فردای اقتصاد: نماگرهای بورسی نخستین روز کاری را خلاف جهت یکدیگر به پایان رساندند. معاملات امروز بازار سهام با فشار عرضه‌ها و عقب‌گرد دو شاخص اصلی تالار شیشه‌ای استارت خورد. پس از گذشت یک ساعت از میزان عرضه‌ها کاسته شد و شاهد تغییر مسیر نماگرها بودیم. با این حال در پایان دادوستدهای روزانه در حالی که شاخص هم‌وزن توانسته بود رشد ۰.۱۴ درصدی را نشان دهد، شاخص کل ۰.۵۱ درصد پایین‌تر از سطح بسته شده در پایان هفته گذشته، ایستاد. ارزش معاملات نیز روندی کاهشی را طی کرد و با ثبت رقم ۷۵۲۵ میلیارد تومان، کمترین میزان طی ۵ روز کاری اخیر را رقم زد. همزمان نیز شاهد خروج ۳۳۲ میلیارد تومانی سهامداران خرد از جریان دادوستد سهام پس از ورود پول ۶ روزه بودیم. حواشی مربوط به عرضه خودرو در بورس کالا، نگرانی سهامداران از برخی بندهای بورسی بودجه ۱۴۰۲ و البته قطعی گاز بسیاری از پتروشیمی‌ها از مهمترین عواملی بود که تابلوی بورس شنبه را قرمز کرد.

حواشی خودرویی بازار سهام

روز چهارشنبه با لغو عرضه محصول دنا توسط اطلاعیه ایرانخودرو، موضوع پایان عرضه خودرو در بورس کالا رنگ و بوی جدیدی به خود گرفت تا دلیل صف فروش خودروسازان نیز مشخص شود. اگرچه سازمان بورس طی نامه‌ای به ایرانخودرو به این اتفاق به سرعت واکنش داد اما صحبت‌های امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت، از جدیت بیشتر آن خبر می‌دهد. قالیباف طی صحبتی که در صدا و سیما انجام داد، عنوان کرد که در حال حاضر وزارت صمت اختیار ارائه مجوز به عرضه‌های جدید در بورس کالا را ندارد و طبق گفته سازمان بازرسی، از این پس شورای رقابت مسئولیت قیمت‌گذاری محصولات خودروسازان را خواهد داشت. به گفته سخنگوی وزارت صمت، با عرضه‌های صورت گرفته در بازار خودرو طی روزهای اخیر و همچنین واردات خودروهای خارجی، بازار خودرو به اشباع رسیده است و از همان ابتدا نیز قرار بر این بود که با رسیدن به این نقطه، عرضه خودرو در بورس کالا به پایان برسد و خودروسازان خودشان به فروش محصولاتشان ادامه دهند.

با این حال اما امروز تلاش‌های سازمان بورس و مکاتبه آن با وزارت اقتصاد نتیجه داد و خبر آمد که دنا پلاس در بورس کالا عرضه خواهد شد و شرکت ایران خودرو به منظور پوشش تقاضای بازار، فردا (یکشنبه ۲۵ دی ماه) ۵ هزار دستگاه افزایش عرضه داد تا در مجموع فردا ۱۰ هزار دستگاه دنا روی تابلوی معاملات رود. موضوعی که می‌تواند روند قیمتی سهام خودرویی را تغییر دهد. احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، طی صحبتی اعلام کرد که عرضه خودرو در بورس طبق روال گذشته ادامه خواهد یافت و پس از آن نیز مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس اطلاع داد که علی‌رغم درخواست ایرانخودرو، با لغو عرضه دنا پلاس در بورس کالا موافقت نشده و این خودرو در موعد مقرر به فروش خواهد رسید تا شاهد واکنشی قدرتمند و حمایتی از سمت سازمان بورس به نفع سهامداران باشیم. همین موضوع باعث شد که به مرور بخش قابل توجهی از عرضه‌ها جای خود را به تقاضا بدهد و شاهد برگشت معاملات به روند صعودی باشیم. با این حال نماد دو خودروساز بزرگ بورسی تعلیق شد تا شاهد افت ۳۲ درصدی ارزش معاملات خرد سهام در دادوستدهای روز شنبه باشیم.

