فردای اقتصاد: فهرست جدید ۵۰۰ شرکت برتر ایران که از آنها با عنوان غول‌های اقتصادی یاد می‌شود، امروز اعلام شد. در بیست و پنجمین دوره معرفی ۵۰۰ شرکت برتر ایران، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس عنوان نخست، شرکت نفت ستاره خلیج فارس رتبه دوم و شرکت پالایش نفت بندرعباس رتبه سوم را کسب کردند و پس از آنها شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، سرمایه‌گذاری غدیر، بانک ملت، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، ایران خودرو، بانک رفاه کارگران و سرمایه گذاری پارس آریان در رتبه‌های چهارم تا دهم قرار گرفتند.
در بیست و پنجمین دوره انتخاب شرکت‌های برتر ایران، ۳۳شاخص مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. بر مبنای اعلام سازمان مدیریت صنعتی به عنوان متولی اعلام ۵۰۰ شرکت برتر ایران، شاخص‌های رتبه‌بندی شامل ۹سری گوناگون بوده‌اند که شامل شاخص‌های اندازه و رشد شرکت، سودآوری و عملکرد، بهره‌وری، صادرات، نقدینگی، بدهی و شاخص‌های بازار هستند که هر یک شامل شاخص‌های مختلفی هستند. در این رتبه‌بندی علاوه بر اینکه جایگاه هر شرکت در فهرست‌های عمومی نشان داده شده، جایگاه شرکت در گروه صنعتی نیز مشخص می‌شود.
در اقتصاد ایران، مانند بسیاری از اقتصادهای در حال توسعه، قیمت‌ها منعکس‌کننده تمامی واقعیات اقتصادی نیستند. وجود یارانه‌های مختلف، دخالت‌های دولت در کنترل قیمت‌ها و مواردی از این قبیل، موجب انحراف قیمت‌ها می‌شود و بنابراین قیمت‌ها قادر نیستند وضعیت واقعی رشد یک شرکت را نشان دهند. مثلا رشد فروش یک شرکت در یک اقتصاد سالم نشان‌دهنده افزایش قیمت محصول فروش رفته و مقدار عددی محصولات فروخته شده است. از آنجا که افزایش قیمت اساسا ناشی از افزایش کیفیت محصولات تولیدی است، در این صورت افزایش فروش، نشان‌دهنده رشد واقعی و سالم این شرکت‌ها است. در حالیکه در اقتصاد ایران بخشی از تغییر قیمت‌ها یا ناشی از وجود بازارهای انحصاری یا ناشی از دخالت‌های دولت در تعیین قیمت محصولات شرکت‌های تولیدی است. بنابراین، باید در مقایسه فروش شرکت‌ها و رتبه‌بندی آنها از نظر فروش این مقوله را در نظر داشت.
مبنای اولیه این رقابت میزان فروش شرکت‌هاست؛ بر این اساس میزان فروش شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس بر اساس سال مالی ۱۴۰۰، بیش از ۲۷۰هزار میلیارد تومان بوده است و توانست عنوان با ارزش‌ترین شرکت ایران در بازار سرمایه را از آن خود کند. شرکت نفت ستاره خلیج فارس با ۲۴۲هزار میلیارد تومان فروش رتبه دوم و شرکت پالایش نفت بندرعباس با ۱۹۸هزار میلیارد تومان فروش رتبه سوم را کسب کردند.
گزارش سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد که شرکت‌های برتر نسبت به رتبه‌بندی سال گذشته جابه‌جایی رتبه داشته‌اند. بر اساس داده‌های سال گذشته، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، بانک ملت، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، شرکت پالایش نفت بندرعباس، شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر، شرکت ایران خودرو، شرکت گروه مپنا، بانک صادرات ایران و شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان در رتبه‌های اول تا دهم بودند.
بنابر این گزارش، شرکت نفت ستاره خلیج فارس امسال در بین ۱۰ شرکت برتر اضافه شده و شرکت‌های گروه مپنا و بانک صادرات امسال در بین ۱۰ شرکت برتر قرار ندارند.
بر اساس اعلام سازمان مدیریت صنعتی، در رتبه بندی امسال بر اساس سال مالی گذشته، میزان فروش ۱۰۰ شرکت اول نسبت به کل فروش همین صد شرکت در سال قبل، ۶۷درصد رشد فروش را ثبت کرده است. فروش شرکت اول فهرست نسبت به فروش شرکت صدم نیز ۳۷.۸ برابر بزرگتر است. ۱۰ شرکت ابتدای فهرست، فروشی معادل ۲۰ برابر فروش ۱۰ شرکت انتهای فهرست دارند. ۱۲ شرکت بالای فهرست نیز ۵۰درصد جمع فروش صد شرکت را شکل می‌دهد که نشان‌دهنده درجه تمرکز در وضعیت شرکت‌های بزرگ ایران است.
