فردای اقتصاد: بر اساس دستورالعمل معاونت وزارت صمت که پنجشنبه هفته گذشته ابلاغ شد، شرکت‌های تولیدکننده روغن مایع و روغن نباتی از شنبه موظف شدند نرخ فروش محصولات خود را ۱۰ الی ۲۵ درصد کاهش دهند. پس از جنگ روسیه و اوکراین بود که قیمت غلات و دانه‌های روغنی رشد قابل توجهی را تجربه کرد و به بالای ۱۶۰۰ دلار در هر تن رسید. در ماه‌های گذشته اما با افزایش عرضه این محصول در کنار توافقاتی که بین سه کشور روسیه، ترکیه و اوکراین برای عرضه محصولات دپو شده اوکراین در بنادر تجاری صورت گرفت، قیمت دانه‌های روغنی کاهشی شد. دو کشور روسیه و اوکراین ۳۰ درصد غلات دنیا را تامین می‌کردند که پس از جنگ بین دو کشور حمل و نقل کشتی‌ها به دلیل ریسک‌های امنیتی متوقف شد و حتی کالاها از جمله گندم در بنادر و کشتی‌ها ماند. هفته گذشته با میانجی‌گری ترکیه و با حضور گوترش، نماینده سازمان ملل متحد توافقی بین روسیه و اوکراین صورت گرفت که با ایجاد کریدور امن در دریای سیاه امکان انتقال این کالاها یعنی صادرات آنها انجام شود؛ این خبر به اندازه‌ای برای بازارهای جهانی خوشایند بود که حالا قیمت جهانی روغن خوراکی به دلیل بهبود عرضه به شدت کاهش یافته است. در حال حاضر نیز کاهش قیمت‌ها با نوسان ادامه دارد.
وزارت صمت: قیمت فروش روغن را کاهش دهید
از آنجایی که ۶۰ درصد مصرف شرکت‌های صنایع روغنی ایران، دانه آفتابگردان است، قیمت این نهاده وزن بیشتری در هزینه شرکت‌های تولیدکننده روغن‌های خوراکی در داخل کشور دارد. در این میان هفته گذشته، وزارت صمت، به منظور جلوگیری از افزایش نامتعارف حاشیه سود شرکت‌های روغنی (ناشی از کاهش قیمت‌های جهانی و تعرفه واردات)، دستور داد تا روغن‌سازان داخلی، نرخ فروش محصولات خود را کاهش دهند. در نامه‌ای که از سوی محمد مهدی برادران، معاون صنایع عمومی وزارت صمت به این شرکت‌ها ابلاغ شد، آمده است: «دستورالعمل کاهش قیمت انواع روغن نباتی از شنبه ۸ مرداد برای تمامی کارخانجات روغن کشور لازم‌الاجرا است. این کاهش قیمت برای انواع روغن‌های خوراکی بین ۱۰ تا ۲۵ درصد بوده و در مرحله اولیه قرار دارد. در مراحل بعدی باز هم کاهش قیمت اعمال خواهد شد .این کاهش قیمت به دنبال برنامه دولت برای کاهش تعرفه واردات مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات روغن اعمال می‌شود. هدف از این کار حمایت از مردم و مصرف کنندگان است. همه کارخانجات ملزم به کاهش قیمت هستند. با هر واحدی که از این دستورالعمل پیروی نکند، برخورد خواهد شد. قرار است برای روغن‌های موجود در بازار نیز تخفیفاتی در نظر گرفته شود.»
شرط تولیدکنندگان روغن برای کاهش قیمت
پس از ابلاغ دستورالعمل وزارت صمت برای کاهش ۱۰ تا ۲۵ درصدی قیمت فروش انواع روغن خوراکی از ۸ مردادماه، انجمن صنفی صنایع روغن نباتی با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «کاهش قیمت مصرف‌کننده روغن نباتی قبل از ارزان شدن قیمت روغن خام توسط دولت، منجر به زیان کارخانجات روغن نباتی و بر هم خوردن نظم بازار می‌شود. از این رو به منظور حفظ تعادل و جلوگیری از تنش در بازار روغن نباتی لازم است کالاهای فروش رفته در فروشگاه‌های سراسر کشور با قیمت‌های مصرف‌کننده مصوب قبلی تعیین تکلیف و نسبت به تعیین تکلیف قیمت‌های کالاهای ساخته شده موجود در انبارهای شرکت‌های پخش، عمده فروشی‌ها و کارخانه‌های تولیدی، تعیین تکلیف موجودی روغن خام کارخانجات تولیدی با قیمت‌های قبلی اعم از وارداتی و خریدهای داخلی، منطقی‌سازی قیمت‌های پایه ارزی روغن خام وارداتی توسط وزارت جهاد کشاورزی، تعیین تکلیف حقوق ورودی انواع روغن خام و کاهش قیمت روغن خام شرکت بازرگانی دولتی ایران به میزان نرخ دستوری دولت اقدامات لازم صورت پذیرد.»
همچنین در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده است که با توجه به بروز تنش احتمالی در بازار روغن نباتی پیشنهاد می‌شود کاهش قیمت بعد از تعیین تکلیف موارد مورد اشاره، از رسیدن محموله‌های جدید خریداری شده (با قیمت‌های پایین) به کشور، بعد از گذشت دو ماه و کارشناسی قیمت توسط سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به صورت یک مرحله‌ای انجام شود.
