فردای اقتصاد - برای سال‌ها بخش اصلی موفقیت جریان استارتاپی به نوع تامین مالی اختصاصی آن یعنی سرمایه‌گذاری جسورانه نسبت داده می‌شد اما حالا به نظر می رسد شرایط اقتصادی جهان و به خصوص تورم این نوع سرمایه‌گذاری را با چالش بازدهی روبه رو کرده است.
سرمایه خطرپذیر یا جسورانه (vc) تا همین سال گذشته بسیار زیاد انجام می‌گرفت. دلیل هم این بود که نرخ بهره نزدیک صفر بود و سایر بخش‌های صنعت هم بازدهی بالایی را ایجاد نمی‌کردند. همین موضوع باعث شد شرکتهای بزرگ، صندوق‌های تامین سرمایه و سرمایه‌گذاران ثروتمند به تزریق نقدینگی خود در استارتاپها از این طریق ( جسورانه) اقدام کنند و همین موضوع باعث افزایش ارزش شرکتهای استارتاپی شد.
در سال 2021 میلادی میزان پولی که وارد استارتاپها شد نسبت به سال قبل افزایش ۱۰۰ درصدی را تجربه کرد و به نزدیک ۶۴۰ میلیارد دلار رسید. اما پس از آن افزایش شدید تورم و افزایش نرخ بهره باعث سقوط بازار شد. بنابراین سال گذشته سرمایه‌گذاری انجام شده در استارتاپها به یک سوم کاهش پیدا کرد و حتی اگر ارزش سرمایه‌گذاری انجام شده در استارتاپها در سه ماهه پایانی 2021 را با مدت مشابه در 2022 مقایسه کنیم، متوجه کاهش 56 درصدی خواهیم شد.
کارشناسان رکود فعلی را با سقوط دات‌کام در سال‌های 2000-2001 مقایسه می‌کنند، زمانی که زمستان عمیق استارتاپی آغاز شد و سرمایه‌گذاری‌های vc متوقف شدند. خوشبختانه به عقیده بنیان‌گذاران و همچنین حامیان استارتاپی، شرایط امروز چندان بد نیست. ترازنامه استارت‌آپ‌ها در قوی‌ترین حالت خود در 20 سال گذشته است و ارزش‌گذاری‌ها چندان از درآمدها فاصله نگرفته است. سرمایه‌گذاران خطرپذیر تنها در آمریکا حدود 300 میلیارد دلار پول نقد دارند. با این وجود، صنعتی که از رکود فناوری بیرون می‌آید و وارد عصر پول‌های گران می‌شود، متفاوت از صنعتی است که وارد رکود شده است. از بسیاری جهاتvcها در حال بازگشت به روش‌های مرسوم در دهه‌های گذشته هستند.
پیش به سوی سودآوری سریع
اساس سرمایه‌گذاری جسورانه بر توسعه پرشتاب از طریق مصرف سریع سرمایه و کسب سهم از بازار است اما حالا یکی از تغییرات اصلی معطوف بر سرمایه‌گذاری در شرکتهای کوچک و سودآور است. این رویکردی است که گاهی اوقات در سال های رونق، زمانی که رشد سریع محقق می‌شود و امید به سودهای کلان فردا بیشتر از تلاش برای سود امروز اهمیت داده می‌شود. بسیاری از حامیان استارتاپی که در جستجوی بازگشت سریع بوده‌اند، در استارت‌آپ‌های قدیمی‌تر و «مرحله آخر» سرمایه‌گذاری کرده‌اند، که احتمالاً به زودی راهی بازار سرمایه می‌شوند. سرمایه‌گذاری شرکتهای VC عمدتا روی استارتاپ‌هایی صورت گرفت که ارزش‌گذاری‌های سرسام‌آور آنها توجیه داشت.
با این وجود امروزه بازارهای سهام بی‌ثبات هستند و ارزیابی ارزش استارت‌آپ‌های رشد یافته «Late Stage» را برای سرمایه‌گذاران خطرپذیر دشوار می‌سازد. با افزایش نرخ‌های بهره، کسانی که زیان کرده‌اند، اقبال خود را از دست می‌دهند. طبق یک شاخص گردآوری شده توسط گلدمن ساکس، قیمت سهام شرکتهای فناوری زیان‌آور از نوامبر 2021 به میزان دو سوم کاهش یافته است. آنها سعی دارند در این دوران رکودی کمربند خود را محکم‌تر کنند و پول نقد تولید کرده و آن را حفظ کنند. سرمایه‌های جدید به شکل فزاینده‌ای روی شرکتهای جوان‌تر و همچنین شرکت‌هایی است که هزینه‌های خود را به شدت کاهش می‌دهند و احتمالاً زودتر به سود می‌رسند.
