ابعاد اقتصادی و تجاری سفر رئیس‌جمهور به چین در برنامه میز اقتصاد شبکه خبر مطرح و بررسی شد.
تسنیم: ابعاد اقتصادی و تجاری سفر رئیس‌جمهور به چین در برنامه میز اقتصاد شبکه خبر مطرح و بررسی شد. در این برنامه رئیس سازمان توسعه تجارت و معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه حضور داشتند.
سئوال: یکی از اهداف سفر رئیس‌جمهوری به چین اجرایی کردن توافق جامع بود. این توافق در چه مرحله‌ای است و در این سفر چه تصمیماتی راجع به آن گرفته شد؟
علیرضا پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت: این اسنادی که تعریف می‌شود به صورت یک برنامه‌های اجرایی و عملیاتی می‌آید و آن سند را پوشش می‌دهد.
تفاوت این سفر با سفرهای دیگر و نکته مهمی که داشت پیش از سفر و چند هفته قبل از سفر هیات‌های تخصصی، شرکت‌ها و بنگاه‌ها و حوزه‌های فعالیت تخصصی حضور داشتند و با شرکای شان مذاکرات جدی داشتند و برخی از وزرا من جمله آقای فاطمی امین از چند روز زودتر به چین رفته نه تنها در پکن در شهرهای مختلف در کارخانجات و واحدهای بزرگ و مجموعه‌های بزرگ صنعتی حضور داشتند و مذاکرات جدی صورت گرفت و فقط در حوزه صنعت، معدن و تجارت ۱۹ سند، قرارداد و موافقت نامه غیر از بیست سند اصلی را امضا کردیم. برخی از آنها قرارداد و برخی‌ها موافقت نامه بود. این قراردادها، قراردادهایی با رقم حداقل سه و نیم میلیارد دلار بود.
در حوزه معدن مذاکرات جدی و دستاوردهای خیلی خوبی داشتیم. در حوزه صنعت، مشارکت‌های صنعتی، بحث انتقال فناوری و بحث همکاری‌های مشترک هم در حوزه چین و هم در حوزه ایران، در حوزه خودرو مطرح شد.
در حوزه تجارت الکترونیک و در حوزه احیای تعرفه ترجیحی و توافقات ترجیحی و در حوزه مربوط به مسائل برگزاری نمایشگاه‌ها و حضور جدی شرکت‌های ایرانی و به عبارتی شرکت‌های چینی در بازار ایران توافاتی صورت گرفت.
در حوزه مربوط به بحث‌های مارکتینگ و موضوع بازاریابی‌ها و ارتباط پلتفرم‌های بزرگی که این پلتفرم در چین ۵۰_۸۰ میلیارد دلار گردش مالی دارند، این ارتباط دنبال شد. برای این که بتوانیم با استفاده از ظرفیتی که وجود دارد و بازار بزرگی که چین بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ میلیون دلار واردات هست و سهم ما از این بازار علی رغم تعاملات نزدیک سیاسی و بحث‌های بین‌المللی ما چیزی حدود ۱۴_۱۳ میلیارد دلار از بازار چین استفاده می‌کنیم.
کار بسیار خوبی در حوزه خشکبار، لبنیات، محصولات مختلف کشاورزی که با استفاده از این پلتفرم عرضه خرده فروشی را در چین دنبال کرده و ارزش افزوده بیشتری به بار بیاوریم.
حتی در زمینه محصولات خام و نیمه خام مذاکرات جدی صورت گرفت و ما بتوانیم از ظرفیت فروش مویرگی در چین استفاده کرده برای این که از همان کالای مشخصی که صادر می‌کنیم با تناژ مشخص ارزش افزوده بیشتری در طی زنجیره تامین به‌دست آوریم.
