تسنیم: شاخص بورس طی دیروز و امروز ـ یکشنبه و دوشنبه ـ ریزش سنگین حدود ۲۰۰ هزار واحدی را تجربه کرد و از بالای ۲.۵ میلیون واحد به ۲ میلیون و ۳۴۰ هزار واحد رسید که نگرانی‌هایی را بین فعالان بازار سرمایه درباره تکرار تجربیات تلخ بازار در سال ۹۹ ایجاد کرد، در این خصوص با محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفتگو کردیم.
پیش از این اظهاراتی از سوی شما میان فعالان بازار انعکاس یافته که گفته‌اید "باید مراقب بود اتفاقات سال ۹۹ تکرار نشود"، آیا این اظهارات به این معنا بوده است که شما معتقدید هم‌اکنون بازار بورس حباب دارد؟
بنده همواره تلاش کرده‌ام در خصوص وضعیت روزانه و لحظه‌ای بازار سرمایه اظهارنظر نکنم و به‌ویژه سِمت بنده در کمیسیون اقتصادی مجلس، موجب شده است پیوسته بکوشم در خصوص اینکه شاخص بازار باید چه‌عددی باشد یا به چه‌عددی برسد اظهارنظری نکنم. ما تلاش کردیم بازار سرمایه محمل امنی برای سرمایه‌ها باشد و وظیفه ما پرداختن به قوانین و مقررات حاکم بر بازار و نظارت بر رفتار فعالان نهادهای مالی رسمی و ناظران بازار است؛ اصلاحات بازار و تغییر روندهای روزانه بخشی از ماهیت بازار سرمایه است و اگر به صحبت‌های بنده دقیقتر رجوع شود کاملاً مشخص است بنده به این مسئله ورود نکرده‌ام که شرایط فعلی بازار حباب دارد یا ندارد، مخاطب اصلی صحبت‌های بنده سازمان بورس و اوراق بهادار بود که باید مثلاً با تسریع عرضه‌های اولیه، استفاده از ظرفیت افزایش سرمایه به‌روش صرف سهام و تسریع در پذیرش شرکت‌های پلت‌فرمی و دانش‌بنیان از پول ورودی به بازار سرمایه با سرعت عمل استفاده مناسب شود.
اگر ممکن است تحلیل خود را از وضعیت فعلی بازار واضح‌تر بفرمایید، و پیشنهاد شما برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارند یا هم‌اکنون سهامدار هستند چیست؟
نکته مهمی که باید سرمایه‌گذاران مدنظر داشته باشند پرهیز از رفتارهای هیجانی و رجوع به خبرگان بازار است، خوشبختانه با وجود صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌ها شرایط برای حضور غیرمستقیم عموم مردم فراهم است، استفاده از این نهادها موجب می‌شود هیجانات بازار کاسته شود و خریداران و فروشندگان با تحلیل وارد بازار شوند.
با مقایسه شرایط فعلی بازار با سال ۹۹ به‌نظر نمی‌رسد هم‌اکنون در شرایطی مشابه با مرداد ۹۹ قرار گرفته باشیم و بنده از این جهت به این موضوع اشاره کردم که مراقبت شود بازار توسط فرصت‌طلبان به آن سمت و سو و رفتارهای هیجانی هدایت نشود. بررسی افزایش شاخص بورس یا ارزش بازار در مقایسه با افزایش تورم و نرخ ارز یا تغییرات در نرخ فروش شرکت‌ها نشان می‌دهد بازار تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله دارد، به‌ویژه با توجه به شرایط تورمی کشور تحلیل نسبت قیمت به سود برای شرکت‌ها ارقامی که مبتنی بر نرخ سود گذشته است با ارقام مبتنی بر سود انتظاری آینده بسیار متفاوت است و تحلیلگران غیرحرفه‌ای ممکن است گمراه شوند، البته مجددا باید تأکید کنم این سخنان به‌معنای تأییدی بر مثبت یا منفی بودن بازار در روزها یا هفته آتی نیست.
خوشبختانه اتفاق مثبتی که می‌توان در خصوص وضعیت فعلی اشاره کرد این است که به‌خلاف سال ۹۹ تا این لحظه بازار، رشد قیمت سهم‌ها با فراز و فرود بسیار همراه بوده است و در بسیاری از سهم‌های تعیین‌کننده شاهد صف‌های طولانی‌مدت خرید نبوده‌ایم، فلذا این موضوع نگرانی ما از آینده بازار را کم می‌کند، البته همان‌طور که تحلیلگران بازار نیز به‌دقت دنبال می‌کنند حباب قیمتی کل بازار و حباب تک‌سهم‌ها باید متفاوت از یکدیگر تحلیل شود و در همین شرایط فعلی نیز ممکن است سهام برخی شرکت‌ها بیشتر از ارزش ذاتی یا برخی کمتر از ارزش ذاتی قیمت‌گذاری شده باشد.
