فردای اقتصاد: نرخ تورم ماهانه (به معنی رشد سطح قیمت‌ها طی یک ماه) مرداد ۱۴۰۱ به ٢ درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل ۲.۶ واحد درصد کاهش داشته است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» به ترتیب ۱.۴ درصد و ۲.۴ درصد بوده است. کاهش تورم در بخش خوراکی‌ها نشان از کاهش اثرات حذف ارز ۴۲۰۰ است که تورم سه ماه گذشته را تحت تأثیر قرار داده بود. نرخ تورم نقطه‌ای در مرداد ماه (رشد قیمت‌ها نسبت به مرداد سال قبل) به عدد ۵۲.۲ درصد رسیده که در مقایسه با ماه قبل با کاهش اندک ١.٨ واحد درصدی همراه بوده است. نرخ تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها تحت تأثیر جهش قیمت در ماه‌های گذشته همچنان در سطح بالای ۸۰ درصد قرار دارد. همچنین تورم اجاره‌بها برابر با ۳.۶ درصد بوده که نقش مهمی در تورم مردادماه ایفا کرده است. در این گزارش نکات مهم تورم کشور تا پایان مرداد را مرور می‌کنیم تا ببینیم رشد قیمت‌ها در ماه دوم تابستان بیشتر به سمت چه نوعی از کالاها یا خدمات رفته است.
تورم ماهانه مرداد معمولاً کمتر از تیرماه
نگاهی به تورم‌های ماهانه ده سال اخیر نشان می‌دهد کاهش تورم ماهانه از تیرماه اتفاق معمول‌ای است که در اکثر سال‌ها رخ می‌دهد. بنابراین بخشی از کاهش تورم امسال هم از نوع «فصلی» است. در نمودار بالا هم مشخص است که در سال‌های اخیر همواره تورم ماه مرداد از ماه تیر کمتر بوده است. با این حال، با توجه به این که در شرایط بعد از یک موج قیمتی مهم -یعنی شوک حذف ارز ۴۲۰۰ به قیمت‌ها- قرار داریم، کاهش تورم ماهانه اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. برای حذف اثر فصلی می‌توان شاخص قیمت مصرف‌کننده را به جای مرداد، با تیرماه سال قبل مقایسه کرد. رشد شاخص از تیر ۱۴۰۰ تا تیر ۱۴۰۱ را تورم نقطه به نقطه می‌نامند که معیار مناسبی از تورم سالیانه تا مرداد است.
طبق گزارش مرکز آمار، تورم نقطه به نقطه از اوج ۵۴ درصدی در ماه گذشته قدری کاهش یافته و به ۵۲.۲ درصد رسیده است. در نتیجه حدی از کاهش تورم سالانه قابل مشاهده است، اما همچنان تورم بالای پنجاه درصد بسیار خطرناک محسوب می‌شود. این تورم بالای پنجاه درصد در سه ماه گذشته در نمودار زیر نمایان است.
عقب‌نشینی خوراکی‌ها
جدول زیر از گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد افت تورم ماهانه در بخش خوراکی‌ها شدیدتر از سایر بخش‌ها بوده است؛ این عدد از ۵.۷ درصد در ماه گذشته به ۱.۴ درصد در ماه جاری رسیده است، در حالی که تورم کل از ۴.۶ به ۲ کاهش یافته است. بنابراین در ماه قبل بخش خوراکی‌ها پرچم‌دار رشد قیمت‌ها بوده که با توجه به باقیمانده اثرات حذف ارز ۴۲۰۰ طبیعی بود. اما حالا دیگر این شوک تا حد زیادی در بخش خوراکی‌ها تخلیه شده و برای یافتن گروه کالا یا خدمات با بیشترین تورم ماهانه در مرداد باید سراغ بخش غیرخوراکی رفت. جدول زیر همچنین نشان می‌دهد تورم شهری در مرداد، بر خلاف تیر، بیشتر از تورم ماهانه روستایی بوده است.
بهداشت و درمان در صدر تورم ماهانه
جزئیات شاخص قیمت در گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد میان بخش‌های اصلی، بخش بهداشت و درمان بیشترین تورم ماهانه را داشته به طوری که سطح قیمت‌های آن ۳.۶ درصد افزایش پیدا کرده است. نکته جالب دیگر تورم ماهانه منفی در برخی از اقلام خوراکی -مثل گوشت قرمز و ماکیان (منفی ۰.۶ درصد) و روغن‌ها و چربی‌ها (منفی ۰.۳ درصد)- است که احتمالاً تحت تأثیر کاهش تقاضای ناشی از شوک حذف ارز ۴۲۰۰ اتفاق افتاده است.
فشار بیشتر تورم روی اجاره‌نشینان
جدول زیر نشان می‌دهد تورم اجاره‌بها در مردادماه ۲.۹ درصد -بالاتر از تورم کل- بوده است و به همین دلیل رشد ماهانه شاخص قیمت‌ها بدون اجاره‌بها ۱.۸ درصد بوده است. با توجه به سهم سی درصدی اجاره‌بها در سبد کالایی مدنظر مرکز آمار، می‌توان گفت اثر مهمی در تورم دو درصدی مردادماه داشته است.
رشد قیمت کالاهای بادوام نزدیک به یک درصد بوده که برای آن می‌توان تحلیلی مشابه با تحلیل گزارش «انتظارات تورمی چگونه ترکیب خرید خانوارها را تغییر می‌دهد؟» پیرامون تورم تیرماه داشت. از سوی دیگر تورم ماهانه بخش خدمات هم بالاتر از تورم کل سبد مصرفی و برابر با ۲.۵ درصد بوده است.