فردای اقتصاد: تجمیع چالش‌ها در سمت تولید و مصرف برق در سال‌های اخیر، ناترازی برق در ایران را تا حدود ۱۵هزار مگاوات (که معادل ۲۰درصد متوسط مصرف روزانه است) افزایش داده و نتیجه آن خاموشی‌های سریالی و تشدید مشکلات بخش صنعت بوده است. کسری برق در فصل تابستان و گاز در فصل زمستان بیش از همه سطح وسیعی از صنایع کوچک، متوسط و بزرگ را آزار داده و بیشترین بار خاموشی را بر دوش صنایع فولادی و سیمانی و صنایع وابسته به آن وارد کرده است. امروز در برنامه «شمارش معکوس» میزبان بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران بودیم و موضوع تهدید قطعی برق و گاز برای صنعت فولاد کشور را مورد بررسی قرار داریم.
طبق آمارها در سال ۱۴۰۰، فولاد ایران حدود ۶میلیون تن از برنامه هدف‌گذاری شده خود عقب افتاده و گفته می‌شود که عمده دلیل آن محدودیت‌های انرژی در صنعت فولاد است. سبحانی درباره ادامه‌دار شدن این روند در سال جاری نیز با توجه به محدودیت تامین برق کارخانه‌های فولادی و زیان صنعت فولاد از انتقال خاموشی‌ها، گفت: چالش‌های اصلی صنعت فولاد تامین انرژی شامل گاز و برق، بازارهای صادراتی که در معرض خطر کاهش قیمت محصولات کشور روسیه قرار دارد و همچنین وضع مقررات لحظه‌ای توسط دولت است و با حرکت صنایع فولادی به سمت تامین برق، با توجه به سرمایه‌گذاری های انجام شده در این بخش، می‌توان امیدوار بود تا سه سال آینده محدودیت انرژی صنعت فولاد کمتر شود.
همچنین درباره پاشنه آشیل مهم این صنعت یعنی انرژی ارزان نیز نکاتی در این مصاحبه عنوان شد. سبحانی اعتقاد دارد که مزیت نسبی ایران و ماهیت صنعت فولاد کشور با انرژی ارزان بوده و با حذف آن فولاد کشور زیان‌ده خواهد بود.
مهم‌ترین موانع صنعت فولاد ایران
سبحانی با بررسی چالش‌های اصلی صنعت فولاد ایران که شامل مقررات لحظه‌ای دولت، بازارهای صادراتی فولاد، مشکل تامین برق در تابستان و تامین گاز در زمستان است، عنوان کرد: صنعت فولاد زیرساخت اصلی دیگر صنایع به شمار می‌آید؛ بنابراین توجه به زنجیره فولاد و سرمایه‌گذاری بلندمدت می‌تواند پشتوانه مناسبی برای دیگر صنایع باشد. صنعت فولاد در تحقق هدف‌گذاری افق ۱۴۰۴ یعنی دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن و بلکه هم فراتر از آن، حرکت روبه‌رو به رشدی داشته است؛ اما این توازن در سایر موارد دیده نمی‌شود. مواردی که باعث شده، دستیابی به افق ۱۴۰۴ دور از دسترس باشد.
در سال ۱۴۰۰ محدودیت‌های انرژی باعث شده، بخشی از تولید برنامه‌ریزی شده از دست رود و ۶ میلیون تن از برنامه عقب بیفتد. سبحانی درباره ادامه‌دار شدن این روند در سال جاری نیز با توجه به محدودیت تامین برق کارخانه‌های فولادی و برآورد زیان صنعت فولاد از انتقال خاموشی‌ها، اظهار کرد: با افزایش تاریخی مصرف برق در کشور، وزارت نیرو به جای قطع برق شهری، راه آسان‌تر یعنی قطعی برق تولیدکنندگان را در پیش گرفته است. راهکار دولت این است که تولیدکنندگان برای مقابله با قطعی برق به سمت احداث نیروگاه حرکت کنند و سرمایه‌گذاری‌های لازم نیز در حال انجام است، اما این موضوع حداقل تا سال ۱۴۰۴، چالش اصلی این صنعت است.
وی ادامه داد: صنعت فولاد پس از انقلاب اسلامی وارد سیستم احیای مستقیم شد، شیوه احیای مستقیم به دلیل استفاده از گاز طبیعی، اقتصادی نیست، زیرا سوختی گران در سطح جهان محسوب می‌شود؛ هرچند این سوخت با یارانه و بسیار ارزان در اختیار تولیدکنندگان کشورمان قرار می‌گیرد.
سبحانی تاکید کرد: ارزان بودن انرژی از جمله گاز طبیعی و برق، دلیل اصلی توجیه‌پذیری اقتصادی صنعت فولاد کشور است و در صورت واقعی شدن قیمت‌ها بسیاری از واحدهای فولادسازی سوددهی خود را از دست خواهند داد و ادامه‌دار شدن محدودیت انرژی سرمایه‌گذاری در این صنعت را به شدت کاهش می‌دهد.
خطر در کمین بازارهای صادراتی
رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران درباره چشم‌انداز صادارت فولاد ایران با توجه به عرضه‌های سنگین و با تخفیف فولاد روسیه، اظهار کرد: صنعت فولاد ایران در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها برای به دست آوردن بازارهایی در نقاط مختلف دنیا، سختی فراوانی را متحمل شده و تولیدکنندگان با روش‌های مختلف مسیر صادرات را هموار کرده‌اند، صادرات فولاد ایران به طور سالانه بین ۹ تا ۱۱میلیون تن رسیده است. در سال گذشته صادرات فولاد، ۶میلیارد دلار درآمد ارزی برای ایران به ارمغان آورده است. اما با افزایش عوارض صادرات فولاد در کشور، در شرایطی که شاهد افزایش شدید قیمت فولاد بودیم، صادرات این محصول تقریبا متوقف شد و حتی پس از لغو آن روسیه با عرضه‌های سنگین و با تخفیف خود بازارها را از چنگ ایران درآورده و بازپس‌گیری این بازار نیز بسیار دشوار خواهد بود و صنعت فولاد ایران شرایط سختی را تجربه می‌کند.