درحالی که طبق آمار حدود ۴۹ میلیون نفر مشمول سهام عدالت هستند، همواره صدای اعتراض عده‌ای به گوش می‌رسید که چرا با وجود اینکه جزو دهک‌های کم درآمد جامعه هستند، مشمول این سهام نمی‌شوند. از سویی دولت دوازدهم درحالی به کار خود پایان داد که اعلام شد پرونده ثبت نام سهام عدالت بسته شده است و امکان اینکه مشمول جدیدی پذیرفته شود وجود ندارد. با این حال برخی نماینده‌های مجلس همچنان قول تخصیص سهام عدالت به جاماندگان را می‌دادند و آمارهای مختلفی نیز از جاماندگان ارائه می‌شد و در نهایت نیز زمزمه‌های یک جامعه آماری ۲۰ میلیون نفری نیز به گوش رسید.
اکبر حیدری، سخنگوی کانون سهامداران عدالت در پاسخ به این سوال که آیا جامعه آماری ۲۰ میلیون تومانی که گفته شد، واقعی بود، گفت: در سال ۸۷ مصوبه‌ای درباره سهام عدالت اجرایی می‌شود که آن هم مستند به ابلاغیه ۸ ماده‌ای مقام معظم رهبری بوده است. بر اساس آن قرار شد که شش دهک پایین درآمدی جامعه از سهام عدالت برخوردار شوند. در بررسی‌های بعدی مشخص می‌شود تعدادی از مردم که جزو دهک‌های پایین درآمدی جامعه بودند به دلیل اینکه در آن زمان سامانه‌های آماری به روز نبود و آنالوگ بود از فرآیند شناسایی و تخصیص عام جا ماندند. اساسا جاماندگان سهام عدالت هم این عده نبودند، نزدیک به یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفری بودند که در شناسایی، واجد شرایط دریافت سهام عدالت شده بودند، دعوتنامه سهام به نامشان صادر شده بود، تکالیف قانونی شان را هم انجام داده بودند، اوراق سهام در اختیارشان بود اما در سال ۹۵ وقتی پایان سهام عدالت اعلام شد در سامانه اعلامی سامانه خصوصی‌سازی اطلاعاتشان موجود نبود.
وی ادامه داد: این نقص ناشی از دقت در مغایرت گیری اطلاعات ثبت شده در تعاونی‌ها و اطلاعات نزد سازمان خصوصی‌سازی بود. در ابتدا حقوق این تعداد احساس شد تضییع شده و به عنوان جاماندگان سهام عدالت مطرح شدند. در ادامه بررسی‌ها مشخص شد که ازشش دهک پایین جامعه کسان دیگری هم هستند که مشمول دریافت سهام عدالت بودند ولی شناسایی نشدند.
سخنگوی کانون سهامداران عدالت عنوان کرد: در گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به کمیسیون اقتصادی، به آمار ۲۰ میلیونی از جاماندگان که الان گفته می‌شود، اشاره ضمنی شده است و این آمار دقیقی نیست و برآوردی است. به هر حال در اینکه افرادی بودند که مشمول سهام عدالت بودند اما در فرآیند شناسایی جاماندند شکی نیست اما آمار نهایی باید توسط دستگاه‌های مسئول اعلام شود.
وی با اشاره قانون بودجه ۱۴۰۱ گفت: در بودجه امسال به طور بدیهی و پیش فرض مشخص بود که هر کسی که الان تحت پوشش نهادهای حمایتی و کمیته امداد و سازمان بهزیستی هست، قطعا جزو دهک‌های جامانده حساب می‌شود. مجلس هم در قانون تاکید کرد که با اولویت مشمولان نهادهای حمایتی که سهام عدالت دریافت نکردند، اجرای طرح سهام عدالت برای جاماندگان کلید بخورد. این آمار قطعی است و اطلاعات آنهم استخراج شده است و توسط این دو نهاد هم به سازمان خصوصی‌سازی اعلام شده است.
حیدری در توضیح صحت و سقم عدد ۳ و نیم میلیون نفری جامعه آماری تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد، گفت: این عدد آمار اعلام شده از سوی بهزیستی و کمیته امداد است اما در نهایت باید با اطلاعات نهایی دارندگان سهام عدالت انطباق داده شود چون بازهم ممکن است عده‌ای را هم که نهادهای حمایتی اعلام کرده‌اند در تطابق با اطلاعات موجود مشخص شود، سهام عدالت دریافت کرده‌اند ولی اطلاع نداشته‌اند. لذا عدد نهایی فعلا مشخص نیست.
