فردای اقتصاد: نتایج هفتمین دور از نظرسـنجی «شـاخص اطمینان» با مشارکت ۶۱ مدیر دارایی با متوسط سهام تحت مدیریت ۲.۸ هزار میلیارد تومان نشان می‌دهد این شاخص هر چند مجددا به زیر ۷۰ نزول کرده اما قرار گرفتن آن در سطح ۶۲.۳ حاکی از آن است که حدود دوسوم از مشارکت‌کنندگان انتظار دارند بازده یک ساله بورس بیشتر از تورم باشد. همچنین همه مدیران دارایی شرکت‌کننده در این نظرسنجی بر این باورند که قیمت سـهام نزدیک یا کمتر از ارزش ذاتی خود است. از این رو شـاخص ارزندگـی در نظرسنجی فروردین‌ماه مجددا به سقف برگشت و عدد ۱۰۰ را نشان داد. در مجموع نتایج این نظرسنجی به وضوح از خوش‌بینی فعالان حرفه‌ای تالار شیشه‌ای نسبت به آینده یکساله بازار سهام حکایت می‌کند؛ هر چند به واسطه رشدهای تجربه شده در ماه‌های اخیر، درجه اطمینان نسبت به بهمن‌ماه کمی کاهش یافته است.
پرتفوی مدیران در نظرسنجی «فردای اقتصاد»
از ۶۱ مدیر دارایی که در این نظرسنجی شرکت کردند، همگی میزان سرمایه موجود در پرتفوی خود را اظهار کرده‌اند. به طور متوسط این افراد برای ۲۸۵۰ میلیارد تومان پرتفوی سهامی و ۱۹۲۵ میلیارد تومان پرتفوی اوراق درآمد ثابت تصمیم‌گیری می‌کنند. طبق اظهار شخصی، این افراد در طول یک سال به طور متوسط ۱۴۴ درصد گردش دارایی دارند؛ یعنی حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان معامله در یکسال.
بازدهی بورس ۱۴۰۲؛ بیشتر از تورم یا کمتر؟
در نظرسنجی فرودین‌ماه «فردای اقتصاد»، شاخص اطمینان مجددا به سطوح کمتر از ۷۰ نزول کرد که با توجه به رشدهای اخیر تجربه شده منطقی به نظر می‌رسد. با این حال قرار گرفتن عدد شاخص اطمینان روی عدد ۶۲.۳ نشان می‌دهد نزدیک به دو سوم مدیران دارایی معتقدند بورس در یک سال آینده از تورم پیشی خواهد گرفت. به این ترتیب زمانی که از ۶۱ شرکت‌کننده در این نظرسنجی پرسیده شد که میزان بازدهی بورس در یک سال آینده نسبت به تورم چگونه خواهد بود، ۳۸ نفر (۶۲.۳ درصد) اعلام کردند که سهام بازدهی بیشتر از تورم خواهد داشت و ۲۳ نفر (۳۷.۷ درصد) معتقد بودند که بازدهی بورس کمتر از تورم خواهد بود. از این رو «شاخص اطمینان» (Confidence Index) برای فروردین‌ماه به ۶۲.۳ رسید که نسبت به رقم این شاخص در دوره قبلی نظرسنجی کاهش داشته است. شاخص اطمینان در بهمن ۱۴۰۱ روی رقم ۷۶.۷ قرار گرفته بود.
بازدهی منصفانه بورس ۱۴۰۲
همچنین در سوال دیگری مدیران دارایی اعلام کردند که به طور متوسط انتظار کسب بازدهی حدود بیش از ۵۳.۲۷ درصدی از بورس طی یک سال آینده دارند که نسبت به دوره قبلی نظرسنجی، حدود یک واحد درصد رشد داشته است. بر این اساس مدیران دارایی به طور متوسط انتظار دارند شاخص کل بورس در پایان امسال به محدوده ۳ میلیون و ۳۶۰ هزار واحدی صعود کند. در بهمن‌ماه انتظار برای بازدهی یک ساله بورس عدد ۵۲.۵۳ درصد را نشان می‌داد. شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی همچنین به طور متوسط بر این باورند که شاخص کل بورس تهران بر اساس معیارهای بنیادی اکنون باید روی رقم حدود دو میلیون و ۵۳۰ هزار واحد یعنی حدود ۱۵ درصد بالاتر از سطوح فعلی می‌ایستاد. در نظرسنجی شاخص اطمینان بهمن‌ماه، رقم منصفانه برای شاخص کل بورس دو میلیون واحد برآورد می‌شد.
اجماع بورسی در خصوص ارزندگی سهام
شـاخص ارزندگـی در نظرسنجی فروردین‌ماه مجددا به سقف برگشت و عدد ۱۰۰ را نشان داد. به عبارتی همه مدیران دارایی شرکت‌کننده در این نظرسنجی بر این باورند که قیمت سـهام نزدیک یا کمتر از ارزش ذاتی خود است. در این میان ۲۳ درصد (۱۴ نفر) قیمت سهام را خیلی پایین‌تر از ارزش ذاتی خود می‌دانند و ۷۷ درصد (۴۷ نفر) آن را نزدیک به ارزش ذاتی برآورد می‌کنند. در نظرسنجی بهمن‌ماه، ۴۸ درصد از مدیران دارایی قیمت سهام را خیلی پایین‌تر و ۵۰ درصد نزدیک به ارزش ذاتی می‌دانستند که به موجب آن شاخص ارزندگی (Valuation Index) نیز روی عدد ۹۸.۳ قرار گرفته بود. در اردیبهشت، تیر و مرداد ۱۴۰۱ این شاخص عدد ۱۰۰ را نشان می‌داد.