تغییر دوم، تأکید مجدد بر شرکت های استراتژیک است. در روزهای اولیه vc، زمانی که سرمایه‌گذاران اغلب از سازندگان نیمه‌رساناهایی حمایت می‌کردند که برای برنده شدن قراردادهای عمومی بزرگ رقابت می‌کردند، امروزه بسیاری به دنبال شرکت‌هایی در حوزه‌هایی هستند که از علاقه جدید دولت‌ها به سیاست‌های صنعتی سود می‌برند. به عنوان مثال، دولت‌ها در آمریکا و اروپا قصد دارند صدها میلیارد دلار برای حمایت از شرکتهای تولید تراشه و فناوری پاک هزینه کنند.
قابل درک است که سرمایه‌گذاران خطرپذیر بدانند چگونه یک فرصت را تشخیص دهند. اندریسن هورویتز، یکی از شرکتهای سرمایه‌گذاری در سیلیکون‌ولی، یک صندوق به نام «American Dynamism» راه‌اندازی کرده است که تا حدی در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کند که از حمایت دولت آمریکا بهره می‌برند. سایر سرمایه گذاران خطرپذیر، از جمله Temasek، یک صندوق سرمایه گذاری مستقل سنگاپور، می‌گویند که به طور فزاینده‌ای انتظار دارند سرمایه گذاری‌های آنها با اهداف استراتژیک دولت‌ها هماهنگ باشد.
ورود سرمایه‌گذاران به حکمرانی شرکتی
تغییر نهایی و سوم در رویکرد vcها تاکید بر حکمرانی بهتر است. در سال‌های رونق، سرمایه‌گذاری اغلب این کارآفرینان و مدیران شرکتها بودند که در اداره شرکتها دخالت داشتند و سرمایه‌گذاران دخالتی در اجرا نمی‌کردند. سقوط خیره کننده صرافی رمزارز FTX با پشتوانه سرمایه‌گذاری نهادی در سال گذشته مشخص کرد که هیچ یک از سرمایه‌گذاران بزرگ و شرکتهای سرمایه‌گذاری جسورانه که در این صرافی سرمایه‌گذاری کرده‌اند در هیئت مدیره این استارت‌آپ جا نیفتاده‌اند و سام بانکمن-فرید، به عنوان موسس و همکارانش کاملا به حال خودشان رها شده‌اند.
در حال حاضر تأمین مالی خطرپذیر بسیار دشوارتر شده است. تایگر گلوبال و سایر صندوق‌هایی که قبلاً دست باز عمل می‌کردند، شروع به عقب‌نشینی کرده‌اند. سایر سرمایه‌گذاران نیز می‌گویند که قصد دارند کرسی‌های هیئت مدیره را اشغال کنند. این امر قدرت بنیان‌گذاران را برای دیکته کردن مواضع خود کاهش می‌دهد و احتمالا کیفیت حکمرانی را بهبود بخشد. کمبود دلارهای سرازیر شده در مقاصد مخاطره‌آمیز یا استارتاپی نیز ممکن است استارتاپها را ترغیب کند تا زودتر به بازار سهام و عمومی شدن برسند. از سوی دیگر ممکن است بررسی دقیق‌تر ارزش‌گذاران زمانی که این شرکتها قصد ورود به بازار سهام را دارند، باعث شود، بنیان‌گذاران منضبط‌تر رفتار کنند.
کاشت بذر امید
این متانت جدید تا ابد ادامه نخواهد داشت. سرمایه‌گذاران خطرپذیر، طبیعتاً با تغییرات به وجود آمده در اکوسیستم تکنولوژی هیجان‌انگیز هستند: به هیاهوی هوش مصنوعی مولد نگاه کنید. برخی از صندوق‌های تامینی پس از دوره‌های رکودی قبلی، سرمایه‌گذاری خطرپذیر را ترک کرده‌اند و تا زمانی که ارزش‌گذاری‌ها تعدیل شد، بازگردند. با گذشت زمان، مطمئنا این چرخه یک‌بار دیگر تغییر می‌کند و سرمایه‌گذاری‌های vc را به ارتفاعات سرگیجه‌آور می‌فرستد. با تمام این تفاسیر در حال حاضر روش‌های قدیمی بار دیگر بازگشته‌اند و این نشان دهنده یک تغییر خوشایند است.