فردای اقتصاد: دیوید تران، پناهنده ویتنامی، چهل و پنج سال پس از ورودش به لس‌آنجلس، توانست برند سریراچا را به یک کسب‌وکار میلیارد دلاری تبدیل کند. نشریه فوربس داستان صفر تا صد موفقیت او را منتشر کرده است:
در دسامبر ۱۹۷۸، دیوید تران که در آن زمان ۳۳ سال داشت، خانه خود در ویتنام را با ۱۰۰ اونس طلا ترک کرد. او این فلز گرانبها به ارزش ۲۰ هزار دلار در آن زمان یا حدود ۹۰ هزار دلار در شرایط امروزی را، در قوطی‌های شیر پنهان کرد تا از توجه مقامات کمونیست ویتنام دور بماند. ترن با یک کشتی باری به هنگ کنگ سفر کرد، جایی که هشت ماه را در کمپ پناهندگان گذراند، سپس به مدت شش ماه به بوستون رفت و در نهایت در لس آنجلس مستقر شد.
یک بار در لس آنجلس، یک تکه از طلا را فروخت و ساختمانی به مساحت ۲۵۰۰ فوت مربع در محله چینی‌های شهر خرید. او کسب‌وکار خود به نام هوی فونگ - نام کشتی باری که سوار آن شده بود - را راه‌اندازی کرد تا سسی تند را که سریراچا نامیده می‌شود، بر اساس دستور غذای تایلندی درست کند.
بیش از چهار دهه بعد، سریراچا در ایستگاه فضایی بین‌المللی Survivor و میزهای غذاخوری سراسر جهان قرار گرفت. بنا به اعلام شرکت تحقیقات بازار ان‌پی‌دی گروپ، بطری‌های آن، با آرم خروس و درپوش سبز، تقریباً در یکی از هر ده آشپزخانه ایالات متحده وجود دارد. در بازار درآمد ۱.۵ میلیارد دلاری سس تند آمریکا پس از تاباسکو که از سال ۱۸۶۸ متعلق به خانواده McIlhenny است و Frank's RedHot، بخشی از غول ادویه جات تجاری McCormick & Co، در رتبه سوم قرار دارد.
بنا به اعلام شرکت تحقیقاتی آی‌بی‌آی‌اس ورلد، امروز شرکت هوی فونگ بر اساس برآورد فروش ۱۳۱ میلیون دلاری سال ۲۰۲۰، یک میلیارد دلار ارزش دارد. این باعث می‌شود تران ۷۷ ساله که مالک کل شرکت است، تنها میلیاردر صنعت سس تند آمریکا باشد. و در حالی که برخی از رقبای سریراچا در سال‌های اخیر از بین رفته‌اند - مک کورمیک برند سس تند مکزیکی Cholula را به قیمت ۸۰۰ میلیون دلار در نوامبر ۲۰۲۰ خریداری کرد - تران برنامه‌ای برای فروش ندارد. او قصد دارد این تجارت را به دو فرزندش - ویلیام ۴۷ ساله و یاسی ۴۱ ساله - که هر دو در آنجا کار می‌کنند واگذار کند.
سریراچا از اوایل دهه ۱۹۸۰ بدون صرف یک سکه برای تبلیغات و بدون افزایش قیمت عمده فروشی به یک غول تبدیل شده است. این برند همچنین از دعوای حقوقی به خاطر بوی کارخانه‌اش و اخیراً بخاطر کمبود فلفل قرمز مرتبط با آب و هوا جان سالم به در برد. اتفاقاتی که هوی فونگ را مجبور کرد تولید را موقتاً متوقف کند و باعث شد که با انباشته شدن تقاضای طرفداران و رستوران‌ها خرده فروشی آن افزایش یابد.
با این حال، تران نسبت به موفقیت خود بی‌اعتنا است. او به فوربس می‌گوید: «می‌خواهم به تولید یک محصول با کیفیت خوب، مانند بامزه‌تر کردن سس تند، ادامه دهم و به سود بیشتر فکر نکنم».
تران برای رسیدن به این نقطه راه زیادی را طی کرده است. او در سال ۱۹۴۵ در سوک ترنگ ویتنام به دنیا آمد، زمانی که این کشور هنوز تحت سلطه فرانسه بود. بر اساس تاریخ شفاهی زندگی ترن که توسط دکتر توی وو دانگ برای پروژه تاریخ شفاهی آمریکای ویتنامی یوسی ارواین تهیه شد، پدر او تاجر و مادرش خانه‌دار بود و دیوید و هشت خواهر و برادرش را بزرگ می‌کرد.
