فردای اقتصاد: بورس تهران امروز شاهد افت قابل توجه نماگرها و خروج سنگین سهامداران خرد بود. معاملات روز چهارشنبه بازار سهام تا حدودی مثبت آغاز شده بود اما در ادامه لحظه به لحظه بر فشار عرضه‌ها افزوده شد تا در نهایت هر دو شاخص اصلی این بازار، با عقب‌نشینی بیش از ۲ درصدی مواجه شوند. ۷۶ درصد از نمادها در محدوده منفی تابلو دادوستد شدند و شاهد ثبت بیشترین خالص فروش حقیقی‌ها در ۱۶ ماه اخیر بودیم. دلیل این واکنش سرخ سهامداران چه بود؟
چرا بورس جذاب نمی‌شود؟
بیش از ۲۹ ماه از آغاز روند ریزشی سهام پس از رسیدن به سقف تاریخی ۲ میلیون و ۷۸ هزار واحد می‌گذرد و هر چند بورس نسبت به دیگر رقبایش در بازارهای سفته‌بازی جامانده اما هنوز نتوانسته آنگونه که باید توجه صاحبان سرمایه را به خود جلب کند. در دو ماه گذشته شاخص کل روند مثبتی را طی کرده بود و حتی شاهد ورود سرمایه‌ها و افزایش ارزش معاملات خرد سهام نیز بود. اما در دو روز کاری اخیر، چهره‌ای سرخ تابلوی معاملات سهام را در برگرفته است. امروز شرایط وخیم‌تر نیز بود و همزمان با ثبت بیشترین افت روزانه از ۱۰ بهمن‌ماه، سهامداران حقیقی نیز در روزی که حدود ۸۰ درصد از نمادها سرخ‌پوش شدند، خالص فروش بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان را رقم زدند که از ۸ شهریورماه سال گذشته نظیری برای آن نمی‌توان یافت. آنگونه که پیداست اظهارنظرهای متناقض چند روز گذشته در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا وادامه نگرانی‌ها از اثرات بودجه ۱۴۰۲ و ارز شرکت‌های صادراتی اصلی‌ترین متهم نوسانات اخیر قیمت‌ها در بازار سهام است.
نگرانی بورسی از شکاف پابرجای دلارها
پس از آنکه دلار در اواسط هفته تا مرز ۴۵ هزار تومان پیش رفت، حذف نرخ توافقی از بازار متشکل ارزی و فروش دلار سهمیه‌ای با نرخ صرافی ملی که با افزایش به نرخ بازار آزاد نزدیک شده بود، در کنار انتشار برخی اخبار مثبت در حوزه سیاست خارجی و جدیدتر از همه احتمال سفر قریب‌الوقوع رافائل گروسی به ایران، توانست کمی از قیمت دلار بکاهد و نرخ اسکناس آمریکایی را تا مرز ۴۳ هزار تومان وادار به عقب‌نشینی کند. اما این روند کاهشی دوام چندانی نداشت و همچون مسکنی موقت عمل کرد تا مجددا شاهد پیشروی قیمت دلار به سمت کانال ۴۴ هزار تومان باشیم. کارشناسان معتقدند تا زمانی که بساط ارز چند نرخی جمع نشده و شاهد نزدیک شدن نرخ نیمایی به آزاد نباشیم نه مسکن‌های موقتی در بازار ارز چاره‌ساز است و نه بورس به شکلی پایدار، روی خوش خود را به سهامداران نشان می‌دهد. حالا در حالی دار آزاد به افزایش ادامه می‌دهد که نرخ نیما پس از آنکه رئیس کل بانک مرکزی از تثبیت نرخ ارز نیما در محدوده ۲۸۵۰۰ تومان سخن گفته بود، با وجود تمامی اظهارنظرهای بعدی در همین سطح ثابت ماند تا شاهد نگرانی فعالان بازار سهام در این خصوص باشیم.
