تسنیم: در حال حاضر گوشی‌های موبایل بالای ۶۰۰ دلار تنها از طریق رویه واردات در برابر صادرات خود امکان ثبت سفارش و ورود تجاری به کشور را دارند. این مسئله سبب شده تا هر واردکننده‌ای که از طریق ارتباطات خود دسترسی به ارز با کیفیت پیدا کند امکان واردات بیشتری را داشته باشد.
در این بین شروط اعتبارسنجی واردکنندگان و سقف واردات آنها نیز در فرآیند واردات از طریق صادرات خود کنار رفته که این مسئله به انحصار در بازار این مدل از گوشی‌های تلفن همراه به ویژه آیفون‌های آمریکایی دامن زده است. نکته‌ای که وجود دارد این است که چندی پیش سخنگوی وزارت صمت اعلام کرده بود که واردات تجاری گوشی‌های آیفون انجام نمی‌شود اما با توجه به رویه واردات در برابر صادرات به نظر می‌رسد که واردات تجاری گوشی‌های آمریکایی در حال انجام است.
مهدی عبقری دبیر انجمن واردکنندگان موبایل در خصوص اینکه آیا واردات تجاری آیفون‌های ۱۳ به قبل در حال حاضر انجام می‌شود، گفت: بله واردات تجاری داریم. در رویه واردات گوشی‌های بیش از ۶۰۰ دلار با توجه به فرآیند واردات در برابر صادرات خود هیچگونه محدودیتی وجود ندارد و واردات در حال انجام است.
اما در خصوص آیفون ۱۴ هیچگونه مجوزی در خصوص واردات آن چه در مورد واردات تجاری و چه در واردات مسافری صادر نشده است. متاسفانه برخی از روسای اتحادیه‌ها نیز در خصوص رویه مسافری اظهارنظر می‌کنند. رویه مسافری رویه تجاری نیست و برای خرید و فروش نیز نیست.
وی با بیان اینکه این مسئله مربوط به کل کالاهایی است که از سوی یک مسافر وارد کشور می‌شود، گفت: قانون‌گذار این اجازه واردات را به افراد داده تا برای مصرف شخصی خود سالانه یک گوشی را وارد کشور کنند. به دلیل مسافرت تا یکماه هیچگونه هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند و هزینه رجیستری را پرداخت نمی‌کنند.
ولی اگر قرار باشد که بیش از این مدت از موبایل استفاده شود و فرد بخواهد بیش از این زمان در کشور بماند، باید هزینه رجیستری را پرداخت کند. یک سوء استفاده‌ای که وجود داشته این است که عده‌ای با فرصت طلبی کالای قاچاق را وارد کشور می‌کنند و از پاسپورت مسافران برای رجیستر کردن گوشی‌ها استفاده می‌کنند.
عبقری گفت: تمهیدات خوبی توسط ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و سامانه همتا نظیر کاهش فرصت به ۲۴ ساعت برای ثبت گوشی پس از ورود به کشور در نظر گرفته شده است تا جلوی این سوء استفاده را بگیرد.
وی با بیان اینکه البته آیفون ۱۴ به هیچ عنوان در مبادی ورودی کشور نیز ثبت نمی‌شود، گفت: متاسفانه عده‌ای مدعی هستند که آیفون ۱۴ را ثبت می‌کنیم اما این مدل از گوشی‌ها حتی در رویه مسافری نیز ثبت نمی‌شود. ممکن است عده‌ای در هفت روز ابتدایی مهر ماه که ابلاغیه نیامده بود که از ثبت آیفون ۱۴ خودداری شود، ثبت مسافری انجام شده است.
در این بازه زمانی بین ۶ تا ۷ هزار دستگاه آیفون ۱۴ مسافری واقعی وارد کشور شد. این موارد فقط در احراز هویت ورودی ثبت شدند اما هیچ هزینه‌ای پرداخت نکردند. برقرار ارتباط این گوشی‌ها هر ماه تمدید می‌شود و هزینه‌ای را پرداخت نکرده‌اند.
در نتیجه باید گفت که آنقدر که موج سواری انجام می‌شود و حتی صحبت‌های دو ماه پیش سخنگوی وزارت صمت را مجددا منتشر می‌کنند، موضوع اهمیت بالایی ندارد. اگر مسافری گوشی خود را به طور واقعی در مهر ماه وارد کرده است که ماه به ماه امکان استفاده از آن در حال تمدید است و اگر غیر از این باشد آن گوشی قاچاق است و نباید رجیستر شود.
دبیر انجمن واردکنندگان موبایل با تاکید بر اینکه عده‌ای می‌گویند ممکن است رویه مسافری انجام شود اما رویه تجاری انجام نشود، گفت: این مسئله اشتباه است چرا که به طور کلی یا یک کالا مجوز واردات دارد یا ندارد. اگر یک کالا مجوز واردات داشته باشد هم به رویه مسافری عمل می‌شود هم تجاری. وقتی آیفون ۱۴ مجوزی برای رجیستری ندارد، نه رویه تجاری واردات آن انجام می‌شود و نه رویه مسافری آن.
