فردای اقتصاد: بحث عرضه خودرو در بورس کالا به خصوص در سال جاری بسیار جدی شد و مورد اقبال فعالان بازارها، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان قرار گرفت. موضوعی که با چند بازوی سیاستگذاری یعنی وزارت صمت و مجلس و سازمان خصوصی‌سازی عملیاتی و منجر به میزبانی بورس کالا از افزون بر ۱۶هزار خودرو شد که از این میزان بیش از ۱۵هزار دستگاه آن در فصل پاییز عرضه شد.

بحث عرضه خودرو در بورس کالا را می‌توان از چند منظر مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان و سهامداران مورد بحث قرار داد؛ مصرف‌کنندگان معتقد هستند که عرضه در بورس‌کالا درصورتی که به شکل مقطعی و قطره‌چکانی و تنها از طیف سری خودروهای داخلی (در شرایط شبه انحصاری)  انجام بگیرد از اثر بخشی کمتری در اصلاح مبنای قیمت‌گذاری برخوردار خواهد بود.

از سوی دیگر طیف تولیدکنندگان و سهامداران این صنعت معتقد هستند این صنعت به دلیل دست‌اندازی دولت در تعیین قیمت دچار زیان‌هایی شده که مسیر افزایش کیفیت محصولات، بهره‌وری صنعت و انگیزه سرمایه‌‎گذاری در صنعت با انسداد مواجه کرده است.

پاییز؛ رستاخیز صنعت خودرو

عرضه پاییزی خودرو در بورس کالا با رقابت دو محصول شاهین و هایما خاتمه یافت؛ در  هفته انتهایی آذر ۶هزار خودرو در بورس کالا به‌ فروش رفت تا فصل سوم سال با میزبانی از فروش بیش از ۱۵هزار خودرو از محصولات ایرانخودرو، سایپا، بهمن‌موتور و آرین موتور، یک فصل جذاب را برای صنعت خودرو به ارمغان بیاورد.

حال جدل‌هایی بر سر عرضه خودرو در بورس‌کالا صورت‌گرفته است که در این بین موافقان این عرضه با ارائه دلایلی از جمله قطع دست دلالی میان کارخانه و مردم و واریز این رانت از جیب دلالان به جیب صنعت خودرو، سهامداران و حتی مصرف‌کننده نهایی به حمایت از این عرضه‌ها می‌پردازند. برای بررسی این دلایل می‌توان به مقایسه‌ تفاوت خالص درآمد کسب شده ایرانخودرو از محل فروش ۱۱هزار و ۳۵۰دستگاه خودرو در بورس کالا و قیمت‌های درب کارخانه این محصولات پرداخت.

ایرانخودرو از ابتدای فصل پاییز سه محصول پژو ۲۰۷، تارا و هایما را در بورس کالا به عرضه گذاشته است؛ این شرکت با عرضه ۱۱هزار و ۳۵۰ دستگاه از این سه نوع خودرو توانست درآمد ۶هزار و ۱۱۴میلیارد تومانی از این محل کسب کند؛ اگر شرکت ایران‌خودرو این میزان از محصولات خود را با قیمت پایه به مانند سایر محصولاتش به فروش می‌رساند، ۵ هزار و ۴۵ میلیارد تومان درآمد کسب می‌کرد؛ یعنی یک هزار و ۶۹میلیارد تومان کمتر.

ایرانخودرو تنها از محل فروش ۵هزار و ۲۰۰ دستگاه انواع خودرو پژو ۲۰۷ در بورس کالا بیش از ۵۸۰ میلیارد تومان درآمد بیش‌تر نسبت به فروش این میزان محصول در درب کارخانه و با قیمت پایه کسب کرده است؛ این موضوع در حالی که ایران‌خودرو در دو ماه مهر و آبان بیش از ۶۱هزار دستگاه از خانواده پژو که عمدتا پژو ۲۰۷ را شامل می‌شود، فروش داشته که تنها بخش کوچکی از آن در بورس کالا به‌فروش رفته است.

دو خودرو دیگری که این شرکت در فصل پاییز در بورس کالا عرضه داشته است هایما و تارا است که در انواع مدل دستی، اتوماتیک، S7، S5 و S7+ صورت گرفت. عرضه مذکور در مجموع به میزان ۶هزار و ۱۵۰دستگاه صورت گرفت. این میزان عرضه از این دو خودرو در فصل پاییز به اصطلاح از سود ۴۸۸ میلیارد تومانی دلالی جلوگیری کرد و این مبلغ مستقیم به تولیدکننده این خودروها یعنی ایرانخودرو و البته مصرف‌کنندگان و سهامداران رسید.