فرارو: در سال ۲۰۲۰ میلادی شیوع کرونا، انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و مرگ کوبی برایانت بسکتبالیست امریکایی از خاطره انگیزترین رویدادها بودند. طبق گفته خوانندگان ویکی پدیا سال ۲۰۲۱ میلادی به خاطر "بازی مرکب" نتفلیکس، مسابقات قهرمانی فوتبال مردان اروپا و مرگ شاهزاده فیلیپ به یادگار خواهد ماند. با این وجود، در سال ۲۰۲۲ میلادی یک نام غیر منتظره در صدر فهرست جست و جوهای ویکیپدیا قرر گرفت: کلئوپاترا.
به گزارش فرارو به نقل از کانورسیشن؛ بیشتر مقالات صدر فهرست مربوط به رویدادهای مهم جهان از جمله حمله روسیه به اوکراین، مرگ ملکه و جام جهانی فوتبال مردان هستند. ایلان ماسک و جانی دپ نیز در این فهرست قرار گرفتند. با این وجود، شگفتی قرار گیری نام کلئوپاترا احتمالا تحت تاثیر عوامل خارجی مانند رسانه‌ها و فرهنگ عامه قرار گرفته است. برای مثال، مقاله‌ای درباره "جفری دامر" قاتل سریالی بدنام آمریکایی که در سال ۱۹۹۴ درگذشت بیش از ۵۴ میلیون بازدید داشت و در رتبه دوم قرار گرفت.
با این وجود، دلیل علاقه گسترده به مقاله در مورد کلئوپاترا یک راز باقی مانده است. در حالی که برخی اخبار در مورد بازسازی فیلم کلاسیک و تبلیغات سوپربول (مسابقه سالانه فوتبال آمریکایی قهرمانی لیگ فوتبال ملی آمریکا) با حضور کلئوپاترا وجود داشت با این وجود، این موارد به طور کامل افزایش تعداد بازدیدکنندگان از آن موضوع و عنوان را توضیح نمی‌دهند. آمار بینندگان روزانه مقاله کلئوپاترا نیز به هیچ رویداد خاصی به عنوان علت اشاره نمی‌کند. در تلاش برای یافتن دلیل افزایش ناگهانی بازدید از مقاله مرتبط با کلئوپاترا باید به اینترنت مراجعه کرد.
به زودی شخصی در توئیتر سرنخی ارائه کرد: برنامه Google Assistant که از تشخیص صدا استفاده می‌کند تا به کاربران اجازه دهد تا از طریق مکالمه با تلفن‌های خود تعامل داشته باشند ممکن است مسئول اصلی پربازدید شدن کلئوپاترا باشد. این اپلیکیشن که در سال ۲۰۱۶ میلادی راه اندازی شد اکنون در دست کم ۱ میلیارد دستگاه قرار دارد و بیش از ۵۰۰ میلیون کاربر ماهانه دارد. زمانی برنامه را نصب کرده و شروع به استفاده از آن می‌کنید نمونه‌هایی از انواع درخواست‌هایی را که می‌توانید انجام دهید ارائه می‌کند. این موارد شامل دستوراتی برای سیستم عامل تلفن شما مانند "باز کردن YouTube" یا درخواست برای شروع جستجوی وب مانند "چند اونس در یک فنجان"؟ می‌باشند.
این برنامه هم چنین می‌تواند ترکیبی از اقدامات را انجام دهد مانند "نمایش کریستیانو رونالدو در اینستاگرام" که برنامه اینستاگرام را باز می‌کند و صفحه شخصی رونالدو را نشان می‌دهد. یکی از اعلان‌هایی که این برنامه برای نشان دادن قابلیت‌های خود ارائه می‌دهد آن است که "سعی کنید بگویید: نمایش کلئوپاترا در ویکیپدیا". مطمئنا در سال ۲۰۲۲ میلادی تقریبا بیش از ۵۰ میلیون نفر از این دستورالعمل پیروی کردند. پیش از آن که Google Assistant در سال ۲۰۲۰ میلادی گسترش یابد بازدید سالانه از کلئوپاترا حدود ۲.۵ میلیون نفر بود.
محبوبیت مقاله احتمالا تحت تاثیر درخواستی است که توسط برنامه Google Assistant ارائه شده است تصمیمی به ظاهر خودسرانه که توسط طراحان Google UX اتخاذ شده است. این بیش از یک تصادف جالب است. پژوهشگران در زمینه علوم داده‌های اجتماعی و تجزیه و تحلیل وب اغلب از آمارهایی مانند حجم جستجوی گوگل و بازدید از صفحه ویکیپدیا برای مطالعه توجه و پویایی محبوبیت استفاده می‌کنند. علاوه بر پیش بینی موفقیت فیلم‌ها در گیشه از این داده‌ها برای مطالعه محبوبیت نامزدهای انتخاباتی نیز استفاده می‌شود.
در حالی که این منابع داده نسبتا جدید می‌توانند مفید و هیجان انگیز و نمایندگانی عالی برای نظارت بر رفتار کاربران انسانی به صورت آنلاین باشند از سوی دیگر می‌توانند منجر به تحلیل‌های گمراه کننده نیز شوند. در سال ۲۰۱۳ میلادی پژوهشگران گوگل سعی کردند شدت فصل آنفولانزا را با تجزیه و تحلیل داده‌های جستجوی کاربران پیش بینی کنند، اما در این مسیر متحمل شکست شدند.
برای پژوهشگران علوم اجتماعی محاسباتی اهمیت دارد که روش‌های کیفی و مطالعات موردی عمیق را برای درک داستان پشت داده‌ها در نظر بگیرند. مهم‌تر از آن این که مثال کلئوپاترا تاثیری را که تصمیمات به ظاهر کوچک توسط طراحان می‌تواند بر توجه جمعی به موضوعات خاص داشته باشد نشان می‌دهد که گاهی اوقات با عواقب جدی تری همراه است. گوگل به دلیل رتبه بندی نتایج جستجو به گونه‌ای که محصولات خود را در اولویت قرار می‌دهد مورد انتقاد قرار گرفته است.
تحقیقی دیگر نشان داده که چگونه پیوندها در ویکیپدیا می‌توانند ترافیک قابل توجهی را به سوی مقاله‌های خاص هدایت کنند و چگونه تبلیغ برخی پتیشن‌ها در صفحه اول یک وب سایت درخواست کننده می‌تواند به طور قابل توجهی توزیع امضاها و در نتیجه شانس جلب توجه گسترده به دلایل سیاسی خاص را تغییر دهد.
این پدیده نشان می‌دهد که چگونه یک تغییر کوچک یا تصمیم طراحی می‌تواند اثراتی در مقیاس بزرگ داشته باشد که از طریق فناوری دیجیتال به میلیون‌ها کاربر برسد. در این مورد هیچ آسیبی وارد نشد و شاید کمی بیشتر در مورد کلئوپاترا و رابطه او با جولیوس سزار یاد گرفتیم. با این وجود، نباید از قدرت قابل توجهی که شرکت‌های رسانه‌ای و فناوری پیشرفته در شکل دهی و تاثیرگذاری بر توجه عمومی دارند غافل شویم.