سئوال: این مذاکرات چقدر به عملیاتی شدن نزدیک است؟
پیمان پاک: در برخی حتی از این مذاکرات، حتی مدیران عامل شرکت‌ها، اعضای هیات مدیره حضور داشتند. نفرات حقوقی و نفرات فنی بخشی از این‌ها از چند ماه پیش شروع شده بود من جمله در حوزه خودرو. دو سه قرارداد خیلی خوبی داشتیم که به مرحله قرارداد رسید و وارد فرآیند عملیاتی و اجرایی شد.
در حوزه فولاد کارهای خوبی کردیم که همه اجرایی و عملیاتی می‌شود و سفارشات خرید و سفارشات حوزه مشارکت و عملیاتی گذاشته شد.
همان جور که آقای رئیس‌جمهوری اشاره کردند این‌ها باید دنبال شود. در برخی از این حوزه‌ها و بنگاه‌ها نفرات تخصصی ماندند در چین که بتوانند پیگیری کنند و برنامه اجرایی و عملیاتی را تعریف کنند.
در موضوعی که با وزارت بازرگانی داشتیم، ما کمیته مشترکی تشکیل داده و نفرات معاون وزیر و بنده از سمت وزیر صمت معرفی شدیم که یک نقشه راه تعریف کنیم و مرتب و مداوم ماهانه پیگیری شود و پایش شود و بتوانیم از این توافقات بسیار خوبی که به وجود آمد بتوانیم یک دستاوردها و خروجی‌ها ملموسی داشته باشیم.
سئوال: فکر می‌کنید ما الان در کشور خودمان زیرساخت لازم را برای عملیاتی شدن این توافقات داریم یا باید یک سری اقدامات جدید انجام شود؟
پیمان پاک: این مذاکرات صورت گرفته و توافقات صورت گرفته به صورت کلی و جامع بود و بخشی از این‌ها در فرآیند تولید بود. در موضوع توسعه تجارت و موضوع روابط اقتصادی یکی از کارهای خوبی که در این سفر دنبال شد این بود که یک هیات خوب تجاری و فعالان اقتصادی حضور داشتند. با توجه به این که هنوز چین از فضای قرنطینه خارج نشده ما بیش از ۵۰ فعال و بیش از ۵۰ بنگاه خصوصی تجاری بخش خصوصی را در این هیات همراه داشتیم. یک نشست خیلی خوبی به همت مرکز توسعه تجارت چین که ارتباط برقرار کردند و ارتباطات و نشست‌های یوتیوبی داشتند. در این مذاکرات تولید مشترک، در این مذاکرات سرمایه‌گذاری حتی برای صادرات به کشورهای ثالث صحبت شد. در مذاکرات جدی آقای وزیر با وزیر بازرگانی حتی قرار شد از ظرفیت حضور ایران در بازار اوراسیا با استفاده از تولید مشترک با چین استفاده شود.
یکی از نکات ویژه‌ای که اتفاق افتاده است افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل باعث شده است که بازارها عموما به سمت منطقه‌ای سیر کنند. این که یک کالا از چین به سمت ایران بیاید و یا سمت عراق یا آسیای میانه.
سئوال: در این سفر چه تصمیماتی راجع به اجرای این توافق گرفته شد؟
مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه: این ۲۲ سند که امضا شد، تمام اسنادی بوده است جزو آیتم‌های این توافقنامه ۲۵ ساله است. مثلا گردشگری و میراث فرهنگی، در مورد حمل‌ونقل. نکته مهم این است که پس از امضا همان طور که آقای رئیس‌جمهوری گفته‌اند باید با آرامش پیگیری و اجرایی کنیم.
جامع بودن قرارداد ۲۵ ساله با این ۲۲ سند اجرایی شده است و باید پیگیری کنیم. وزرایی که در این سفر تشریف داشتند، ملاقات‌های دو جانبه خاص خودشان را داشتند.
در همه حوزه‌های همکاری، باید انتقال فناوری انجام شود نه این که بیایند برای ما کار کنند، بیایند به ما انتقال فناوری دهند و از متریال‌های جمهوری اسلامی ایران استفاده شود در این جهت که بتوانیم سرعت دهیم به تعهداتی که دولت به مردم دارد.
