فردای اقتصاد: بورس امروز یکی از تاریخی‌ترین صعودهای خود را رقم زد تا دومین هفته اسفند ماه برای بورس تهران رویایی آغاز شود. شاخص کل بورس طی معاملات امروز با یک افزایش ۴.۹۶ درصدی همراه شد که در کنار تاریخ ۱۵ تیر ماه سال ۱۳۸۷، سومین رشد تاریخی بازار سهام بوده است. ضمن اینکه شاخص کل پس از گذشت نزدیک به ۲ سال و نیم، بار دیگر مرز ۱.۷ میلیون واحدی را لمس کرد و به محدوده ۱.۷۳۸ میلیون واحدی رسید که از ابتدای شهریور ۹۹ تاکنون تکرار نشده بود. شاخص هموزن نیز همراه با شاخص کل بر این ریل صعودی سوار شد و افزایش ۴.۴۶ درصدی را تجربه کرد.
بیشترین ورود پول از مرداد ۹۹
ارزش معاملات خرد سهام نیز که از همان ابتدا اعداد قابل توجهی را به ثبت رسانده بود، در نهایت در محدوده ۱۰۸۱۵ میلیارد تومانی قرار گرفت که دومین روز اسفند با اعداد بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان است. در کنار این موضوع شاهد ورود پول قابل توجه ۲۱۶۵ میلیارد تومانی از سمت کدهای حقیقی به سهام بودیم که از مرداد ماه سال ۹۹ تاکنون تکرار نشده بود. در سمت دیگر نیز ۲۲۵۱ میلیارد تومان از سمت صندوق‌های با درآمد ثابت خارج شد.
پس از توقف یک روزه بورس تهران در سومین روز از اسفند ۱۴۰۱، به نظر میرسد که اکنون با شروع هفته دوم آخرین ماه سال، دور جدیدی از این مسیر صعودی قدرتمند برای بورس آغاز شده است. از نکات قابل توجه بورس امروز می‌توان به قدرت بالای حقیقی‌ها اشاره کرد که با وجود عرضه سنگین از سمت حقوقی‌ها در برخی سهام، بازهم خریداران از تقاضای خود پا پس نمی‌کشیدند. دلیل اصلی این اتفاقات را می‌توان به تحولات ارزی و سیاست‌های ارزی اخیر نسبت داد که به دلیل اثر قابل توجهی که می‌تواند بر سودآوری شرکت‌ها بگذارد، امیدها برای صعود بورس را بیش از پیش افزایش داده است.
جرقه صعود بورس از کجا خورد؟
بازگشایی مرکز مبادله ارز و طلا در سه‌شنبه هفه گذشته و عقب‌نشینی بانک مرکزی از تحمیل ارز ۲۸۵۰۰ تومانی به صنایع از جمله پتروشیمی‌ها، فلزی‌ها و معدنی‌ها استارت اولیه رشدهای پرشتاب را پس از ریزش‌های ناشی از حاشیه‌های خودرویی بورس کالا، در تالار شیشه‌ای زد و از آن روز تا این لحظه شاخص کل بورس بیش از ۱۳ درصد ارتفاع گرفته است. راحت شدن خیال سهامداران از شکاف ۷۲ درصدی بین نرخ دلار نیما و فردوسی با تغییر مرجع دلاری شرکت‌های صادرات محور بورس تهران را می‌توان اصلی‌ترین دلیل واکنش سبز سهامداران قمداد کرد. شکافی که نه تنها به مردم سودی نمی‌رساند، بلکه شرکت‌ها را با مشکلات عمده کمبود نقدینگی، کاهش سودآوری، کاهش تولید و... مواجه میکرد و نتیجه نهایی آن نیز ضرر دوباره به خود مردم بود. حال این اتفاق می‌تواند امیدها را به رشد سودآوری شرکت‌ها به خصوص با نرخ دلاری که این روزها وجود دارد، افزایش دهد.
صبح امروز نیز جواد اوجی، وزیر نفت به شانا گفت: همه ارز حاصل از صادرات شرکت‌های پتروشیمی و پالایشی در مرکز مبادله ارزی عرضه خواهد شد. همه ارکان دولت موظف به حمایت از بسته جدید سیاست‌های ارزی دولت و اجرای دقیق آن هستند. از این پس نیز این شرکت‌ها و هلدینگ‌ها مکلف به عرضه ارز صادراتی در سامانه مبادله ارزی بانک مرکزی هستند و انتظار می‌رود مانند گذشته عملکرد مطلوبی همسو با سیاست‌های کلان ارزی دولت داشته باشند.
صعود قیمت دلار بدون توقف
دلار بازار آزاد طی چند وقت اخیر روزهای عجیبی را پشت سر می‌گذارد. این اسکناس آمریکایی که تا اوایل آبان ماه سال جاری در محدوده ۳۰ هزار تومان در بازار آزاد نوسان میکرد، پس از کاهش خوش‌بینی‌ها به احتمال احیای برجام و همچنین موتور روشن تولید نقدینگی، سقف‌شکنی‌های خود را آغاز کرد و اکنون در آخرین معاملات صورت گرفته، به قیمت ۵۴۵۰۰ تومان رسیده است. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که نرخ واقعی دلار در کشور با اعدادی که این روزها در بازار آزاد مشاهده می‌کنیم، فاصله دارد و باید در سطوح پایین‌تری قرار بگیرد. با این حال اما اعداد بیش از ۵۰ هزار تومان پیام بسیار مهمی همراه خود دارد و آن نیز رسیدن انتظارات تورمی به اوج قله است. این موضوع یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد قیمت‌ها و بازارهاست و انتظار می‌رفت که بورس نیز با تمام تلاطمات خود به این موضوع واکنش جدی نشان دهد.
