فردای اقتصاد: مرسوم‌ترین نوع وام خرید مسکن، وام بانک مسکن با اوراق است. با توجه به این که این وام به هر فرد تنها یک بار تعلق می‌گیرد، می‌توان گفت کسانی که این وام را می‌گیرند خانه اولی‌هایی هستند که تقاضایشان مصرفی است و نه سرمایه‌گذاری. از جهتی دیگر ممنوعیت‌هایی بر معاملات تسه‌ها وضع شده است تا معاملات سفته‌بازانه در این بازار به حداقل برسد. به همین علت بررسی روند معاملات تسه‌ها می‌تواند نماگر خوبی از تغییرات تقاضای مصرفی در بازار مسکن باشد.
سال گذشته وام مسکن عملا کارکرد خود را از دست داده و قدرت خرید آن به کمتر از ۷ متر مربع خانه در تهران رسیده بود. آب رفتن ارزش واقعی وام مسکن سیاستگذار را بر آن داشت که سقف این وام را در شهریورماه سال گذشته دو برابر کند. به طوری که حداکثر وامی که زوجین تهرانی می‌توانستند دریافت کنند به ۴۸۰ میلیون تومان افزایش یافت.
دو برابر شدن سقف این وام تا حدی جذابیت از دست رفته آن را احیا کرد و شاهد داغ شدن معاملات تسه‌ها بودیم. افزایش جدی تقاضا برای دریافت وام منجر شد تا قیمت تسه‌ها به سرعت در مسیر صعودی قرار بگیرد و رکوردهای عجیبی به ثبت برساند. سقف‌شکنی‌های پیاپی قیمت تسه‌ها باعث شد تا در زمستان سال گذشته بانک مسکن طرح یلدا را اجرا کند که در آن تخفیف ۵۰ درصدی بر تعداد اوراق مورد نیاز تسه‌ها اعمال می‌شد. البته این طرح در آخر زمستان به پایان رسید ولی اثرات آن باعث شد تا قیمت‌ها از ابتدای سال جدید کاهشی شود. کاهشی که چندان دوام نداشت و دوباره با افزایش انتظارات تورمی و داغ شدن بازار مسکن شاهد رشد قیمت تسه‌ها بودیم.
اما از اواسط مردادماه همزمان با داغ شدن مجدد مذاکرات احیای برجام و کاهش جدی انتظارات تورمی، قیمت تسه‌ها هم در مسیر نزولی قرار گرفته است. به طوری که طی روزهای اخیر اغلب قیمت تسه‌ها منفی بوده است و حتی تا ۱۲۰ هزار تومان هم کاهش یافت که از اوایل خردادماه بی‌سابقه است. در نهایت هم تسه‌ها که ماه را در کانال ۱۴۰ هزار تومانی آغاز کرده بودند در سطوح کمتر از ۱۲۵ هزار تومان به پایان رساندند که نشان از افت بیش از ۱۰ درصدی قیمت اوراق تسهیلات مسکن دارد. همین افت قیمت تسه‌ها موجب شد تا نرخ سود وام خرید مسکن که اوایل ماه حدود ۲۶.۵ درصد بود در پایان مرداد به حدود ۲۵ درصد برسد.
در همین حال شاهد کاهش حجم معاملات و تقاضا برای خرید تسه‌ها بودیم. در خردادماه که بازار مسکن به شدت اوج گرفته بود متوسط حجم معاملات روزانه تسه‌ها در بورس به ۲۳۵ هزار ورقه در روز هم رسیده بود. این عدد در تیر به ۱۹۴ هزار ورقه کاهش یافت و در مردادماه هم با کاهش دوباره به حدود ۱۶۸ هزار ورقه رسید. در ماه‌های فروردین به طور سنتی به خاطر نیمه تعطیل بودن حجم معاملات تسه‌ها به شدت کاهش می‌یابد. اما اگر فروردین را در نظر نگیریم، تسه‌ها در مرداد سال جاری و اسفند سال گذشته کمترین حجم معاملات را از مرداد پارسال که سقف وام مسکن هنوز افزایش نیافته بود، داشته‌اند. هم در اسفند پارسال و هم در مردادماه انتظارات برای احیای برجام به اوج خود رسیده بود. افت جدی حجم معاملات تسه‌ها نشان می‌دهد که در صورت احیای برجام علاوه بر تقاضای سرمایه‌ای ممکن است حتی تقاضای مصرفی هم کاهش داشته باشد.