فردای اقتصاد: عمده دلیل کاهش حاشیه سود شرکت‌های لاستیک و تایر افزایش بهای تمام شده محصولات و عدم تناسب افزایش نرخ تایر و تیوب که توسط سازمان حمایت تعیین می‌شود، است. شرکت‌های فعال در این صنعت که سه شرکت بزرگ آن شامل لاستیک بارز، یزد و کویرتایر می‌شود با سهم ۳۸درصد، ۲۰درصد و ۱۶درصد از بازار تایر ایران بیشترین زیان را از کاهش حاشیه سود سال جاری در این صنعت متحمل شده‌اند. صنعت تایر در ایران همواره از شرایط خاصی برخوردار است به این دلیل که عمده مواد اولیه این محصول به صورت مستقیم از نرخ ارز متاثر می‌شوند ولی نرخ فروش محصولات این صنعت تماما به صورت دستوری و قیمت‌گذاری مستقیم دولت صورت می‌گیرد.
بررسی وضعیت تولید و فروش بارز
شرکت بارز در تیر ماه ۸هزار و ۳۲۴ تن محصول که شامل ۴محصول نوار، تیوب، تایر بایاس و تایر رادیال است به تولید رسانده است و میزان ۸ هزار و ۸۹۳ تن فروش را ثبت کرده است. این چهار محصول را با میانگین نرخ ۶۶ میلیون تومان به فروش رسانده است؛ این میزان فروش حاکی از رشد ۴.۵ درصدی نسبت به خرداد ماه و کاهش۴درصدی نسبت به اردیبهشت۱۴۰۱ است. فروش تیر ماه درآمد ۶۴۲ میلیارد تومانی را در تیرماه برای این شرکت رقم زده است که نسبت به بالاترین میزان درآمد از آغاز سال ۱۴۰۱ (خرداد) رشد ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد. تایر رادیال با ۵هزار و۲۸۸ تن و نرخ ۷۳میلیون تومان بیشترین سهم از سبد فروش این شرکت را شامل می‌شود.
قیمت‌گذاری بلای جان بارز
نرخ تایر که تنها با مجوز وزارت صمت می‌تواند افزایش یابد در یکسال اخیر نسبت به دوده صنعتی که ۳۳درصد هزینه تولید تایر را شامل می‌شود، بسیار کمتر رشد داشته که این مسئله در کنار افزایش دیگر مواد اولیه ساخت تایر عمده دلیل زیان شرکت های بزرگ این صنعت همچون شرکت بارز شده است که این زیان را نیز می‌توان به موضوع مهم قیمت‌گذاری این محصول ربط داد که سبب شده است قیمت نهایی این محصول نامتناسب با میزان رشد بهای‌تمام شده این محصول تعیین شود. دوده به عنوان یکی از مهمترین مواد مصرفی این شرکت در یک سال اخیر ۸۲ درصد رشد داشته و تایر بایاس شرکت بارز در این مدت تنها ۳۳درصد مجوز افزایش قیمت گرفته است و همین دلیل سبب شده است تا این شرکت با حاشیه سود منفی در فصل بهار روبرو شود. ۳۰ درصد از مواد اولیه تولید لاستیک وارداتی و ۷۰ درصد داخلی است. عمده مواد مصرفی در تولید تایر نیز مربوط به دوده صنعتی است که قیمت آن به نفت و مشتقات آن وابسته است.
شرکت بارز در یک سال گذشته از سوی سازمان حمایت تنها دو بار مجوز افزایش نرخ دریافت کرده است که مرتبه اول در آبان ۱۴۰۰ با مجوز افزایش ۲۵ درصدی برای تایر بایاس و ۱۵ درصدی برای تایر رادیال صورت گرفت؛ و مرتبه دوم مجوز افزایش نرخ این دو محصول در خرداد امسال با افزایش ۳۰ درصدی تایرهای رادیال و ۲۰ درصدی تایرهای بایاس صورت گرفت. با این حال کائوچوی طبیعی و مصنوعی دو ماده اولیه مهم این صنعت در یک سال گذشته به طور متوسط ۲۵درصد افزایش قیمت را تجربه کردند.
به همین دلیل رئیس انجمن لاستیک ایران در مصاحبه با خبرگزاری فارس نسبت به موضوع قیمت‌گذاری دستوری از انتظارات این صنعت برای جلوگیری از ادامه روند کنونی اظهار کرد: خروج لاستیک از شمول قیمت‌گذاری و اینکه قیمت‌گذاری توسط واحدهای صنفی براساس رقابت و عرضه و تقاضا تعیین شود، کمک بانک‌ها به پروژه‌های روی زمین مانده و اعطای تسهیلات و حمایت مالی از حدود ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در صنعت تایرسازی که بلاتکلیف مانده است و حذف بروکراسی از صادرات و افزایش سهمیه صادرات لاستیک، جزو خواسته‌های ما از دولت است که می‌تواند جان تازه ای به فعالان این صنعت بدهد.
جمال میرزایی مدیر عامل شرکت بارز نیز با حضور در برنامه خط سود موضوعاتی همچون افزایش قیمت ۵۰ تا ۷۰درصدی مواد اولیه در کنار عدم مجوز های افزایش نرخ را به میان آورد که سبب شده این شرکت در شش ماهه دوم سال ۱۴۰۰ از حاشیه سود سابق خود خارج شود و با زیان مواجه شود. میرزایی در ادامه گفت که این شرکت درخواست افزایش ۷۰ درصدی نرخ فروش محصولات را داشته که تنها ۵۷ درصد آن مورد قبول کارشناسان وزارت صمت قرار گرفت و در عمل تنها ۳۰ درصد اجازه افزایش نرخ داده شد؛ جمال میرزایی در ادامه دلیل زیان ۱۳۶ میلیارد تومانی این شرکت در سه ماهه نخست سال را عدم موافقت با نرخ کارشناسی شده شرکت‌های تولید کننده تایر دانست. جمال میرزایی در ادامه با اشاره به نمونه از دخالت‌ها در قیمت‌گذاری در لاستیک‌های TBR که انحصارا در بارز تولید می‌شود، ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان تا ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است که لاستیک‌های مشابه این مدل که وارداتی هستند، در بازار داخل از ۱۶میلیون تومان تا ۳۵ میلیون تومان معامله می‌شود و همین موضوع سبب زیان ۷۲ میلیارد تومانی ناشی از تولید این مدل لاستیک برای شرکت بارز شده است.