فردای اقتصاد: با آن که از پاییز ۹۸ (پیش از کرونا) تا پاییز ۱۴۰۱ جمعیت در سن کار دو میلیون نفر بیشتر شده، جمعیت شاغل هنوز حدوداً نیم‌میلیون نفر کمتر است. در واقع جمعیت بالای ۱۵ سال کشور بنا بر برآوردهای مرکز آمار به حدود ۶۴ میلیون نفر رسیده است اما از این جمعیت، فقط حدود ۲۶ میلیون نفر در بازار کار مشارکت کرده‌اند و بقیه با دلایل مختلف از جست‌وجو برای شغل پرهیز می‌کنند. بنابراین همان‌طور که تصویر بالا نشان می‌دهد، نرخ مشارکت در بازار کار ۴۱ درصد است. از این ۲۶.۲ میلیون نفر هم بیش از دو میلیون نفر با وجود جست‌وجوی شغلی موفق به یافتن شغل نشده‌اند که نمایش‌گر نرخ بیکاری ۸.۲ درصد است. در نهایت اما ۱۶.۵ میلیون نفر بیش از ۲۴ ساعت در هفته کار می‌کنند و ۷.۵ میلیون نفر -تقریباً یک‌سوم شاغل‌ها- دچار اشتغال ناقص هستند.
نرخ بیکاری که نشان می‌دهد افراد ناکام از یافتن شغل چه درصدی از افراد مشارکت‌کننده در بازار کار را تشکیل می‌دهند، در پاییز ۱۴۰۱ به حداقل خود در ۱۷ سال گذشته رسید. اما هم‌زمان نرخ مشارکت که نسبت کل جمعیت مشارکت‌کننده در بازار کار (بیکار و شاغل) به کل جمعیت در سن کار است، در حدود ۴۱ درصد باقی مانده است. به نظر می‌رسد ظرفیت اقتصاد برای جذب شاغلان پس از عبور از کرونا بهبود یافته و این باعث شده افراد کمتری در یافتن شغل ناکام بمانند؛ اما هم‌زمان جمعیت زیادی از افرادی که به خاطر وضعیت کرونایی از بازار کار خارج شده بودند، هنوز به بازار کار بازنگشته‌اند و در کل مشارکت در بازار کار به دوران پیشاکرونایی برنگشته است.
با این حساب، کاهش نرخ بیکاری در پاییز امسال لزوماً به معنی بهبود وضعیت بازار کار نیست و هنوز مشارکت اقتصادی پس از دوران کرونا کاملاً احیا نشده است. بخش قابل توجهی از اشتغال ایجادشده در دهه نود مشاغل ناپایداری بوده‌اند که آسیب‌پذیری زیادی در مقابل کرونا نشان داده‌اند. بخشی از این مشاغل که به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی وابسته بوده‌اند، در پاییز امسال با مشکلات و محدودیت‌های بسیار جدی‌تری روبه‌رو شدند.
در رابطه با ارتباط کرونا و اشتغال از دست رفته، بخوانید: بحران اشتغال؛ چرا شوک کرونا در ایران درمان نمی‌شود؟
همچنین در رابطه با آخرین آمار اشتغال کشور در پاییز بخوانید: اشتغال ایران همچنان در شوک کرونا
برنامه گفت‌وگوی فردا را برای آشنایی بیشتر با بازار کار ایران ببینید: اقتصاد دستوری با اشتغال چه کرد؟ تصویر هشدارآمیز از بیکاری جوانان