فردای اقتصاد: حتما اسم راکفلر، میلیاردر کلاسیک آمریکایی را شنیده‌اید کسی که می‌گویند صاحب یکی از بزرگ‌ترین امپراطوری‌های نفتی جهان بود و افسانه‌های زیادی درباره ثروت و تلاش بیمارگونه‌اش برای توسعه صنعت نفت در آمریکا وجود دارد اما کمتر کسی می‌داند او را پدرخوانده یکی صنعت مهم زیر مجموعه نفت هم می‌دانند: صنعت روغن موتور و روان‌کننده‌ها. صنعتی که حالا ایران هم یکی بازیگران مهم آن محسوب می‌شود.
احتمالا شما هم هر چند ماه یک بار برای تعویض روغن موتور خودرویتان مراجعه می‌کنید و نوسان قیمت این ماده ضروری تنها چیزی است که ذهنتان را درگیر می کند اما اگر بدانید دنیای روغن موتور و به طور کلی روان کننده ها چقدر بزرگ است و این صنعت چه اهمیت زیادی دارد، نگاهتان به مایع طلایی رنگی که به موتور خودرویتان سرازیر می‌شود عوض خواهد شد. در این صنعت غول‌های بزرگی مانند توتال با گردش مالی ۲۵۴ میلیارد دلار در سال و حجم تولید ۴۲ میلیون لیتر در روز در آن فرمانروایی می‌کنند اما ایران هم یکی از بازیگران قدیمی این بازی بزرگ است. جالب اینکه ایران حتی قبل از ملی شدن صنعت نفت در صنعت روان کننده‌ها فعال بود و حالا با تولید روزانه بیش از پنج میلیون لیتر در جایگاه ۱۳ام جهان ایستاده و در سطح منطقه نقش مهمی در تعیین قیمت آن دارد. این در حالی است که کشورهایی با منابع پالایشگاهی عظیم مانند عربستان حضور پررنگی در بازار روان کننده‌ها ندارند.
اما چه چیزی باعث می‌شود حرکت رو به جلو در این صنعت برای ایران سخت‌تر از گذشته باشد؟ کوتاه‌ترین پاسخ به این سوال نوسانات ارزی است. چرا که ایران به عنوان یکی از تولیدکننده‌ها و صادرکننده‌های روغن پایه برای تبدیل این محصول به محصول نهایی یعنی روغن موتور ناچار از واردات مواد افزودنی است. بنابراین نوسانات ارزی می‌تواند تاثیر زیادی بر نرخ تمام شده شرکت‌های تولید کننده روغن موتور داشته باشد و تهدیدی برای بازار آنها محسوب شود. تهدیدی که می‌تواند ایران را مجاب به صادرات بیشتر روغن پایه کرده و خام‌فروشی را به جای تولید و فروش محصول با ارزش نهایی توسعه بدهد. برای درک تفاوت خام‌فروشی و فروش محصول نهایی کافی است بدانید که تفاوت قیمت روغن پایه و روغن موتور بیش از ۶۰ درصد است و خام‌فروشی به معنی از دست رفتن چنین سودی برای این صنعت بزرگ خواهد بود اما نوسان نرخ ارز و تحریم‌های ریز و درشت به روش‌های دیگری هم گلوی این صنعت مهم را فشار می‌دهند.