قرار است به هر کدام از این دسته از سهام داران حدود ۱۰ میلیون تومان سهم داده شود که طبق اعلام سازمان خصوصی‌سازی طی یکی دو ماه آینده تخصیص پیدا می‌کند و این افراد تا ۱۰ سال نمی‌توانند سهام خود را بفروشند چون سهامداران کنونی که از سال ۸۵ سهامدار شده بودند نیز با صرف زمانی روبه‌رو شدند.
اگر فردی جاماند چه؟
سخنگوی کانون سهامداران عدالت در پاسخ به این سوال که با وجود تمام بررسی‌های سازمان خصوصی‌سازی ممکن است باز هم فردی جا بماند و موفق به دریافت سود سهام عدالت نشود، اظهار کرد: سازمان ما اکنون اطلاعات دارندگان سهام را دارند لذا هر اطلاعاتی در خصوص ثبت جاماندگان در هر مرحله‌ای اخذ شود قطعا باید با آمار موجود تطبیق داده شود. چون یک نفر نمی‌تواند دوبار سهام بگیرد. اما مسئله اصلی این است که در این مرحله و در نوبت اول بنا به تاکید مفاد قانون بودجه ۱۴۰۱ شناسایی جاماندگان نهادهای حمایتی در دستور کار قرار گرفته است و بدیهی است اطلاعات این افراد از طریق این نهادها به سازمان ارسال می‌شود.
وی ادامه داد: بنابراین مراجعه به دفتری بدون اینکه دستگاه مسئول اعلام کرده باشد که این فرآیند وجود دارد نتیجه‌ای جز صرف وقت و هزینه نخواهد داشت. ما تاکید کردیم که ما چیزی به نام ثبت نام سهام عدالت نداریم و سامانه‌ای اصلا برای این کار وجود ندارد. در سال‌های ۸۵ تا اوایل دهه ۹۰ نیز ما هیچ وقت مراجعه حضوری برای ثبت نام اولیه نداشتیم به جز مرحله آخر که کارگران فصلی ساختمانی بود. لذا شناسایی به صورت سیستمی انجام می‌شد و در نهایت دارندگان دعوتنامه به تعاونی‌های سهام عدات سازمان در شهرستان‌ها برای ثبت نام مراجعه می‌کردند.
وی افزود: لذا چون فعلا در مرحله اول اطلاعات کسانی که تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد هستند، در دست بررسی است و هنوز ساز و کاری برای مرحله دوم جاماندگان اعلام نشده، این دسته از افراد نگران نباشند. مردم باید اطلاعات دقیق را فقط از طریق رسانه‌های معتبر داخلی دنبال کنند و به هیچ عنوان برای ثبت نام به جایی مراجعه نکنند. قطعا در زمان اعلام مرحله دوم اگر فردی شرایط دریافت سهام عدالت داشته باشد و مشمول باشد اطلاعاتش از طریق سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
صبر ایوب
حیدری در پاسخ به این سوال که مرحله دوم ثبت نام جاماندگان سهام عدالت بالاخره چه زمانی اجرایی می‌شود، گفت: قانون بودجه ۱۴۰۱ تاکید می‌کند که سهام عدالت به جامانگان سهام عدالت شامل مددجویان نهادهای حمایتی و سایر افرادی که مشمول دریافت سهام عدالت بودند تخصیص داده شود. تبعا تعیین مراحل و اعلام ضوابط باید از سوی سازمان خصوصی‌سازی صورت بگیرد و فعلا زمان مشخصی برای اجرای مرحله دوم اعلام نشده است.
به گفته او، به دلیل پیچیدگی‌های کار، اعلام زمان دقیق برای آن وجود ندارد.
وی افزود: به این نکته توجه کنید که شناسایی دریافت‌کنندگان قبلی سهام عدالت از ۸۵ تا ۹۲ طول کشید یعنی اینگونه نبوده که در طول یک یا دو سال کل فرآیند شناسایی انجام شود. الان هم در بحث جاماندگان باید تمام بخش‌ها و مراحلی که بار قبل اعمال شد انجام شود چرا که جاماندگان از آن جامعه جدا نیستند. لذا باید تکرار همان مراحل را داشته باشیم با جمعیت آماری کمتر. لذا این فرآیند به همان نسبت قبل زمان بر خواهد بود. مهم این است که اراده مجلس و دولت برای تعیین تکلیف جاماندگان عملیاتی شده و شکل قانونی به خود گرفته است.
