فردای اقتصاد: امروز داده‌های مرکز آمار ترکیه از تعداد خانه‌های خریداری شده توسط خارجی‌ها در این کشور منتشر شد. طبق این گزارش در ماه گذشته حجم خرید خارجی‌ها در بازار مسکن ترکیه با افت سنگین ۵۵ درصدی مواجه شده و تعداد خانه‌های خریداری شده توسط خارجی‌ها به کمتر از ۴۰۰۰ واحد رسیده است که کمترین میزان طی ۱۵ ماه اخیر محسوب می‌شود. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این افت تنها محدود به خریدهای خارجی‌ها نبوده است؛ بلکه خانه‌های خریداری شده توسط ترک‌ها هم در تیرماه افت ۳۸ درصدی نسبت به خرداد داشته است. نکته جالب توجه این که مرکز آمار ایران هم میزان افت خرید ملک در تهران را در ماه تیر نسبت به خرداد ۳۸ درصد اعلام کرده بود. اما سوال این است که چرا بازار مسکن ترکیه ناگهان با افت شدید معاملات مواجه شده است؟
روس‌ها و ایرانیان همچنان مشتریان اصلی خانه‌های ترکی
در ماه گذشته خریدهای خارجی‌ها در بازار مسکن ترکیه با افت ۵۵ درصدی مواجه شده است. اما این افت سرمایه‌گذاری در املاک ترکیه برای کشورهایی که همیشه مشتری اصلی بازار مسکن ترکیه بوده‌اند تقریبا یکسان بوده است و جایگاه سه کشور نخست، یعنی روسیه، ایران و عراق در این رده‌بندی تغییر خاصی نداشته است. روس‌ها که خریدهایشان نسبت به خردادماه با افت ۴۵ درصدی مواجه شده، در ماه گذشته بیش از ۱۰۰۰ خانه در ترکیه خریداری کردند. ایرانیان با افت ۵۶ درصدی تعداد معاملات ۴۳۰ خانه در ترکیه خریده‌اند و عراقی‌ها هم که تعداد خریدهایشان در بازار مسکن ترکیه را ۵۳ درصد کاهش داده‌اند در ماه میلادی گذشته ۳۸۰ خانه در ترکیه خریده‌اند.
چرا خریداران عقب‌نشینی کردند؟
بررسی روند قیمت مسکن در ترکیه طی ۱۲ سال اخیر نشان می‌دهد که متوسط قیمت هر متر مربع ملک در این کشور حدود ۶۵۰ دلار بوده است. در این میان اما بعد از تلاطم اقتصادی شدید این کشور و افزایش تندوتیز نرخ ارز، بازار مسکن ترکیه از جهش ارزی جاماند و قیمت هر متر مربع املاک در ترکیه تا ۴۰۰ دلار هم افت کرد. اما موج تورمی سنگینی که طی ماه‌های گذشته در بازار مسکن ترکیه ایجاد شد در شرایطی که نرخ ارز به یک ثبات نسبی رسیده است، باعث شد تا متوسط قیمت املاک مسکونی در این کشور سریعا به سطوح بالا برسد.
اما نکته جالب توجه مقاومت ۸۰۰ دلاری قیمت مسکن طی این ۱۲ سال گذشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ۱۲ سال اخیر حداقل در ۶ مرتبه قیمت مسکن به این محدوده رسیده است که در ۵ مرتبه قبلی نتوانسته از این سقف عبور کند و دوباره با افت قیمت مواجه شده است. حال یکی از فرضیاتی که برای افت سنگین معاملات مسکن در ترکیه مطرح می‌شود همین کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در خانه‌های ترکی به واسطه رسیدن به سقف چندین ساله است.
یکی دیگر از فرضیاتی که در خصوص افت خرید مسکن در ترکیه مطرح می‌شود، تلاش اردوغان برای سرکوب ارزی طی چند ماه اخیر است. در این مدت گفته می‌شود دولت ترکیه ارزپاشی زیادی برای سرکوب نرخ ارز و جلوگیری از رشد بیشتر قیمت دلار در این کشور انجام داده است. چنین شرایطی با وجود تورم داخلی بالای ترکیه منجر می‌شود که انگیزه برای سرمایه‌گذاری و خرید ملک کاهش یابد.
سومین فرضیه‌ای که برای کاهش تعداد معاملات خارجی‌ها در بازار مسکن مطرح می‌شود، تغییرات قوانین خرید خانه توسط خارجی‌ها در ترکیه است. اوایل سال جاری بود که ترکیه حداقل سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای دریافت شهروندی این کشور را از ۲۵۰ به ۴۰۰ هزار دلار افزایش داد. برای دریافت اقامت موقت هم ترکیه شرط خاصی نداشت و با خرید خانه با هر قیمتی می شد اقامت موقت این کشور را دریافت کرد. اما حدود یک ماه و نیم پیش دولت ترکیه این قانون را هم تغییر داد و حداقل مبلغ مورد نیاز برای دریافت اقامت را به ۷۵ هزار دلار در استانبول و ۵۰ هزار دلار در بقیه نواحی کشور افزایش داد. همزمان با این اقدام هم دولت ترکیه قانون دیگری گذاشت که در هیچ محله‌ای خارجی‌ها نباید بیش از ۲۵ درصد جمعیت را تشکیل دهند. به نظر می‌رسد این قوانین جدید هم در کاهش سرمایه‌گذاری خارجی‌ها نقش داشته است.