زمان خرید از نظر مدیران دارایی
از شرکت‌کنندگان همچنین پرسیده شد که در صورت افت ۳ درصدی شاخص کل در معاملات امروز، فردا شاخص چه تغییری خواهد کرد؟ ۴۲ نفر از ۶۱ مدیر دارایی گفتند که بازار صعود خواهد کرد، ۷ نفر معتقد بودند همانجا می‌ماند و ۹ نفر هم بر این اعتقادند که بازار مجددا ریزش خواهد کرد. در این میان ۳ نفر هم نظری نداشتند. این نشان می‌دهد ۷۲.۴ درصد مدیران دارایی ریزش سنگین قیمت‌ها در بورس در یک روز را موقتی می‌دانند و آن را فرصتی برای خرید سهام می‌دانند. از این متغیر با عنوان «شاخص فرصت خرید» (Buy-On-Dips) یاد می‌شود. هرچه این شاخص نزدیک به ۱۰۰ باشد، یعنی سرمایه‌گذاران در حالت آماده‌باش کامل برای خرید در ریزش‌ها هستند. در بهمن‌ماه ۷۶.۶ درصد از شرکت‌کنندگان، ریزش سنگین قیمت‌ها در بورس را موقتی می‌دانستند.
احتمال سقوط آزاد بورس کاهش یافت
در بخشی از این نظرسنجی از مدیران پرسیده شده چه میزان احتمال سقوط آزاد شاخص بورس همانند اتفاقی که در دی ۹۲ یا مرداد ۹۹ رخ داد را می‌دهند. در فروردین‌ماه شـاخص احتمـال سـقوط آزاد بـه رقـم ۳۴.۴ دسـت یافـت که کمی کاهش نسبت به بهمن‌ماه داشت. بر این اساس در حال حاضر حدود ۳۵ درصد از مدیـران دارایـی احتمـال ریـزش سنگین در ۶ ماه آینده را بیش از ۱۰ درصد می‌دانند.
طبق استاندارد نظرسنجی شیلر در دانشگاه ییل، ۲۱ مدیر از ۶۱ نفر احتمال ریزش سنگینی مشابه دی ماه ۹۲ یا مرداد ۹۹ را در ۶ ماه آینده بیش از ۱۰ درصد می‌دانند. مهم‌تر آنکه تنها ۵ نفر از مدیران دارایی شرکت‌کننده در این نظرسنجی، احتمال ریزش سنگین بورس را بیش از ۳۰ درصد اعلام کرده‌اند؛ در بهمن‌ماه ۶ مدیر دارایی احتمال چنین سقوطی را مطرح کرده بودند. بنابراین، «شاخص احتمال سقوط آزاد» (Crash Index) با افت ۰.۶ واحد درصدی نسبت به نظرسنجی پیشین، عدد ۳۴.۴ را نشان می‌دهد.
هرچه این عدد به صفر نزدیک‌تر باشد، یعنی شانس مواجهه بورس با یک ریزش چشم‌گیر پایین‌تر است و عدد ۱۰۰ بیانگر بالاترین شانس سقوط آزاد قیمت‌ها خواهد بود.
روش محاسبه شاخص‌ها
شاخص اطمینان (Confidence Index): برای محاسبه این شاخص، پیش‌بینی بازده یکساله بورس با پیش‌بینی مدیران از تورم مقایسه می‌شود. این شاخص نسبت افرادی است که انتظار بازدهی بیش از تورم دارند به کل افراد مشارکت‌کننده. عدد ۱۰۰ به معنای آن است که همه مدیران دارایی انتظار سودآوری یکساله بیش از تورم دارند و با «اطمینان» در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند.
شاخص ارزندگی (Valuation Index): مدیران دارایی قیمت روز سهام را خیلی بالاتر یا خیلی پایین‌تر یا نزدیک به ارزش ذاتی ارزیابی می‌کنند. این شاخص، نسبت مدیرانی است که قیمت روز سهام را خیلی پایین‌تر یا نزدیک به ارزش ذاتی پیش‌بینی کرده‌اند به کل مشارکت‌کنندگان.
شاخص فرصت خرید (Buy-On-Dips Index): از مدیران پرسیده شده اگر بورس فردا ۳ درصد بریزد، پس‌فردا چه وضعی خواهد داشت؟ (بالا می‌رود؛ پایین می‌آید؛ همانجا می‌ماند). این شاخص نسبت افرادی که انتظار دارند بعد از ریزش، قیمت‌ها بالا رود را به مجموع سه گزینه یادشده محاسبه می‌کند. طبعا افردای که انتظار رشد پس از ریزش ناگهانی دارند، اصلاح قیمتی را «فرصت خرید» برای خود می‌دانند و عدد شاخص بیانگر درصد این گروه از کل مشارکت‌کنندگان است.
شاخص احتمال سقوط آزاد (Crash Index): مدیران احتمال آنکه در ۶ ماه آینده ریزشی مشابه دی ۱۳۹۲ یا مرداد ۱۳۹۹ را برآورد کرده‌اند. این شاخص، نسبت مدیرانی است که احتمال این ریزش را بیش از ۱۰ درصد ارزیابی کرده‌اند به کل مشارکت‌کنندگان.