در سن ۱۶ سالگی، با تحصیلات ابتدایی، تران به سایگون - که اکنون به شهر هوشی مین معروف است - نقل مکان کرد تا به همراه برادر بزرگترش در یک فروشگاه فروش مواد شیمیایی کار کند. او برای گذراندن دوره دبیرستان به سوک‌ترنگ بازگشت، اما زمانی که درسش تمام شد به ارتش ویتنام جنوبی فراخوانده شد.
تران در پروژه تاریخ شفاهی گفت: "من چاره‌ای نداشتم. شب، پلیس آمد و در خانه را زد." اما تران هرگز واقعاً نجنگید - او عمدتاً به عنوان آشپز کار می‌کرد - و خدمت اجباری خود را در سال ۱۹۷۵ به پایان رساند، سالی که نیروهای ویتنام شمالی سایگون را تصرف کردند و در جنگ پیروز شدند. او چند ماه قبل با همسرش آدا ازدواج کرده بود. تران پس از اتمام خدمت نظامی خود، با برادر بزرگترش در زمین خود در شمال شرقی سایگون مشغول پرورش فلفل قرمز شد. پس از آن بود که او به تولید سس تند روی آورد: تران به عنوان آشپز ارتشی یک سس فلفل درست کرده بود و متوجه شد که سس‌های دیگر موجود در بازار به اندازه کافی تند نیستند یا طعم ندارند. بنابراین تصمیم گرفت فلفل قرمز تازه بخرد و آنها را نگهداری کند و از پیشینه خود در زمینه مواد شیمیایی برای تهیه سس تند استفاده کرد که تازه و تند باقی بماند.
تران در تاریخ شفاهی گفت: «به این فکر کردم که آن را درست کنم، زیرا قیمت فلفل تازه ... خیلی بالا و پایین می‌رود. اگر بتوانم آن را درست کنم و تازه نگه دارم و قیمت آن را پایین نگه دارم... وقتی [قیمت فلفل] بالا رفت، ما همچنان [قیمت] را ثابت نگه می‌داریم، بنابراین حرف خوبی برای بازار خواهیم داشت.»
تران، برادر بزرگترش و پدرش این سس تند را در خانه درست می‌کردند و آن را در شیشه‌های غذای بچه برند گربر که سربازان آمریکایی به جا گذاشته بودند، مظروف می‌کردند. اما در سال ۱۹۷۸، دولت کمونیستی، ویتنامی‌های چینی تبار را تحت فشار قرار داد تا کشور را ترک کنند. بنابراین تران و خانواده‌اش که اصالتاً کانتونی بودند، همه چیز را رها کردند و سوار یک کشتی باری راهی هنگ کنگ شدند. تران، همسر و پسرش در ژانویه ۱۹۸۰ به لس آنجلس نقل مکان کردند، تا حدی به این دلیل که برادرش به او گفته بود که می‌تواند فلفل قرمز تازه در کالیفرنیا پیدا کند. تران فلفل را از بازارهای محلی تهیه کرد و هوی فونگ را در فوریه ۱۹۸۰ با انتخاب یک خروس به عنوان لوگو (ترن در سال چینی خروس به دنیا آمده است) ترکیب کرد.
تران فروش سریراچا را از یک ون آبی شروع کرد. در سال ۱۹۸۷، تقاضا به حدی افزایش یافت که هوی فونگ را به ساختمانی به مساحت ۲۴۰ هزار فوت مربع در روزمید، در شرق شهرستان لس آنجلس منتقل کرد. کمتر از یک دهه بعد او یک کارخانه سابق Wham-O را در همسایگی خریداری کرد که زمانی هولا هوپ تولید می‌کرد.
در سال ۲۰۱۰، هوی فونگ دوباره به تأسیسات فعلی خود با مساحت ۶۵۰هزار فوت مربع در ایروندیل، نه چندان دور از روزمید نقل مکان کرد. اما با رشد سریع شرکت، چالش‌های جدیدی به وجود آمد: در سال ۲۰۱۳، شهر ایرویندیل از هوی فونگ به دلیل بوی فلفل قرمز منتشر شده از کارخانه شرکت شکایت کرد و ادعا کرد که این یک "آزار عمومی" است. طوفانی از جنجال برپا شد و سیاستمداران خارج از ایالت از جمله سناتور تد کروز از تگزاس از تران و هوی فونگ خواستند از ایالت گلدن فرار کنند.
