فردای اقتصاد - ایلان ماسک نه تنها دیگر ثروتمندترین فرد جهان نیست بلکه با رکورد افت میزان ثروتی که از خود به جای گذاشته نامش را در تاریخ از جهتی دیگر هم ماندگار کرده است. در واقع او تا اینجا نخستین انسانی بوده که ۲۰۰ میلیارد دلار ثروت رسید و از همین جهت هم نخستین کسی که بیشترین افت ثروت را داشته تبدیل شد.
با این وجود ماسک نه فقط از جنبه ثروت اندوزی و برباد دادن آن بلکه از هر زاویه‌ای یک پدیده است. شخصی که امروز در اوج موفقیت شرکتهای بزرگی چون تسلا و اسپیس ایکس بیشترین میزان وقتش را در توییتری می‌گذارند که بیشترین ضربه را به او زده است. او کسی است که در مورد هر چیزی اظهار نظر می‌کند از سیاست و واکسن گرفته تا موضوعات مربوط به خرید ۴۴ میلیارد دلاری توییتر که بزرگترین چالش این روزهای اوست.
اما برای آنکه ببینیم اوج و سقوط ثروت ایلان ماسک چگونه رخ داده باید نگاهی به گذشته بیندازیم. نخستین نشانه‌های موفقیت مالی ایلان ماسک در سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۲ با رشد قابل توجه سهام تسلا رخ داد و با انفجار قیمتی سهام این شرکت در ۲۰۱۸ به اوج خود رسید. ترکیب این رشد قیمت سهام با وام سرمایه‌گذاری که ماسک دریافت کرد میزان ثروت او را به رکوردی در ثروت شخصی در تاریخ تبدیل کرد.
در سال ۲۰۱۸ برنامه‌ای که ماسک برای توسعه پرخرج تسلا در نظر گرفته بود آنقدر غیر عملی به نظر می‌رسید که شرکت مشاوره سهامداران تسلا به آن انتقاد کرد اما اکثریت سهامداران تسلا به آن رای مثبت دادند. یک هدف این طرح تبدیل تسلا به یک شرکت ۶۵۰ میلیارد دلاری و رساندن آن به شرکتهایی چون آمازون، الفابت و مایکروسافت از نظر ارزش بود.
ماسک آن را به شیوه منحصر به فرد خود با تمرکز و صرف زمان زیاد انجام داد.
در پایان سال ۲۰۲۰ رشد سهام تسلا باعث قرار گیری آن در شاخص S&P ۵۰۰ شد و همین برای ماسک ۳۰۴ میلیون سهام آپشن به ارزش هر سهم ۲۳.۳۴ دلار به همراه داشت.
در واقع میزان پکیچ درآمدی پیشنهادی که در سال ۲۰۱۸ - از طرف سهامداران - به ماسک پیشنهاد شده بود آنقدر نبود که ماسک را وادار کند صرفا فعالیتهایش را در این شرکت متمرکز کند برای همین سهامداران یک پکیچ پرداختی ویژه را برای او ارایه کردند که هم اکنون بر اساس همین پکیچ یک شکایت حقوقی علیه ماسک از سوی بخشی از سهامداران تسلا تنظیم شده که او دوباره باید به تسلا بازگردد.
ماسک ۵۱ ساله در اواسط ماه نوامبر با چشمانی سرخ از خستگی - و البته با پرواز جت شخصی - در دادگاهی در دلاور حاضر شد دادگاهی که قاضی آن همان قاضی دادگاه بین ایلان ماسک و توییتر (پیش از خرید نهایی این شرکت) بود.
آغاز سقوط
سهام تسلا از اول دسامبر ( ۴۵ روز قبل) تا کنون نزدیک به ۳۹ درصد افت کرده و باعث شده که این شرکت از جمع ۱۰۰ شرکت شاخص نزدک خارج شود. این در حالی است که تسلا در این روزها در بالاترین سطح رقابتی بازار قرار دارد و از بسیاری زمان‌بندی‌های تحویل خودرو به مشتریان هم عقب است. خود ماسک که سالها از میزان سهامش در تسلا برای دریافت وام سرمایه‌گذاری و افزایش نقدینگی استفاده می‌کرد هم حالا دیگر ثروتمندترین فرد جهان نیست و میزان ثروت او حالا ۱۲۹.۴ میلیارد دلار است. میزان ثروت او بر اساس شاخص ثروتمندان بلومبرگ حتی به ۲۱۰ میلیارد دلار هم رسید.
استفان دیاموند پروفسور حقوق در دانشگاه سانتاکلارا می‌گوید: ماسک هرکاری که می‌توانست برای رشد سهام تسلا انجام داد آنچه کسی پیش‌بینی نمی‌کرد این بود که مدیرعامل نزدیک به ۴۰ میلیارد دلار از سهام شرکت را تبدیل به پولی برای خرید یک شرکت دیگر - توییتر - کند.
با این حال به گفته کارشناسان میزان رشدی که ماسک برای سهام تسلا ایجاد کرده بسیار بیشتر آن چیزی است که از آن برای خرید توییتر برداشت کرده است.
ماسک همچنین دارای ۴۲ درصد از مالکیت اسپیس ایکس هم هست که اخیرا با ۷۵۰ میلیون دلار افزایش سرمایه‌ای که داده به ارزش ۱۳۷ میلیارددلار رسیده است.
با این حال کاری که ماسک با تسلا انجام داده با هیچ کدام از شرکتهای دیگرش از جمله اسپیس ایکس، بورینگ و نورالینک انجام نداده است.
یک اصلاح قبل از صعود؟
هرچند افت سهام تسلا ادامه دارد اما ماسک در دست دیگرش شرکتی بسیار با آینده را در اختیار دارد و آن اسپیس ایکس است. تحلیل‌گران پیش‌بینی کرده‌اند که اسپیس ایکس بخش اینترنتی‌اش - استارلینک - را تا سال ۲۰۲۳ به بازار سهام خواهد برد. این بسیار زودتر از برنامه تعیین شده برای این شرکت است. عرضه عمومی سهام استارلینک فرصت تنفس دوباره‌ای برای ماسک خواهد بود. استارلینک همانند تسلا یک موقعیت ویژه در صنعت خود - فضا - دارد و هم اکنون بازیگر اول این عرصه است.
عرضه سهام عمومی استارلینک یک موفقیت دیگر برای ماسک خواهد بود. از سوی دیگر اما در تسلا اوضاع چندان خوب نیست. هیات مدیره تحت فشار است تا مدیرعامل - ایلان ماسک - را تغییر دهد و البته این موضوع خود می‌تواند فاجعه بزرگ‌تری برای سهام این شرکت باشد.