دلیل واکنش تند سهامداران به هر گونه خبری که احتمال بازگشت رانت به صنعت خودرو را تقویت می‌کند، باید در تجربه تلخ چندین ساله اقتصاد دستوری در این صنعت و البته دیگر بخش‌های اقتصادی جستجو کرد. حالا بورسی‌ها به این موضوع واقف هستند که قیمت‌گذاری دستوری و سیاستگذاری‌های نادرست اقتصادی اصلی‌ترین متهم زیان‌انباشته ۸۰ همتی سه خودروساز بزرگ کشور در یک دهه اخیر و تبعید یکی از این شرکت‌ها به بازار پایه بوده و حالا که امیدوار شده‌اند با تداوم عرضه خودروهی پرتیراژ در بورس کالا، این زیان‌های چندساله جبران شود، هر خبر و رویدادی که «بهشت دلالان» و «جهنم مردم» را دوباره بازگرداند، واکنش منفی سهامداران را به دنبال خواهد داشت.

نگرانی‌های بودجه‌ای در تالار شیشه‌ای

پس از ارائه لایحه بودجه ۱۴۰۲ به پارلمان‌نشین‌ها، سهامداران بابت برخی بندهای بورسی این لایحه ابراز نگرانی کردند و اثرات آن را در روند معاملاتی امروز گروه‌های بزرگ بازار سهام قابل مشاهده بود که البته در جدال با نرخ‌های خوب بازارهای جهانی هستند. سقف نرخ خوراک پتروشیمی‌هاست که پس از اظهارنظرهای بسیار زیادی در نهایت از عدد ۷ هزار تومانی خبر می‌دهد. این در حالی است که سقف ۵ هزار تومانی در سال ۱۴۰۱ با نقدهای بسیاری همراه بود و برخی از پتروشیمی‌ها از جمله متانول‌سازها را تا تعطیلی و شناسایی زیان نیز هدایت کرد. انتقاد از فرمول محاسبه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به دلیل استفاده از نرخ هاب‌های اروپایی همواره وجود داشته و دارد و به نظر می‌رسد که قرار است این موضوع ادامه‌دار باشد. از نکات منفی دیگر می‌توان به افزایش ۴۰ درصدی سقف نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و رسیدن آن به ۷ هزار تومان، افزایش ۱۰ واحد درصدی نسبت نرخ گاز صنایع به خوراک پتروشیمی‌ها، بازگشت دوباره عوارض و مالیات صادراتی بر محصولات خام و نیمه خام و... اشاره کرد.

در این خصوص بخوانید: نگاه بورسی به لایحه بودجه ۱۴۰۲

۶ پتروشیمی قربانی ناترازی گاز شدند؟

روز گذشته پتروشیمی شیراز نیز با ارسال اطلاعیه‌ای روی سامانه کدال خبر از توقف بخشی از فعالیت های شرکت به دلیل کمبود گاز داد. در اطلاعیه «شیراز» آمده بود به دلیل برودت هوا و افت فشار گاز، از روز جمعه مورخ ۲۳/۱۰/۱۴۰۱ واحدهای تولیدی اوره و آمونیاک منطقه۳ مجتمع از سرویس خارج و عملیات تعمیرات اضطراری واحدهای مذکور شروع شد. بدیهی است به محض رفع محدودیت ناشی از افت فشار گاز، مراتب به اطلاع سهامداران محترم خواهد رسید. مزید استحضار است پیش بینی تولید جهت سال ۱۴۰۱ بر مبنای ۳۳۰ روز تولید لحاظ شده است. با عنایت به مراتب اعلام شده پیش‌بینی می‌شود این شرکت تا پایان سال جاری مقادیر تولید پیش بینی شده را محقق نماید. واحدهای تولیدی اوره و آمونیاک منطقه دو شرکت با ظرفیت ۸۰ درصد و واحدهای تولیدی اسید نیتریک، نیترات آمونیوم، آرگون و uan در ظرفیت اسمی در حال فعالیت هستند اما واحد متانول نیز از سرویس خارج است.

به این ترتیب شمار پتروشیمی‌هایی که به دلیل ناترازی گاز در فصل سرد سال با توقف بخشی یا تمام فعالیت خود مواجه شده‌اند به ۶ رسید تا شاخص این صنعت در روز جاری افت بیش از یک درصدی را تجربه کند.

در این خصوص بخوانید: کدام پتروشیمی‌ها قربانی قطعی گاز شدند؟