ابوالفضل کیانی بختیاری، مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در همایش تجلیل و معرفی شرکت‌های برتر ایران، اظهار کرد: رتبه‌بندی شرکت‌های برتر کشور امسال برای بیست و پنجمین سال متوالی (از سال ۷۷) برگزار شد که بر اساس آن شرکت‌های برتر بر مبنای ۳۳ شاخص اصلی از جمله میزان فروش، ارزش افزوده، تعداد کارکنان، اشتغال، دارایی‌ها، بهره‌وری، صادرات و غیره ارزیابی شدند که در بین آنها ۵۰ شرکت دانش‌بنیان نیز وجود دارد.
به گفته وی، در این رتبه‌بندی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس عنوان نخست را از آن خود کرد. شرکت نفت ستاره خلیج فارس رتبه دوم و شرکت پالایش نفت بندرعباس رتبه سوم را کسب کردند و پس از آنها شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، سرمایه‌گذاری غدیر، بانک ملت، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، ایران خودرو، بانک رفاه کارگران و سرمایه گذاری پارس آریان در رتبه‌های چهارم تا دهم قرار گرفتند.
کیانی بختیاری با بیان اینکه نقش آفرینی در داخلی سازی محصولات، توسعه کارآفرینی و اشتغال‌زایی، اثرگذاری در افزایش تولید ناخالص داخلی، سودآوری، ایفای نقش مسئولیت‌های اجتماعی، صادرات گرا بودن، مشتری محوری، استفاده از فناوری و نوآوری در کسب و کار و توسعه بهره‌وری، دلایل بزرگ شدن شرکت‌های برتر است، گفت: همچنین برخورداری از فرهنگی متعالی و کار تیمی منسجم، راهبری شرکتی شایسته، نیروی انسانی توسعه یافته و هوشمند، آینده‌پژوهی و تعاملات بین‌المللی، دلایل اصلی بزرگی این شرکت‌ها است.
کیانی بختیاری با بیان اینکه ۱۰ شرکت برتر ایران و جهان هم مقایسه شده، اظهار کرد: پنج شرکت اول ایران در حوزه پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی و فلزات و شرکت‌های چند رشته‌ای هستند. اما پنج شرکت برتر دنیا در گروه فروشگاه‌ها و انرژی هستند. در ۵۰۰ شرکت دنیا فروشگاه‌ها ۱۰ درصد، فرآورده های نفتی ۹، موسسات بیمه‌ای ۹، بانک‌ها و ۷ وسایل نقلیه ۷ درصد سهم دارند. اما در ایران فرآورده‌های نفتی ۱۷ درصد، پتروشیمی ۱۶، فلزات اساسی ۱۵، بانک‌ها ۱۳ و شرکت‌های چندرشته‌ای ۸ درصد سهم دارند.
همچنین به گفته این مقام مسئول در ایران سهم گروه فرآورده‌های نفتی ۱۷ درصد از کل ۵۰۰ شرکت، پتروشیمی ۱۶ و گروه فلزات ۱۵ درصد است. اما در ترکیه سهم گروه فرآورده‌های نفتی ۱۴ درصد، انرژی ۱۲ درصد و فلزات اساسی ۸ درصد از کل ۵۰۰ شرکت است. در آمریکا گروه فروشگاه‌ها نزدیک ۲۰ درصد، موسسات بیمه ای ۸ و رایانه و فعالیت‌های وابسته ۷ درصد از کل ۵۰۰ شرکت هستند.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی همچنین گفت که اولین شرکت برتر دنیا بیش از ۵۷۰ میلیارد دلار فروش داشته و اولین شرکت برتر ایران بیش از ۱۱ میلیارد دلار فروش داشته است. پانصدمین شرکت دنیا نیز بیش از ۲۸ میلیارد دلار فروش داشته است. به عبارت دقیق تر فروش اولین شرکت جهان نزدیک به ۴۹ برابر فروش اولین شرکت ایران و فروش پانصدمین شرکت جهان ۲.۴ برابر اولین شرکت ایران است. همچنین فروش اولین شرکت ترکیه ۱.۶ برابر اولین شرکت ایران و فروش صدمین شرکت این کشور تقریبا دو برابر فروش صدمین شرکت ایران است.
وی در ادامه با بیان اینکه بیش از ۹۵ درصد صادرات کشور مدیون شرکت‌های بزرگ است، گفت: در رابطه با ارزش افزوده نیز ۱۰۰ شرکت اول ۱۴ درصد تولید ناخالص داخلی و ۵۰۰ شرکت ۱۶ درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد. همچنین فروش ۱۰۰ شرکت اول ۴۲ و ۵۰۰ شرکت ۴۸ درصد تولید ناخالص داخلی است.