سیاستگذار به دنبال راهکار
امروز در مجلس جلسه‌ای غیرعلنی با معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی برای بررسی شرایط بازار ارز و کنترل آن برگزار شد. شاید یکی از دلایل صعود قدرتمند بورس امروز نیز به این موضوع و تصمیمات آنجا مرتبط بود. با این حال اما جزئیاتی که از این جلسه منتشر شد و سخنانی که افراد مختلف انجام دادند، نشان نمی‌دهد که اقدامات قابل توجهی در حال رخ دادن باشد بلکه بار دیگر شاهد تکرار صحبت‌هایی هستیم که نشان می‌دهد سیاستگذاران اقتصادی کشور همچنان از واقعیت‌ها فرار می‌کنند. از همین رو روند قیمت دلار بازار آزاد نیز با وجود کاهش اندک در ابتدای معاملات خود در روز جاری، بار دیگر به مسیر صعودی ادامه داد و در زمان نگارش این گزارش به ۵۴۵۰۰ تومان رسیده است. این درحالیست که نرخ دلار نقدی در مرکز مبادله ارز و طلا همچنان در محدوده ۴۱۷۰۰ تومان ثابت مانده است.
در این رابطه، قالیباف، رئیس مجلس، عنوان کرد که به جمع‌بندی‌های خوبی برای ساماندهی بازار ارز رسیدیم. نیازمند یک هماهنگی جدی و قوی بین مجلس و دولت برای ساماندهی بازار ارز هستیم. معاون اول رئیس جمهور نیز اعتقاد داشت که مشکلات موجود در ابتدای دولت سیزدهم، اکنون در حال کاهش یافتن است و بازار ارز به زودی به ثبات خواهد رسید. در این میان اما رئیس بانک مرکزی بار دیگر بر غیرواقعی بودن نرخ دلار بازار آزاد تاکید کرد و افزود که قیمت واقعی دلار در سامانه واحد ارز و طلا درج شده است. این موضوع نشان می‌دهد که با وجود تلاش‌های مثبتی که در جهت کنترل و ساماندهی بازار ارز از جمله مرکز مبادله، صورت گرفته است، سیاستگذاران کشور همچنان لزومی به قبول برخی واقعیت‌های اقتصادی ندارند که می‌تواند به تداوم دلار چند نرخی بیانجامد که این موضوع نیز خود تبعات سنگینی را طی سالیان گذشته به همراه داشته است.
برداشتن بارها از دوش بورس
از زمان تغییر ریاست بانک مرکزی، موضوع تثبیت نرخ دلار نیما در قیمت ۲۸۵۰۰ تومان بسیار برای بورسیها نگران کننده بود زیرا بسیاری از شرکت‌های بزرگ بازار به خصوص در صنایع پتروشیمی و فلزات اساسی را ملزم به عرضه ارز خود با این نرخ میکرد. اکنون اما با تغییر این سیاست و راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران، شاهد نرخ‌های دلار بسیار نزدیک‌تری به بازار آزاد هستیم که می‌تواند به بهبود وضعیت صورت‌های مالی شرکت‌های حاضر در بورس تهران بیانجامد. طی دو روز گذشته از شروع به کار این مرکز، نرخ حواله دلار (که به نوعی می‌توان آن را نرخ «دلار نیما ۲» نامید) به بیش از ۳۶هزار تومان رسیده است.
هرچند که این موضوع هنوز ابهاماتی با خود دارد و فعلا چند نرخی بودن دلار مسائلی را ایجاد می‌کند، اقدام مثبتی بود که پس از مدت‌ها در بازار ارز رخ داد و می‌توان آن را اصلی‌ترین دلیل برگشت بورس به روند صعودی در اسفند ماه نامید که حتی می‌تواند در ادامه با بهبودهای بسیاری همراه شود و علاوه بر موضوعات مطرح شده، به کاهش تلاطم‌های بازار ارز نیز منجر شود. پس از منظر دلار چه از دیدگاه تورمی و چه دیدگاه تاثیر بر وضعیت سودآوری شرکت‌ها، بورس تهران محرک صعودی قدرتمندی دارد.
در کنار تمام این مسائل که عمده آن‌ها ماهیتی ارزی دارند، طی مدت اخیر، محرک‌های دیگر نیز برای صعود بورس فراهم شده است. رفع برخی از نگرانی‌های بودجه‌ای از جمله عدم افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و همچنین کاهش نرخ عوارض صادراتی آن‌ها از ۵ درصد به نیم درصد، تداوم عرضه خودرو در بورس کالا، تصویب بسته حمایتی از صنایع بورسی، واگذاری بخشی از سهام دولتی فارس و فولاد و... از مهم‌ترین محرک‌های صعودی بازار هستند.