تولیدکنندگان بورسی روغن خوراکی
در حال حاضر سه شرکت اصلی تولیدکننده روغن خوراکی کشور در بورس تهران پذیرش شده‌اند که شامل شرکت صنعتی بهشهر (غبشهر)، مارگارین (غمارگ) و صنعت غذایی کورش (غکورش) هستند. نمادهای «غبشهر» و «غمارگ» از قدیمی‌های این صنعت بوده که «غبشهر» روغن‌های لادن و بهار و «غمارگ» برند آفتاب را روانه بازار می‌کند. «غکورش» نیز که اخیرا به این جمع اضافه شده و با روغن‌های فامیلا و اویلا در بازار شناخته می‌شود. در این میان «غبشهر» و «غکورش» حتی قبل از افزایش نرخ ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در اواسط اردیبهشت ماه که منجر به افزایش میانگین ۴۰۰ تا ۶۰۰ درصد نرخ فروش محصولات شرکت‌های روغنی شد، سودده بودند. در حال حاضر با توجه به ابلاغیه جدید وزارت صمت در خصوص الزام روغنی‌ها به کاهش نرخ فروش محصولاتشان بد نیست به بررسی درآمدهای عملیاتی و وضعیت فروش شرکت‌های مذکور در ماه‌های قبل پرداخت و چشم‌انداز سوددهی و حاشیه سود روغن‌سازان بورسی را با توجه به معادلات جدید چه در بازارهای جهانی و چه قیمت‌گذاری داخلی بررسی کرد.
صنایع غذایی بهشهر (غبشهر)
هفته گذشته گزارش عملکرد «غبشهر» در نخستین ماه تابستان روی سامانه کذال رفت. از آن جایی که «غبشهر» در گزارش فصل بهار خود رشد ۴۰۴ درصدی سود خالص خود را گزارش کرده بود؛ بررسی‌های ماهانه فصل تابستان حائز اهمیت خواهد بود. «غبشهر» در تیرماه به فروش ۲۷۰۸ میلیارد تومانی دست یافت که نسبت به خردادماه، ۴۰ درصد افزایش و در قیاس با میانگین فروش ماهانه بهار، ۱۶۳ درصد رشد را نشان می‌دهد. حجم فروش محصولات این شرکت نیز در تیرماه، ۴۰,۹۸۲ تن گزارش شده که نسبت به خرداد ۲۱ درصد رشد و در مقایسه با میانگین ماهانه فصل بهار، ۵۷ درصد افزایش را نشان می‌دهد. میزان مصرف روغن خم این شرکت شامل ۳۰ درصد روغن آفتابگردان، ۳۰ درصد روغن پالم و ۴۰ درصد روغن سویا است که با این ترکیب، متوسط قیمت جهانی روغن خام برای فصل بهار، ۲هزار دلار در هر تن در نظر گرفته شده است.
صنایع غذایی کورش (غکورش)
با نگاهی به عملکرد تیرماه «غکورش»، به کاهش یک درصدی نرخ فروش ماهانه این شرکت برخورد می‌کنیم. با این حال فروش تیرماه شرکت صنایع غذایی کورش در مقایسه با میانگین ماهانه فصل بهار، رشدی ۱۰۴ درصدی را نشان می‌دهد. «غکورش» در نخستین ماه تابستان، فروش ۲۳۷۱ میلیارد تومانی را ثبت کرده است. حجم فروش «غکورش» نیز در تیرماه به ۳۴۳۲۵ تن رسید که ۳۴۱۴۹ تن آن فروش داخلی و ۱۷۶ تن آن فروش صادراتی بوده ست.
شرکت مارگارین (غمارگ)
شرکت مارگارین با وجود افزایش نرخ محصولاتش همچنان جزو شرکت‌های زیان‌ده این صنعت شناخته می‌شود. از جمله دلایل زیان‌ده بودن این شرکت در دو فصل اخیر می‌توان به هزینه‌های بالای «غمارگ» اشاره کرد. از این رو حداقل در کوتاه‌مدت نوعی بدبینی را نسبت به وضعیت سودآوری خود در فصل تابستان با وجود کاهش نرخ وارداتی روغن خام به وجود آورده است که مصوبه اخیر وزارت صمت نیز به این بدبینی در بین سرمایه‌گذاران افزوده است. با توجه به آمار ماهانه این شرکت نکته قابل توجه روند تولید این شرکت است که در ۵ ماه اخیر ۵۰ درصد کمتر از ظرفیت عملی خود در سال قبل تولید کرده است.
اثر نهایی معاملات جدید روغن
همانطور که اشاره شد در روزها و هفته‌های اخیر قیمت جهانی روغن خوراکی در مناطق مختلف بین ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش یافته است که حفظ قیمت‌های فعلی، سبب کاهش بهای تمام شده شرکت‌های تولید کننده روغن نباتی در کشور خواهد شد. به این ترتیب در مجموع می‌توان گفت حتی در صورت اجرایی شدن مصوبه اخیر وزارت صنعت مبنی بر کاهش نرخ فروش محصول نهایی توسط شرکت‌های تولیدکننده روغن خوراکی، متعادل شدن نرخ جهانی مواد اولیه می‌تواند تاثیر منفی کاهش قیمت فروش را خنثی کند. حتی به نظر می‌رسد تاثیر کاهش نرخ روغن خام خریداری شده بر روی سودآوری این شرکت‌ها بیشتر بوده و می‌توانیم شاهد بهبود حاشیه سود آنها در ادامه سال باشیم.