خودرو همچنان در برزخ
صنعت خودرو را شاید بتوان اصلی‌ترین پیشران این روزهای بازار سهام دانست. حواشی مربوط به عرضه خودرو در بورس کالا همچنان ادامه دارد و هر از چند گاهی گروهی ادعای در دست گرفتن فرمان قیمتگذاری خودرو را در دست می‌گیرد و این بار به نظر فرمان در دست شورای رقابت است.
روز دوشنبه بود که با انتشار نامه‌ای از سمت شورای رقابت که مخاطب آن رئیس سازمان بورس بود، تنها طی چند دقیقه بازار سهام رنگی سرخ به خود گرفت. شورای رقابت در نامه خود عنوان کرده بود در بین خودروهایی که تاکنون در بورس کالا عرضه شده‌اند، به جز دو محصول هایما و تارا، مابغی مشمول بازارهای انحصاری می‌شوند و عرضه آن‌ها در بورس کالا مجاز نیست. در طول زمان عرضه خودرو در بورس کالا این دومین بار است که شورای رقابت چنین ادعایی را منتشر می‌کند و مدعی قیمتگذاری دوباره محصولات خودروسازان می‌شود.
این موضوع منجر به واکنش تند و سریع سازمان بورس، شورای عالی بورس و همچنین وزیر اقتصاد شد به طوری که شورای عالی بورس از برگزاری یک جلسه ویژه در روز آینده برای همین موضوع خبر داد و احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد نیز عنوان کرد شورای عالی بورس تصمیم‌گیرنده عرضه خودرو در بورس کالا است و ارگان دیگری امکان دخالت در این مورد را ندارد. در همین راستا، امیرمهدی صبایی، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس نیز عنوان کرد که این برای اولین بار نیست که در خصوص عرضه یک محصول یا تعیین قیمت پایه آن بین شورای رقابت و بورس اختلاف نظر وجود دارد؛ لذا در این مورد همچنان با رویکرد حمایت قاطع از حقوق سرمایه‌گذاران به طریق اولی تابع قوانین و مصوبات شورای عالی بورس هستیم. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که تصمیمات گذشته شورای رقابت در رابطه با بازار خودرو و همچنین فرمول‌های خاصی که برای قیمتگذاری محصولات خودروسازان ارائه می‌شد، یکی از دلایل مهم تلاطم در بازار خودروی کشور بود که پس از عرضه در بورس کالا برطرف شد. در ادامه وزیر صمت نیز با انتقاد از نامه شورای رقابت گفت: نامه شورای رقابت به دست وزارت صمت نرسیده است؛ این درحالیست که ادامه روند عرضه خودروها در بورس کالا بسته به نظر خود خودروسازان و سازمان بورس است و وزارت صمت دخالتی در این موضوع نخواهد داشت.
شورای عالی بورس یک روز بعد جلسه‌ای فوری را ترتیب داد. پس از برگزاری جلسه فشرده شورای عالی بورس و ارائه آماری از دستاوردهای عرضه خودرو در بورس کالا، اعضا در این خصوص بحث و تبادل نظر کردند، همچنین مفاد نامه ارسالی از سوی رئیس شورای رقابت به سازمان بورس نیز بررسی شد. در این راستا مقرر شد عرضه خودرو در بورس کالا منطبق با مصوبه قبلی شورای عالی بورس تا زمان اتخاذ تصمیم از سوی شورای رقابت ادامه پیدا می‌کند. خبری که در ظاهر خبر مثبتی برای بورسی‌ها و سهامداران خودرویی بود اما از آنجا که نتوانست تکلیق قیمتگذاری دستوری را یک بار برای همیشه تعیین کند و باز هم قید «تا زمان اتخاذ تصمیم از سوی شورای رقابت» در آن ذکر شده بود، سبب بلاتکلیفی سهامداران شد تا در کنار چالش‌های نامبرده شده، یکی از متهمان روز سرخ بورس تهران باشد.