تران که معمولاً خجالتی بود، با بازکردن کارخانه به روی بازدیدکنندگان تورهای عمومی و دادن اجازه برای ورود به دنیای بیرون مبارزه کرد. گریفین هاموند، مستندساز می‌گوید: «یکی از چیزهایی که [تران] را بسیار جذاب می‌کند، بی‌میلی او برای بیان داستانش است». او که در سال ۲۰۱۳ یک مستند در مورد سریراچا ساخت می‌گوید تنها چیزی که او به آن اهمیت می‌دهد این است که تجارت خود را به خوبی اداره کند. در ماه مه ۲۰۱۴، آن شهر از دعوی خود صرف نظر کرد.
موفقیت فراری سریراچا همچنین منجر به جعل‌هایی شد که سس‌ها را در بطری‌های طراحی شده برای تقلید از لوگوی نمادین خروس می‌فروختند. راد برمن، یکی از شرکای جفر منگلز باتلر و میچل در لس‌آنجلس که نماینده هوی فونگ در امور مالکیت معنوی است، می‌گوید: «ما تعدادی نامه درخواست توقف ارسال کردیم و شکایت‌هایی را تنظیم کردیم.. "آنچه دیوید و هوی فونگ متوجه شدند این است که... آنها یک سس منحصر به فرد دارند. هیچ جایگزینی برای هوی فونگ وجود ندارد و این بهترین محافظتی است که آنها دارند."
چالش دیگر در سال ۲۰۱۷ رخ داد، زمانی که رابطه هوی فونگ با آندروود رنچز، تامین کننده انحصاری فلفل قرمز از سال ۱۹۸۸، از هم پاشید و به یک نبرد قانونی منجر شد. هوی فونگ ابتدا از آندروود در آگوست همان سال شکایت کرد و مدعی شد که آندروود بیش از ۱.۴ میلیون دلار از فصل رشد قبلی را بازپرداخت نکرده است. آندروود با ادعای اینکه هوی فونگ قرارداد خود را نقض کرده است و هوی فونگ نهاد جدیدی را در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی کرده است، شکایت متقابلی را ارائه کرد تا فلفل قرمز را از سایر پرورش دهندگان تهیه کند. دعوای این دادگاه تا سال ۲۰۲۱ ادامه داشت، زمانی که دادگاه استیناف کالیفرنیا به هوی فونگ دستور داد تا ۲۳ میلیون دلار غرامت به آندروود بپردازد.
حتی در حال حاضر با پرورش‌دهندگان متعدد در کالیفرنیا، نیومکزیکو و مکزیک، این شرکت - که طبق گزارش‌ها تا ۵۰ هزار تن فلفل در سال مصرف می‌کند - به برداشت قوی در فصل رشد فلفل بهاره متکی است تا اطمینان حاصل کند که فلفل کافی برای تولید سس‌های تند خود را دارد. فاجعه در بهار سال ۲۰۲۲ زمانی رخ داد که شرایط آب و هوایی منجر به برداشت ضعیف و "کمبود شدید" فلفل قرمز شد و هوی فونگ مجبور شد تولید را به طور موقت متوقف کند.
به نظر می‌رسد این کمبود برطرف شده است و هوی فونگ می‌تواند به سرعت معمول خود یعنی تولید ۱۸ هزار بطری سریراچا در ساعت بازگردد. (این شرکت همچنین دو سس تند دیگر می‌سازد: سامبال اولک، بر اساس دستور العمل اندونزیایی که فقط از فلفل قرمز، نمک و سرکه استفاده می‌کند؛ و سیر چیلی که مشابه آن است اما سیر اضافه دارد.)
تران از زمانی که نخستین بار در سال ۱۹۸۰ شروع به فروش کرد، همیشه از مواد مشابهی در سریراچا استفاده می‌کرد: فلفل قرمز، شکر، نمک، سیر و سرکه. در طی بیش از چهار دهه، این یک دستورالعمل برای موفقیت او بوده است و هوی فونگ را از یک کسب‌وکار کوچک به یک کسب‌وکار میلیارد دلاری تبدیل کرده است.
تران می‌گوید: «من می‌توانم از مواد ارزان‌تر استفاده کنم یا محصولاتم را تبلیغ کنم تا پول بیشتری کسب کنم. "اما نه، هدف من همیشه این است که سس تند یک مرد ثروتمند را به قیمت مناسب برای یک مرد فقیر درست کنم."
منبع: فوربس
مترجم: شادی آذری حمیدیان