سئوال: از جاده ابریشم چه خبر؟ کشور ما چه اقداماتی انجام دادند؟
صفری: این تئوری آقای شی جین پینگ که آقای رئیس‌جمهوری تاکید کردند به خاطر صلح جهانی است. جمهوری اسلامی نیز پیگیری صلح جهانی است. این مسیر را حمایت می‌کنیم که یکی از مسیرها قطارهای سریع السیر بود.
آقای بذرپاش بازدیدهایی داشتند و به توافقات بسیار خوبی رسیدند. کار ترانزیت یک کار سیاسی است علاوه بر کار اقتصادی. اگر اجازه دهید اجرایی شود تا این که کمتر صحبت شود جای بسیار خوبی شد.
سئوال: در رابطه با عضویت ایران در بریکس بحثی مطرح شده بود؟
صفری: در مورد شانگهای، الحمدالله در هند با امضاهایی تصویب شده است. رئیس‌جمهوری چین نظر مثبت شان را دادند که موافق هستیم و حضور جمهوری اسلامی ایران در بریکس که تحولی در روابط اقتصادی ما ایجاد کند. قدم بعدی عضویت ما در آن جا خواهد بود.
سئوال: در بحث بریکس فکر می‌کنید چین بتواند کمک کند در این حوزه؟
پیمان پاک: حضور ایران در این مجموعه‌ها و تجارت جهانی هم از نظر وجه بین‌المللی موثر هست.حضور ایران در این مجموعه‌ها و اتحادیه بزرگ جهانی هم از نظر وجه بین‌المللی مهم است و ارتباط ما با کشورهای عضو آن اتحادیه بسیار نزدیک می‌کند.
شورای بازرگانان و شورای تجار این کشورها وجود دارد و پیوستن ایران ارتباط نزدیک بین تجار این کشورها و تجار ایرانی برقرار می‌کند.همچنین در کمیته علم و فناوری سازمان شانگهای ارتباط نزدیکی در حوزه علم و فناوری برقرار می‌کند.
نهادها و مجموعه‌های حوزه علم و فناوری عضویت شان در این مجموعه قطعا باعث ارتقای بهره‌وری و راندمان و افزایش ارتباط دو جانبه در صادرات فناوری و اخذ و پذیرش توانمندی‌ها و دانش فنی و توانمندی‌های فناورانه کشورهای عضو دارد. در حوزه تولید، تلاش داریم صادرات مان را افزایش دهیم.
در حوزه صنعت و بحث‌های مورد تاکید خود رئیس‌جمهوری و نخست وزیر چین بود. ارتباط بین شرکت‌های کوچک متوسطه ایرانی و کوچک متوسطه چینی بود و این که یک شهرک صنعتی مشترک را در ایران با هدف همکاری، توسعه و رونق تولید برای صنایع کوچک و متوسط ایجاد کنیم.
سئوال: چه اقداماتی باید انجام شود که وقتی فضا مساعد شد از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم؟
پیمان پاک: اصلی که وجود دارد در کل زنجیره تجارت یعنی از تولید بحث فرآوری و بسته‌بندی و بستر نشان تجاری، مسئله بسیار مهمی که روی آن ضعف داریم و عقب تر از سایر حوزه‌ها و آقای بذرپاش بحث لجستیک و حمل‌ونقل است.
باید بحث افزایش راندمان تولید کالاها را افزایش می‌دهید و باید این کالا به سمت مقصد حمل شود و به سوی هدف حمل شود که ضعف داریم. در حوزه گمرکات اقدامات خوبی شد و ظرفیت آن افزایش داده شده است و سعی شده ۲۴ ساعته شود.
گمرکاتی که فعال نبوده باز شده و ظرفیت بنادری توسعه پیدا می‌کند و نوسازی تجهیزات جدی سازمان بنادر توجه ویژه‌ای وجود دارد.