رکنا: در حالی که در فاصله سال‌ های ۸۷ تا ۹۲، ایران در کنار آمریکا و اتحادیه اروپا، از تولیدکنندگان و صادرکنندگان اصلی پسته در جهان بود که از اوایل دهه ۹۰ میزان تولید پسته ایران کاهش چشمگیری پیدا کرد به طوری که از ۳۳۰ هزار تن به ۱۸۰ هزار تن در سال کاهش یافته است. دلایل این عقب ماندگی چیست؟

 خشکسالی‌ های پی‌ در پی، عدم کار کارشناسی و برنامه ریزی لازم برای تامین آب مورد نیاز باغ های پسته، عدم استفاده از فناوری های جدید، سموم بی کیفیت و قیمت بالای نهاده ها از دلایلی است که باعث شده است تولید پسته ایران از اوایل دهه ۹۰ تا به امروز تقریبا نصف شود اما برغم این دلایل، بزرگ‌ ترین مشکل کنونی در صادرات پسته به طور خاص و حوزه تجارت ایران به طور عام، وجود قوانین و مقررات دست و پاگیر صادراتی است که باعث شده میزان صادرات پسته ایران افت چشمگیری را در سال‌ های اخیر تجربه کند و همین باعث شود کشورهایی مانند آمریکا به اولین صادرکننده این محصول در سطح جهان تبدیل شوند.

در این خصوص گفتگو با ارسلان قاسمی، رییس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون ایران را بخوانید:

تعهدات ارزی بر صادرات پسته تاثیر منفی گذاشته است

ارسلان قاسمی درخصوص وضعیت تولید پسته در کشور گفت: امسال به قول پسته کاران "سال آور پسته" است و وضع تولید تا امروز مناسب است باتوجه به اینکه مشکلات سال گذشته ناشی از خشکسالی، سرمازدگی و بلافاصله بعد از آن گرمازدگی را خوشبختانه نداشتیم. امسال پیش بینی می کنیم که میزان تولید پسته به دو سال قبل بازگردد.

او درخصوص وضعیت صادرات پسته گفت: الزاماتی در کشور وجود دارد که این الزامات در حوزه صادرات پسته به طور خاص و در حوزه محصولات کشاورزی به طور عام تاثیر منفی گذاشته است که مهم ترین آن تعهدات ارزی است. این مشکل باوجود اینکه در قانون بودجه تصویب شد ولی هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام نپذیرفت و هنوز یکی از مشکلاتی است که باید حل شود. تولیدکننده نمی تواند با نرخ ارز آزاد محصول خود را تولید کند اما مجبور باشد ارز حاصل از صادرات را به نرخ دولتی و زیرقیمت به دولت واگذار کند.

آمریکا و حتی ترکیه جای ایران را گرفت

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون ایران با بیان اینکه موضوع مهمی که وجود دارد احیای بازارهای صادراتی ایران در کشورهای اروپایی است، گفت: متاسفانه کشور آمریکا وارد این حوزه شده است. این در حالی است که ایران زمانی بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده پسته در جهان بود. در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده پسته از نظر سطح زیرکشت هستیم اما سومین تولیدکننده دنیا هستیم و حتی کشور ترکیه هم جای ایران را گرفت. بنابراین باید این عقب ماندگی و این مشکلات را اصلاح کنیم.

ایجاد بازارهای جدید و گسترش در این بازارها مانند بازارهای کشورهای آفریقایی، کشور روسیه و کشورهای C.I.S یا کشورهای مستقل و مشترک‌المنافع موارد مهمی است که ما باید به آن توجه ویژه داشته باشیم.

او در ادامه گفت: تامین سرمایه در گردش و حذف دلال های غیرضرور از این حوزه از اقداماتی است که باید انجام شود. یک مجموعه ای از فعالیت ها باید صورت بگیرد که هم شاهد رونق تولید و هم شاهد رونق صادرات باشیم.

تولید پسته ایران از ۳۳۰ هزار تن به ۱۸۰ هزار تن رسیده است

قاسمی در پاسخ به این سوال که صادرات و تولید پسته ایران چه میزان است ؟ ، گفت: بیشترین تولید ایران بیش از ۳۳۰ هزار تن پسته در سال بود که مربوط به چند سال گذشته است و کمترین میزان تولید پسته مربوط به سال گذشته و به میزان ۱۸۰ هزار تن رسیده است. در حال حاضر به بیش از ۶۰ کشور مختلف دنیا صادرات داریم و بیشترین حجم صادرات پسته ایران به کشور چین و هنگ کنگ انجام می شود. چین تولیدکننده پسته نیست.

او با بیان اینکه عملا دولت هیچ کاری در بهبود اوضاع نکرده است، گفت: تعهدات ارزی و عدم تامین نهاده های تولید مورد نیاز به خصوص کود از موانعی است که مانع تولید شده است. برای صنعتی مثل صنعت مس دولت آب را از خلیج فارس به سرچشمه انتقال داده است، چطور آب خلیج فارس را به باغات انار، رفسنجان انتقال نداد؟ حتی به دولت پیشنهاد سرمایه گذاری دادیم تا از طریق صندوق توسعه ملی اعتبار آبرسانی از خلیج فارس برای بخش کشاورزی با اعتبار ۲۰ ساله بدهد و پول آن را پس بگیرد.

کارهای زیرساختی باید انجام شود مثل پژوهشکده پسته که می تواند نقش پررنگ تری داشته باشد که بتوانیم بهره وری را افزایش دهیم. در حال حاضر متوسط برداشت پسته ایران حدود ۸۰۰ کیلوگرم در هکتار است، درحالی که برداشت پسته در آمریکا حدود ۳/۵ تن در هکتار است. بنابراین الزامات یک بسته حمایتی درست و کارشناسی شده ای را باید برای این حوزه داشته باشیم. بسته ای که عملیاتی باشد نه اینکه فقط بر روی کاغذ باشد.