چرا فرآیند اینقدر طولانی شد؟
سخنگوی کانون سهامداران عدالت در مورد طولانی شدن فرآیند هم گفت: با توجه به اینکه مراحل ثبت نام سهام عدالت در سال‌های گذشته متوقف شده بود و مفروض دولت قبل هم اساسا این بود که پرونده بسته شده است و بر همین مبنا برخی ساز و کارها متروک شده بود طبعا بازآرایی دوباره ساختارها و عملیات اجرایی و اخذ مصوبه‌های قانونی از جمله پیچیدگی‌های مرتبط با حوزه دارایی قابل تخصیص به سبد عدالت، زمان بر است.
این مسئول در خصوص دارایی‌های قابل تخصیص عنوان کرد: بخش عمده‌ای از دارایی‌های قابل واگذاری دولت در سال‌های گذشته واگذار شده است. دولت باید بتواند منابعی را شناسایی کند و برای به این کار تخصیص دهد. همین عزم بزرگ دولت فعلی در شناسایی منابع هم اقدام ارزنده‌ای بوده است. یادمان باشد در دولت قبل گفته می‌شد اساسا منبعی وجود ندارد ولی الان اقدامات برای آزادسازی برخی منابع در حال انجام است. لذا به محض رفع چالش‌های پیچیدگی منابع که انجام شده، سایر مراحل تخصیص سهام عدالت مستلزم تصویب آیین نامه است که مراحل آنهم به سرعت در حال انجام است. انتظار می‌رود در قانون بودجه ۱۴۰۲ با توجه به اینکه بخشی از تکالیف جاماندگان سهام عدالت در قانون بودجه ۱۴۰۱ عملیاتی نشد، با تدبیر مجلس و دولت، بودجه‌های این کار تخصیص داده شود.
سهم جاماندگان از قانون بودجه ۱۴۰۲
حیدری در خصوص اینکه مرحله دوم سود سهام عدالت کی واریز می‌شود و چقدر است؟ اظهار کرد: تقریبا معادل مبلغی که درحال‌حاضر به عنوان قسط اول سود سهام عدالت عملکرد سال ۱۴۰۰ پرداخت شده، منابع شناسایی سود وجود دارد. مراحل وصول و تجمیع آن در حال انجام است. بنا به اعلام مسئولان امر یا اواخر امسال یا حداکثر اوایل سال آینده این مبلغ تعیین تکلیف و پرداخت می‌شود.
وی در مورد کسانی که هنوز نتوانسته‌اند سود مرحله اول را دریافت کنند نیز گفت: اگر اطلاعات فردی که شامل شماره شبای اوست در سامانه سجام دچار ایراد باشد یعنی از حساب مشترک یا حساب ارزی باشد یا اینکه شماره شبای اعلام شده راکد است در هنگام عملیات انتقال سود به حساب، برگشت می‌خورد.
سخنگوی کانون سهامداران عدالت تاکید کرد« عده زیادی هستند که هنوز شماره شبای خود را در سامانه‌های اعلام شده وارد نکرده‌اند. پرداخت سود سهام عدالت منوط به اعلام شماره شبا در سامانه سهام عدالت(sahamedalat.ir) است. ما هم بارها به مردم اعلام کردیم که آخرین اطلاعات فرآیند سود و دریافت آن و شماره شبای خود را مطالعه کنند و اگر ایرادی بود اصلاح کنند تا سودشان در نخستین فرصت به حساب شان واریز شود.
ارزش سهام عدالت چقدر است؟
گفتنی است در آخرین روز کاری هفته ارزش سهام عدالت هم در جهت با شاخص کل، روندی منفی به خود گرفت. ارزش سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی با کاهش ۰.۲ درصدی به ۱۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید.
ارزش روز سهام عدالت یک میلیون تومانی هم با کاهش ۱۹۴هزار تومانی به ۲۸ میلیون و ۹۸۰ هزار تومان رسید.
منبع: مشرق