حول لایحه بودجه ۱۴۰۲ بحث‌هایی زیادی شکل گرفته است. در این ویدئو حمیدرضا پورسلیمی به بخشی از این مباحث می‌پردازد.
بودجه ۱۴۰۲ چند بودجه متفاوت در دل خود دارد؟
بودجه در ایران به نوعی بودجه بودجه‌هاست؛ چند نوع تراز دخل و خرج داخل خود دارد که شفاف‌ترین قسمت آن بودجه عمومی است. این تنها بخشی است که از طریق گزارش‌هایی مثل گزارش تفریغ می‌توان از عملکرد گذشته آن‌ها سر در آورد.
تلقی بسیاری از دولتمردان این است که ترازبودن ارقام و اعداد لایحه بودجه به معنی کسری نداشتن بودجه است. اما کسری بودجه در نظر کارشناسان چیست و چرا لایحه بودجه ۱۴۰۲ از این منظر وضعیت مناسبی ندارد؟
بخش اصلی هزینه‌های جاری بودجه را بودجه دستگاه‌ها تشکیل می‌دهد. اما کدام دستگاه‌ها سهم بیشتری دارند؟ راز سهم بالای وزارت رفاه و نهادهای نظامی چیست؟
کسری عملیاتی ۴۷۶ هزار میلیارد تومانی چگونه تأمین خواهد شد؟
بازپرداخت اصل بدهی‌های مالی دولت در سال آینده چیزی حدود ۲۰۰ همت (هزار میلیارد تومان) هزینه خواهد داشت. بنابراین انتشار اوراق در نهایت با این هدف است که بدهی‌ها را جبران کند و فضای چندانی برای استقراض به کمک اوراق برای جبران کسری باقی نمی‌ماند.
فروش دارایی‌های دولت هم با توجه به تجربه سال‌های گذشته، بعید است بتواند در حد پیش‌بینی‌شده در لایحه بودجه ۱۴۰۲ محقق شود. در چنین شرایطی که انتشار اوراق برای جبران کسری بودجه تقریباً بی‌معنی شده و فروش دارایی‌ها هم ظرفیت بالایی ندارد، بار تأمین مالی ۴۷۶ همت کسری عملیاتی بر دوش چه منبعی خواهد بود؟
سناریوی نفتی بودجه ۱۴۰۲ چقدر واقع‌گرایانه است؟
احتمال پیدایش رکود جهانی و کاهش تقاضای نفت، در کنار رقابت ایران در فروش نفت زیر قیمت با روسیه، از جمله عواملی است که حجم صادرات نفت مفروض در بودجه را در صورت ادامه پیداکردن تحریم‌های فعلی، به چالش می‌کشد.
بررسی سناریوهای محافظه‌کارانه‌تر درآمد نفتی سال آینده این نتیجه را می‌دهد که ممکن است در نهایت دولت برای جبران کسری‌اش سراغ راهکار افزایش قیمت حامل‌های انرژی در سال بعد برود. در واقع پیامد اجتناب‌ناپذیر بیش‌برآورد درآمدهای نفتی در لایحه می‌تواند ناچارشدن دولتمردان به افزایش این قیمت‌ها باشد.
بودجه ۱۴۰۲ ذاتاً انقباضی است یا انبساطی؟
برای حقوق‌بگیران به نظر می‌رسد بودجه رویه‌ای انقباضی دارد؛ به طوری که حقوق آن‌ها کمتر از تورم رشد می‌کند. اما هم‌زمان کلیت بودجه حدوداً به اندازه تورم رشد کرده است. پس بودجه برای بخش‌هایی دیگر از هزینه‌ها خاصیت انبساطی دارد.
اما بالأخره برنامه سیاستگذار در تدوین بودجه حاضر چه بوده است؟ آیا هدف اصلی مهار تورم بوده است؟ رویکرد سیاستگذار در قبال تولید کشور که در شرایط رونق چندانی نیست، چه بوده است؟
حمیدرضا پورسلیمی، پژوهشگر اقتصادی، در برنامه شمارش معکوس لایحه بودجه ۱۴۰۲ را زیر ذره‌بین می‌برد تا به سوالات مطرح‌شده پاسخ دهد.
برای مشاهده برنامه کامل کلیک کنید: لایحه بودجه ۱۴۰۲ زیر ذره‌بین