وی در پاسخ به سوالی در مورد اینکه برخی در حال واردات گوشی‌های رفرش شده، آیفون ۱۳ و مدل‌های قدیمی‌تر آیفون و فروش آنها با رقم گوشی‌های نو هستند که به نوعی کلاهبرداری یا با دیدگاه محافظه‌کارانه‌تر گرانفروشی محسوب می‌شود، گفت: در برند اپل وقتی یک مدل جدید رونمایی و در عرصه جهانی عرضه می‌شود، مدل‌های قبلی دیگر تولید نمی‌شود.
عبقری ادامه داد: اتفاقی که رخ داده این است که آیفون ۱۴ در بازار عرضه شده است. بنابراین آیفون‌های ۱۳ به قبل دیگر تولید نمی‌شود و در این بین عده‌ای در بازارهای جهانی به دنبال گوشی‌های رفرش شده رفته‌اند و آنها را وارد کشور کرده‌اند. وقتی یک کالایی تولید نمی‌شود و افراد به دنبال تهیه این گوشی هستند، تقاضا برای آن زیاد می‌شود.
بنابراین واردکننده یا مسافر باید با توجه به تقاضای جهانی کالا را با قیمت بالاتری بخرد. با توجه به این مسئله واردکننده قانونی دیگر امکان واردات این گوشی ها را ندارند چرا که TSC گمرک آن مشخص است و امکان عرضه گوشی با رقمی بالاتر از آن وجود ندارد.
به طور مثال اگر قیمت یک گوشی ۱۲۰۰ دلار ثبت شده باشد اما واردکننده آن را در بازار جهانی ۱۴۰۰ دلار خریداری کند، امکان لحاظ این قیمت را ندارد. در نتیجه از نظر تجاری کسی نمی‌تواند با قیمت بالاتری عرضه داشته باشد.
وی اظهار کرد: ممکن است برای کاهش قیمت خرید، گوشی‌هایی از جانب افراد خریداری شود که اصطلاحا جمع شده هستند. در واردات قانونی کالا سازمان تنظیم مقررات رادیویی و سازمان استاندارد کالاها را بررسی می‌کنند. از آنجایی که شماره سریال گوشی در ثبت سفارش ذکر می‌شود، تمامی گوشی‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دبیر انجمن واردکنندگان موبایل با اشاره به اینکه شماره سریال گوشی مشخص می‌کند که گوشی از قبل فعال شده یا جمع شده است یا خیر، گفت: توصیه و اعتقاد ما این است که شرکت‌های واردکننده این کار را انجام نمی‌دهند چرا که دردسر بسیار زیادی در آینده به وجود خواهد آورد. اما ممکن است در رویه مسافری این اتفاق رخ داده باشد.
وی افزود: خواهشی که از سامانه همتا کردیم این بوده است که اساسا اجازه خرید و فروش کالای مسافری را ندهند. ضمن اینکه شرایطی را در نظر بگیرند تا تنها خود مسافر امکان استفاده از گوشی وارد شده توسط خودش را داشته باشد. به این معنا که امکان ثبت مجدد سریال حداقل در یک بازه زمانی مشخص (به طور مثال ۶ ماهه) برداشته شود تا امکان سوء استفاده‌ها از بین برود.
اختلاف ۳۰ میلیونی گوشی‌های آیفون در بازار ایران طبیعی است؟
عبقری در پاسخ به سوالی در خصوص اختلاف قیمت موجود بین قیمت رسمی گوشی‌های آیفون با رقمی که در ایران به فروش می‌رسد و مابه‌التفاوت حدود ۳۰ میلیون تومانی آن گفت: باید توجه داشت که نرخ ارز حاصل از صادرات تقریبا برابر با نرخ بازار آزاد است. با توجه به نرخ فعلی قیمت آیفون ۱۳ پرومکس به حدود ۵۰ میلیون تومان می‌رسد.
وی گفت: در کنار این مسئله ۱۲ درصد عوارض واردات(سال آینده به ۱۵ درصد می‌رسد)، ۹ درصد مالیات ارزش افزوده و ۲ تا ۳ درصد سایر هزینه‌ها وجود دارد. شرکت واردکننده نیز بین ۱۵ تا ۱۸ درصد سود بازرگانی خود را دارد که در نهایت این موارد قیمت را به بیش از ۷۰ میلیون تومان افزایش می‌دهد.
با توجه به ارقام فوق باید توجه داشت که حدود ۲۰ درصد از افزایش قیمت گوشی‌های آیفون پس از ورود به کشور و عرضه آنها در بازار به واردکننده می‌رسد و این در حالی است که این درصد برای واردکنندگان سایر برندهای تلفن‌های همراه رقم بسیار کمتری است و دلیل آن نیز شرایط رقابت شدید در بازار این مدل از گوشی ها است.
این در حالی است که نظر به توضیحات اولیه بازار گوشی‌های اپل به دلیل رویه واردات از محل صادرات خود به یک بازار انحصاری تبدیل شده است و علت این سودهای بالا که یکی از عوامل مهم در قیمت بالای این گوشی‌ها در بازار است، نتیجه همین انحصار در دسترسی به ارز حاصل از صادرات است.