فردای اقتصاد: قیمت دلار در هفته نخست بهمن‌ماه به رشد ادامه داد اما برآیند دادوستدهای سکه طی هفته اخیر با کاهشی اندک مواجه شد. به این ترتیب قیمت دلار در بازار آزاد ۳.۳ درصد افزایش و بهای سکه امامی ۰.۰۸ درصد در هفته منتهی به ۶ بهمن افت داشت. به‌رغم تحولات سیاستی ایجاد شده در بازار ارز و طلا طی هفته اخیر، اغلب کارشناسان این حوزه بر این باورند که عوامل فاندامنتالی در بازار ارز وجود دارد که تا تغییر نکند، هیچ سیاستی جواب نخواهد داد. هر چند برخی از نوسانات کوتاه‌مدت را می‌توان با تاکتیک‌های مختلفی کنترل کرد اما در ایران به دلایل مختلف، بسیاری از راهکارها حتی در کوتاه‌مدت نیز جواب نداده است. قیمت دلار چگونه مهار می‌شود؟
سومین رشد متوالی دلار در مقیاس هفته
هفته گذشته سیاستگذاران از شرایط قیمت دلار و مهار آن بسیار سخن گفتند. محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «از امروز (سه‌شنبه) بانک مرکزی و صرافی‌ها اقدامات مشترکی در احیای ثبات اقتصادی در کشور انجام می‌دهند. بانک مرکزی زین پس به بازار آزاد ورود پیدا خواهد کرد و نرخ ساز خواهد بود.» پس از آن خبر رسید بانک مرکزی اقدام به حذف نرخ توافقی ارز و حراج به نرخ بالاتر آن (در سطح دلار صرافی ملی) کرده؛ سخنان و سیاستی که به نظر توانست با افزایش عرضه در بازار ارز، زمینه را برای کاهش قیمت دلار فراهم آورد. این کاهش قیمت اما موقتی بود و روز چهارشنبه، اسکناس آمریکایی باز هم کانال ۴۴ هزار تومان را باز پس گرفت و در پایان هفته نیز همان سطوح را حفظ کرد تا در مقیاس هفته به بازده ۳.۳ درصدی دست پیدا کند.
حباب سکه کمی کوچک شد
حباب بزرگ شده قطعات کوچک سکه سبب شد تا افت قیمت نیز در آن‌ها شدیدتر باشد. قیمت هر قطعه ربع سکه در هفته‌ای که گذشت با ۴.۶ درصد کاهش از ۹.۶ میلیون تومان به ۷.۹ میلیون تومان رسید. درصد حباب از قیمت ربع سکه هم از ۴۹.۴ درصد به حدود ۴۴.۷ درصد کاهش یافت. در حال حاضر ربع سکه طبق تعاریف مرسوم، بیش از چهار میلیون تومان حباب دارد که تخلیه کامل آن وابسته به تحول متغیرهای موثر بر نرخ ارز خواهد بود. حباب سکه امامی نیز طی هفته اخیر با حدود ۳.۵ درصد کاهش به ۱۵ درصد رسید که بر این اساس، سکه امامی بیش از سه میلیون و ۵۶۰هزار تومان حباب دارد. بازار ارز و طلا طی هفته اخیر میزبان اتفاقات جدیدی بود. دومین مرحله فروش ۴۵۰ هزار ربع سکه طلا بهار آزادی، از ۴ بهمن ماه آغاز و به مدت ۱۰ روز در بورس کالا ادامه خواهد داشت. روز اول این حراج بورسی با فروش ۴۵۴۵ قطعه ربع سکه و میانگین قیمت ۸ میلیون و ۱۸۳ هزار تومانی پایان یافت اما بیشترین قیمت ثبت شده در این روز ۱۴ میلیون تومان بود. در روز دوم نیز که ۱۷ هزار و ۳۹۷ قطعه ربع سکه از بورس خریداری شد که میانگین قیمت وزنی آن ۷ میلیون و ۹۹۹ هزار تومان برای هر قطعه بود و برخی نیز این مسکوک بورسی را در سطح ۱۶ میلیون و ۳۶۶ هزار تومان در روز دوم خریداری کردند.
صادرکنندگان منتفع می‌شوند؟
هفته گذشته فروش ارز صادرکنندگان نیز دستخوش تغییراتی شد. صادرکنندگان اجازه داشتند پس از گرفتن مجوز از بانک مرکزی، بخشی از ارز ناشی از صادرات خود را به صورت اسکناس وارد کشور کرده و آن را از طریق صرافی‌های مجاز در بازار توافقی به فروش برسانند. از روز سه‌شنبه اما با حذف دلار توافقی از بازار متشکل ارزی، این ارزهای صادراتی با نرخ بالاتر یعنی قیمت ارز صرافی ملی به فروش رسیدند.
سرعت‌گیرهای غیراقتصادی رشد دلار
در هفته نخست بهمن ماه، اخبار مثبتی در حوزه سیاست خارجی نیز به گوش می‌رسید. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشستی خبری درباره ادامه مذکرات برجام و اینکه آیا مذاکرات احیای توافق هسته‌ای هنوز زنده است، گفت: «در مورد ایران مشکلاتی مانند سرکوب تظاهرات، تظاهرکنندگان، مجازات اعدام، ارسال سلاح به روسیه، دستگیری دو تابیعتی‌ها وجود دارد. البته درباره همه اینها بحث شده است.» بورل گفت: «یک مجموعه عوامل است که مسائل و پیشرفت در مذاکرات برای توافق هسته‌ای را پیچیده کرده، در این لحظه [می‌توانم بگویم] مذاکرات نمرده اما بی‌تحرک است.» این سخنان در کنار خبار چند روز اخیر این تحلیل را میان کارشناسان پررنگ کرد که اتحادیه اروپا فعلا قصد برای اجرایی کردن اقدامات تنش‌زای خود ندارد. سیگنل‌های مثبتی که با کاهش ریسک‌های سیستماتیک، موجب شده تا بخشی را از خرید دلار منصرف کند و بالعکس پای فروشندگان را به بازار ارز باز کند. از دیگر خبرها می‌توان به انتشار سخنان معاون اول رئیس جمهور در خصوص آزادسازی بخشی از دلارهای بلوکه شده ارتباط داد. محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور روز دوشنبه، در آئین تجلیل از فعالان پیشتاز اقتصاد ایران گفت: در چند روز گذشته چند میلیارد دلار از دارایی‌های ارزی مسدود شده کشور آزاد شده و در چرخه اقتصاد قرار گرفته است. اخباری که توانست کمی از تب تند دلار بکاهد اما نتوانست مانع از ثبت یک هفته افزایشی دیگر در بازار ارز شود.