به گفته این مقام مسئول در رتبه بندی امسال ۵۰ شرکت دانش بنیان در رشته فعالیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، نرم افزارهای رایانه‌ای، ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته، مواد پیشرفته، دارو، برق و الکترونیک و غیره حاضر شدند. البته فقط یک شرکت دانش بنیان در ۱۰۰ شرکت اول حضور داشته، چرا که عموما کوچک مقیاس هستند.
۱۰ شرکت پیشرو در رتبه‌بندی ۱۴۰۱
۱۰ شرکت پیشرو در رتبه بندی سال ۱۴۰۱ شامل بانک گردشگری، شرکت بهمن موتور، شرکت پتروشیمی نوری، شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری، شرکت فرآوری معدنی اپال کانی پارس، شرکت فولاد سیرجان ایرانیان، شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، شرکت ملی صنایع مس ایران، شرکت مهندسی فکور صنعت تهران است. معیار اصلی در انتخاب شرکت‌های پیشرو تغییر رتبه فروش شرکت‌های فهرست صد شرکت برتر ایران طی چهار سال اخیر است. فهرستی که بر اساس معیار اصلی فوق تهیه می‌شود، با توجه به معیارهای دیگری پالایش می‌شود که شامل وجود اطلاعات شرکت در رتبه‌بندی برای حداقل سه سال اخیر، منفی نبودن تغییر رتبه فروش شرکت در سال اخیر، زیان‌ده نبودن شرکت است.
بیشترین صعود رتبه
بر اساس گزارش سازمان مدیریت صنعتی بیشترین صعود رتبه نیز برای شرکت اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان، شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس، شرکت فجر انرژی خلیج فارس، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه سرمایه رفاه، شرکت پالایش نفت آفتاب، شرکت ایران خودرو دیزل، شرکت بهمن موتور، شرکت بین‌المللی توسعه صنایع و معادن غدیر، شرکت تضامنی ناصر قاسمی‌راد و شرکا، شرکت مهندسی فکور صنعت تهران ثبت شده است.
شرکت‌های تازه وارد در فهرست ۱۰۰ شرکت اول
شرکت‌های تازه وارد در فهرست ۱۰۰ شرکت اول نیز شامل شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس، شرکت فجر انرژی خلیج فارس، شرکت اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان، شرکت پالایش نفت آفتاب، شرکت بهمن موتور، شرکت تهیه و توزیع قطعات و لوازم یدکی ایران خودرو-ایساکو، شرکت تضامنی ناصر قاسمی‌راد و شرکا، شرکت صنعتی و معدنی توسعه فاراگیر سناباد است. منظور از شرکت‌های تازه‌وارد، شرکت‌هایی هستند که در سال جاری به فهرست صد شرکت اول راه یافته‌اند.
بیشترین رشد فروش و بالاترین ارزش افزوده
بر اساس بیشترین رشد فروش نام شرکت‌های پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس، شرکت اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه سرمایه رفاه، شرکت فجر انرژی خلیج فارس، شرکت پالایش نفت آفتاب ثبت شده است. بالاترین ارزش افزوده نیز برای شرکت فولاد مبارکه اصفهان، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر، شرکت ملی صنایع مس ایران، شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، شرکت نفت ستاره خلیج فارس، شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، بانک ملت، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو ثبت شده است.
اسامی شرکت ها با بیشترین دارایی
در لیست شرکت‌هایی که بیشترین دارایی را ثبت کرده‌اند نام بانک ملت، بانک صادرات ایران، بانک تجارت، شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، بانک پاسارگاد، بانک پارسیان، بانک رفاه کارگران، شرکت فولاد مبارکه اصفهان و شرکت گروه مپنا دیده می‌شود.
بالاترین اشتغال‌زایی
شرکت ایران خودرو، شرکت سایپا، بانک ملت، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، بانک صادرات ایران بالاترین اشتغال‌زایی را ثبت کرده‌اند.
بیشترین سودآوری
در میان شرکت‌های برتر ایران، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکت ملی صنایع مس ایران، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر، شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان بیشترین سودآوری را داشته‌اند.
بیشترین بازده فروش
بیشترین بازده فروش در میان شرکت‌های برتر ایران مربوط به شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، شرکت فجر انرژی خلیج فارس، شرکت ملی صنایع مس ایران، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو است.
بیشترین صادرات
در میان شرکت‌های برتر شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکت نفت ستاره خلیج فارس، شرکت ملی صنایع مس ایران، شرکت پتروشیمی نوری، شرکت پالایش نفت بندرعباس بیشترین صادرات را داشته‌اند.
بالاترین ارزش بازار
بالاترین ارزش بازار مربوط به شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، شرکت ملی صنایع مس ایران، شرکت مادر تخصصی توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو است.