آینده بازار را چگونه تحلیل می‌کنید و چه توصیه‌ای برای فعالان بازار یا سازمان بورس دارید؟
همان‌طور که عرض کردم بنده با رویکرد تحلیل قیمت سهام یا شاخص در خصوص وضعیت فعلی یا آینده بازار سرمایه اظهارنظر نمی‌کنم و امنیت سرمایه مردم و حفظ کلیات بازار و رعایت مقررات دغدغه اصلی بنده است.
در خصوص آینده بازار نیز پیشنهاد من این است سرمایه‌گذاران با دید بلندمدت در بازار حضور داشته باشند و با توجه به گزارش‌های سه‌ماهه شرکت‌ها یا تصمیمات اثرگذار مدیران شرکت‌ها در مجامع نسبت به تغییر پورتفوی خود عمل کنند، دید کوتاه‌مدت و تغییر مداوم سبد سرمایه‌گذاری رفتار بسیار پرریسکی است که اصل سرمایه مردم را نیز به مخاطره می‌اندازد، تجربه نشان داده است افرادی که بلندمدت در بازار سرمایه باقی ماندند حتی پس از عبور از بزرگترین نوسانات بازار از نرخی حداقل به‌اندازه ۲ تا ۲.۵ برابر بازده بدون ریسک برخوردار می‌شوند،
البته مهمترین رکنی که باید زمینه سرمایه‌گذاری بلندمدت در بازار را فراهم کند و شرایط بازار را به‌گونه‌ای تدبیر کند که سرمایه‌گذاران رغبت بیشتری به حضور در بازار داشته باشند سازمان بورس است. سازمان بورس به‌عنوان ناظر بازار در مواردی نظیر استفاده بهینه از صندوق‌های ثبات‌ساز تحت مدیریت خود عملکرد نسبی خوبی داشته است، اما در خصوص بسته ماندن برخی نمادها توقع این است که با سرعت و جدیت بیشتری عمل کند، باید به‌گونه‌ای عمل شود که سهامدار چوب عملکرد غیرشفاف مدیران شرکت را نخورد. شفاف‌سازی‌ها با استفاده از ابزارهای قانونی تسریع شود و اگر لازم است از ابزارهای تنبیهی نیز استفاده شود و به‌سرعت اطلاعات مقتضی برای بازار شفاف شود و نمادها باز بماند. میزان بسته ماندن نمادها در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته، در گذشته تفاوت بسیاری داشت که خوشبختانه کاهش یافت، اما هنوز تا میزان مطلوب آن فاصله داریم و سهامداران حق دارند از این مسئله ناراضی باشند.
در طرح اصلاح قانون بازار سرمایه که خوشبختانه با تصویب نهایی در کمیسیون اقتصادی در دستورکار علنی مجلس قرار گرفته است، موارد متعددی در جهت حفظ حقوق سهامداران گنجانده شده است که بتوانیم بستر مقرراتی لازم برای توسعه بازار و بازدارندگی متخلفان را در آینده نزدیک داشته باشیم. ان‌شاءالله در فرصت دیگری به‌صورت مفصل سیاست‌های لازم برای توسعه بازار را به‌ویژه هدایت منابع ورودی به بازار سرمایه در راستای سرمایه‌گذاری را بیشتر تشریح خواهم کرد.
در پایان مجدداً تأکید می‌کنم ظرفیت بازار سرمایه کشور علی‌رغم همه مسائل داخلی، خارجی بسیار ظرفیت گسترده جهت توسعه فعالیتهای اقتصادی است و خوشبختانه روند مثبت حرکت بازار، شرایط بهتری را نسبت به گذشته جهت تأمین منابع خرد برای اجرای طرحهای مهم اقتصادی فراهم نموده است و امیدواریم این مسیر حرکت منطقی با مراقبت و نظارت تخصصی سازمان بورس منجر به جبران عدم منافع سهامداران در سالهای اخیر باشد.
اتفاق بسیار خوب و مبارکی در هفته قبل رقم خورد و آن تصویب نهایی قانون مالیات بر سوداگری در کمیسیون اقتصادی در صحن علنی مجلس بود مسلماً آثار این اقدام مهم مجلس هدایت منابع از سمت بازارهای غیرمولد به‌سمت بازار سرمایه کشور و رشد هرچه بیشتر عملکرد بنگاههای اقتصادی خواهد بود که امیدواریم این مصوبه هرچه سریعتر پس از تأیید شورای محترم نگهبان تبدیل به قانون و اجرائی شود.
لازم به ذکر است در قانون جدید مالیات بر سوداگری بازارهای چهارگانه ارز، طلا، خودرو و مسکن، آنها مشمول مالیات گردیده و بازار سهام به‌شکل هدفمند مستثنی شده و حتی مسیر منابع غیرمولد به‌سمت بازار سرمایه هدایت گردیده است.