فرهیختگان: بررسی صورت‌های مالی ۶ ماهه سال‌جاری ایران‌خودرو نشان می‌دهد این شرکت از باب تعداد فروش و حجم زیان به نسبت فروش هریک از گروه‌های تولیدی –به‌واسطه قیمت‌گذاری دستوری که منجر به پیشی گرفتن بهای تمام‌شده از قیمت فروش کارخانه این شرکت شده است- برای هریک از گروه‌های خودرویی پارس، دنا، سمند، پژو ۲۰۶ و ۲۰۷، رانا و ۴۰۵ که مجموعا کمی بیش از ۲۶۳ هزار دستگاه بوده زیان ۱۳ هزار و ۲۸۶ میلیارد تومانی را میان قیمت تمام شده و قیمت فروش تکلیفی به ثبت رسانده است. پرواضح است بخش قابل‌توجهی از زیان مذکور ناشی از قیمت‌گذاری دستوری دولت است اما نکته قابل‌تامل اینکه، گرچه خودروساز مطالبه زیان از دولت را در سال‌های قبل چندان رو نمی‌کرد، اما گروه ایران‌خودرو در صورت مالی منتهی به ۶ ماهه ۱۴۰۱ به‌طور واضح تاکید کرده براساس مفاد ماده ۹۰ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل‌وچهارم قانون اساسی چنانچه دولت به هر دلیل قیمت فروش کالاها یا خدمات بنگاه‌های مشمول واگذاری یا سایر بنگاه‌های بخش غیردولتی را به قیمتی کمتر از قیمت بازار تکلیف کند، مکلف است مابه‌التفاوت قیمت تکلیفی و هزینه تمام‌شده را تعیین و از محل اعتبارات و منابع دولت در سال اجرا پرداخت کند یا از بدهی این بنگاه‌ها به سازمان امور مالیاتی کسر کند. در ادامه صورت مالی تاکید شده، مبلغ ۱۳ هزار و ۲۸۶ میلیارد تومان بابت زیان خودروهای زیان‌ده در این مدت، محاسبه و در حساب‌ها اعمال شده است. در هر صورت یعنی چه دولت از مالیات ایران‌خودرو چشم‌پوشی کند یا تمام یا بخشی از این مبلغ را پرداخت کند، به‌هرحال منابع مالی است که به‌واسطه عدم به‌روزرسانی قیمت خودروها، در شرایط تنگنای مالی و کسری بودجه بر دوش دولت قرار گرفته است.
کدام خودروها بیشترین زیان را دارند؟
در بررسی جزئی‌تر و میان گروه‌های خودرویی نیز باید گفت خودروهای گروه پارس که طی ۶ ماهه ۱۴۰۱ با تولید حدود ۹۹ هزار دستگاه در رتبه اول تولیدات ایران‌خودرو قرار دارد، از آنجا که قیمت تمام‌شده این گروه محصول حدود ۲۱ میلیون تومان دربرابر قیمت فروش ۱۵۳ میلیون تومان است، مجموعا ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان زیان از اختلاف قیمت تمام‌شده و قیمت تکلیفی را به ثبت رسانید. پس از گروه پارس نیز گروه دنا با زیان هزار و ۶۶۷ میلیارد تومانی (بهای تمام‌شده ۳۶۴ میلیون تومانی و قیمت تکلیفی ۳۱۵ میلیون تومانی در تولید حدود ۳۴ هزار دستگاه) در رتبه دوم، گروه سمند با زیان تقریبی هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی (بهای تمام‌شده ۲۴۷ میلیون تومانی و قیمت تکلیفی ۲۰۳ میلیون تومانی در تولید ۳۶ هزار دستگاه) در رتبه سوم و گروه پژو ۲۰۶ با هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان (بهای تمام‌شده ۲۰۵ میلیون تومانی و قیمت تکلیفی ۱۳۲ میلیون تومانی در تولید حدود ۲۰ هزار دستگاه) در رتبه چهارم بیشترین مبالغ زیان قرار دارند.
همچنین براساس حجم زیان تولید هر دستگاه خودرو و قیمت تکلیفی آن، تولیدات گروه ۴۰۵ برای ایران‌خودرو برای این شرکت هزینه متوسط ۲۱۱ میلیون تومانی دارد که با درنظر گرفتن نرخ دستوری ۱۲۷ میلیون تومانی، با ۸۴ میلیون تومان اختلاف میان قیمت تمام‌شده و قیمت دستوری بیشترین زیان را بین گروه‌های خودرویی به ثبت می‌رساند. پس از آن نیز گروه پژو ۲۰۶ با هزینه تمام شده ۲۰۵ میلیون تومانی و نرخ فروش تکلیفی ۱۳۲ میلیون تومانی که زیان ۷۳ میلیون تومانی را به‌جا می‌گذارد در رتبه دوم قرار دارد و در رتبه سوم نیز خودروهای گروه پارس با هزینه تمام‌شده ۲۲۱ میلیون تومانی و قیمت تکلیفی ۱۵۳ میلیون تومانی که موجب زیان ۶۸ میلیون تومانی در هر دستگاه می‌شود در رتبه سوم خودروهایی که دارای بیشترین زیان ناشی از اختلاف قیمت تمام‌شده و قیمت تکلیفی فروش هستند قرار گیرد.