۵ آبان، ۱۵ آذر) با افت قابل توجهی مواجه شده‌است؛ به شکلی که در مرحله سوم و از ۱۵ آذر میزان گاز تخصیص یافته به کل صنعت سیمان تنها ۶ میلیون متر مکعب گزارش شده و کارخانه‌ها از سوخت‌های جایگزین یعنی مازوت آن هم با نرخ‌هایی بالاتر از نرخ خرید گاز، استفاده می‌کنند.
بنا بر قراردادی که وزارت نفت با شرکت‌های سیمانی دارد، این وزارتخانه همه ساله ملزم بود تا ۸ ماه نخست سال به صورت کامل گازرسانی به این صنعت را انجام دهد و ماه‌های باقی مانده مازوت یا نفت کوره را جایگزین گاز تحویلی می‌کرد. در سال جاری اما با توجه به مشکل کمبود گاز به دلیل رشد حدود ۳۰۰درصدی مصرف در بخش خانگی و تجاری، صنایع غیرعمده و حمل و نقل (بالغ بر ۷۴ درصد گاز تولیدی کشور) نسبت به شهریورماه که منجر به کاهش شدید گاز قابل تخصیص به صنایع بزرگ و به ویژه نیروگاه‌های حرارتی تولید برق شد، استفاده از سوخت دوم (پشتیبان) یعنی سوخت مایع نفت گاز و نفت کوره (مازوت) زودتر اتفاق افتاده است.
سیمانی‌ها که با آغاز فصل سرما و قطعی گاز مجبور به استفاده از سوخت دوم یعنی سوخت مایع می‌شوند، نرخی نزدیک به نرخ گاز طبیعی یعنی ۵۷۵ تومان به علاوه هزینه حمل که برای کارخانه‌های مختلف بنا بر موقعیت جغرافیای متفاوت است، برای این سوخت تحمیلی پرداخت می‌کنند.
شاید کمبود گاز و قطعی این خوراک مهم برای سیمانی‌ها و استفاده از مازوت امری اجتناب ناپذیر باشد، اما موضوعی دیگر که سبب تحمیل هزینه بیشتری به شرکت‌های سیمانی شده است، دریافت چک تعهدی صد میلیارد تومانی و تکلیف دریافت مازوت از پالایشگاه‌هایی بعضا با فاصله جغرافیایی بالاست؛ بنا بر گزارش‌هایی که از سوی شرکت سیمان غرب در کرمانشاه منتشر شده، این شرکت با وجود قرار داشتن یک پالایشگاه در فاصله ۱۵کیلومتری خود، موظف است مازوت مورد نیاز را با هزینه حملی نزدیک به نرخ مازوت دریافتی، از ماهشهر تامین کند که بهای نهایی آن در کنار هزینه گرم کردن این ماده به بیش از ۱.۲ برابر افزایش می‌دهد.
با توجه به اظهار نظر اخیر جلیل سالاری، معاون وزیر نفت که استفاده از سوخت گازوئیل و مازوت در شرایط کمبود گاز را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر و رویه‌ای متداول در دنیا عنوان کرد، می‌توان دلیل پافشاری این نهاد دولتی برای فروش مازوت خریداری‌شده از پالایشگاه‌ها را درک کرد.
موضوع فاصله جغرافیایی برای سیمان قائن نسبت به سایر سیمانی‌ها بسیار حادتر است. این شرکت به دلیل فاصله‌ای که از پالایشگاه تلکیف شده برای خرید سوخت مایع دارد، مجبور است به‌ازای هر لیتر مازوت بیش از ۱۵۰۰تومان هزینه کند. کمبود گاز و این سیاست تکلیفی با توجه به بهای ۵۵۴ تومانی هر متر مکعب گاز برای این شرکت در شرایط عدم قطعی، وضعیت تولید را با مشکلات زیادی در بخش انرژی مواجه می‌کند.
از سوی دیگر با توجه به آلودگی خطرناکی که مصرف مازوت در سطح صنایع و نیروگاه‌ها در کشور به وجود می‌آورد، عمده دلیل آلودگی این‌روزهای کلان‌شهرهایی چون تهران نیز به اذعان کارشناسان به استفاده از همین سوخت برمی‌گردد.
با نگاهی به هزینه‌صنایع مازوت سوز مانند سیمان می‌توان نتیجه کمبود گاز را یک بازی باخت-باخت برای مردم و صنایع دانست، چرا که در کنار تحمیل هزینه قابل توجه بخش انرژی به صنایعی چون پتروشیمی‌ها، سیمانی‌ها و نیروگاه‌ها، آلودگی سطح کلان‌شهرها در روزهای اخیر به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده است.