فردای اقتصاد: یکی از راههای افزایش محبوبیت سیاستمداران وعدههای پر هزینه اقتصادی است: حمایت از تولید (مانند حمایت از تولیدات خرما)، یارانههای نقدی و غیرنقدی، اعطای وامهای کوتاهمدت و تسهیلات بانکی، معافیتهای گمرکی و مالیات و غیره. این طرحها معمولا در کوتاهمدت باعث خوشحالی مردم میشود، اما از آنجا که تامین مالی آنها معمولا شامل افزایش بدهی دولت میشود، در واقع از آینده جیب مردم خرج میشود. یکی از سازوکارهای افزایش تورم همین افزایش بیحساب مخارج دولت است.
اگر نهادهای سیاسی از سیاستمداران جلوگیری نکنند، آنها تا جایی که میتوانند وعدههای خود را عملی میکنند، بدون آنکه به عواقب آن اهمیت دهند. نهادهای سیاسی بازدارنده طرحهای اقتصادی نامناسب و هزینهزا، معمولا از چهار نوع هستند که وابسته به کشورهای مختلف اشکال متفاوتی دارند.
نقش احزاب سیاسی در جلوگیری از تورم بالا
اولین عامل محدودکننده که بر عملکرد سیاستمدار و به خصوص نمایندگان مجلس و رییس جمهور (یا نخست وزیر) نظارت میکند، حزب آن سیاستمدار است. از آنجایی که حزب یک نهاد با طول عمری بیشتر از میزان سرکار بودن هر کدام از اعضایش در میدان سیاست است، در افق بلندمدتتری به فکر بقای خود است. به عنوان مثال در آمریکا، بدون حمایت حزب دموکرات از طرح بیمه اوباما، امکان پیاده کردن آن توسط اوباما وجود نداشت.
دومین عامل نظارتکننده بر عملکرد یک سیاستمدار، حزب یا حزبهای مخالف او هستند. تضاد منافع بین دو حزب باعث میشود که (به عنوان مثال) حزب جمهوریخواه همواره به دنبال آن باشد تا نقد جدی به برنامههای حزب دموکرات وارد کند.
پیامد مثبت رسانههای آزاد روی مهار تورم
عامل سوم، که شاید کمترین دسترسی به قدرت را دارد، نهادهای مردمی است. نهادهای مردمی مانند رسانههای مستقل، پژوهشکدهها، ناظران سیاسی، اندیشمندان، متخصصان، حزبهای مردمی محلی، و در نهایت خود مردم. برای اینکه این نهادهای مردمی بتوانند عملکرد خوبی برای نظارت بر کار سیاستمداران داشتهباشند، جریان اطلاعات باید آزاد باشد، و آنها باید بتوانند به صورت آزادانه تحلیلهای خود از تصمیمات سیاستمداران را ارائه دهند.
استقلال بانک مرکزی
عامل چهارم، نهادهای اقتصادی است که از ولخرجی سیاستمداران جلوگیری میکند. به عنوان مثال تضاد منافع میان وزارت کشاورزی و بیمه در طرح حمایت از محصولات کشاورزی و بیمهکردن محصولات آنها میتواند از دست و دلبازی رییس دولت برای بالابردن محبوبیت خود در میان کشاورزان جلوگیری کند. یکی از مهمترین نهادهای اقتصادی که از ولخرجی دولت جلوگیری میکند، بانک مرکزی مستقل از دولت است.
برای جزئیات بیشتر بخوانید: چهار عامل محدودکننده سیاستمداران تورمساز