فردای اقتصاد: نتایج جدیدترین دور از نظرسـنجی «شـاخص اطمینان» با مشارکت ۴۲ مدیر دارایی با متوسط سهام تحت مدیریت ۲.۱ هزار میلیارد تومان نشان می‌دهد این شاخص هر چند مجددا به زیر ۶۰ نزول کرده اما قرار گرفتن آن در سطح ۵۹.۵ حاکی از آن است که حدود بیش از نیمی از مشارکت‌کنندگان هنوز انتظار دارند بازده یک ساله بورس بیشتر از تورم باشد. همچنین اکثر مدیران دارایی شرکت‌کننده در این نظرسنجی بر این باورند که قیمت سـهام نزدیک یا کمتر از ارزش ذاتی خود است. از این رو شـاخص ارزندگـی در نظرسنجی اردیبهشت‌ماه در محدوده ۹۰.۲ قرار گرفت. با این حال شاهد کاهش شاخص فرصت خرید از ۷۲.۴ به ۵۰ بودمی. کاهشی که می‌توان علت آن را در رشدهای اخیر و تردیدهای ایجاد شده در بازار جستجو کرد؛ جایی که حالا سهامداران منفی‌ها را به عنوان فرصت کمتری برای خرید ارزیابی می‌کنند. با این حال افت محسوس شاخص سقوط آزاد نشان می‌دهد که سهامداران حرفه‌ای بورس نگران تجربه یک ریزش شدید دیگر در بازار سهام نیستند.

در این رابطه: پیش‌بینی مدیران بورسی از آینده سهام

پرتفوی مدیران در نظرسنجی «فردای اقتصاد»

از ۴۲ مدیر دارایی که در این نظرسنجی شرکت کردند، همگی میزان سرمایه موجود در پرتفوی خود را اظهار کرده‌اند. به طور متوسط این افراد برای ۲۰۹۳ میلیارد تومان پرتفوی سهامی و ۱۷۱۰ میلیارد تومان پرتفوی اوراق درآمد ثابت تصمیم‌گیری می‌کنند. طبق اظهار شخصی، این افراد در طول یک سال به طور متوسط ۱۲۸ درصد گردش دارایی دارند.

بازدهی بورس ۱۴۰۲؛ بیشتر از تورم یا کمتر؟

در نظرسنجی اردیبهشت‌ماه «فردای اقتصاد»، شاخص اطمینان مجددا به سطوح کمتر از ۶۰ نزول کرد که با توجه به برآیند مثبت شاخص کل در ماه‌های اخیر منطقی به نظر می‌رسد. با این حال قرار گرفتن عدد شاخص اطمینان روی عدد ۵۹.۵ نشان می‌دهد بیش از نیمی از مدیران دارایی همچنان معتقدند بورس در یک سال آینده از تورم پیشی خواهد گرفت. به این ترتیب زمانی که از ۴۲ شرکت‌کننده در این نظرسنجی پرسیده شد که میزان بازدهی بورس در یک سال آینده نسبت به تورم چگونه خواهد بود، ۲۵ نفر (۵۹.۵ درصد) اعلام کردند که سهام بازدهی بیشتر از تورم خواهد داشت و ۱۷ نفر (۴۰.۵ درصد) معتقد بودند که بازدهی بورس کمتر از تورم خواهد بود. از این رو «شاخص اطمینان» (Confidence Index) برای اردیبهشت‌ماه به ۵۹.۵ رسید که نسبت به رقم این شاخص در دوره قبلی نظرسنجی کاهش داشته است. شاخص اطمینان در فروردین ۱۴۰۱ روی رقم ۶۲.۳ قرار گرفته بود.

بازدهی منصفانه بورس ۱۴۰۲

همچنین در سوال دیگری مدیران دارایی اعلام کردند که به طور متوسط انتظار کسب بازدهی حدود ۵۲ درصدی از بورس طی یک سال آینده دارند که نسبت به دوره قبلی نظرسنجی، حدود دو  واحد درصد کاهش داشته است. بر این اساس مدیران دارایی به طور متوسط انتظار دارند شاخص کل بورس در یکسال آینده به محدوده ۳ میلیون و ۴۹۳ هزار واحدی صعود کند. در فروردین‌ماه انتظار برای بازدهی یک ساله بورس عدد ۵۳ درصد را نشان می‌داد. شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی همچنین به طور متوسط بر این باورند که شاخص‌ کل بورس تهران بر اساس معیارهای بنیادی اکنون باید روی رقم حدود دو میلیون و ۹۵۶ هزار واحد یعنی حدود ۲۷ درصد بالاتر از سطوح فعلی می‌ایستاد. در نظرسنجی شاخص اطمینان فروردین‌ماه، رقم منصفانه برای شاخص کل بورس دو میلیون و ۵۳۰ هزار واحد برآورد می‌شد.

نظر بزرگان بورسی در خصوص ارزندگی سهام

شـاخص ارزندگـی در نظرسنجی اردیبهشت‌ماه از سقف فاصله گرفت و عدد ۹۰.۲ را نشان داد. عددی که نشان می‌دهد همچنان اکثر مدیران دارایی شرکت‌کننده در این نظرسنجی بر این باورند که قیمت سـهام نزدیک یا کمتر از ارزش ذاتی خود است. در این میان ۸ نفر قیمت سهام را خیلی پایین‌تر از ارزش ذاتی خود می‌دانند و ۲۹ نفر آن را نزدیک به ارزش ذاتی برآورد می‌کنند. در نظرسنجی فروردین‌ماه، ۲۳ درصد از مدیران دارایی قیمت سهام را خیلی پایین‌تر و ۷۷ درصد نزدیک به ارزش ذاتی می‌دانستند که به موجب آن شاخص ارزندگی (Valuation Index) نیز روی عدد ۱۰۰ قرار گرفته بود.

زمان خرید از نظر مدیران دارایی

از شرکت‌کنندگان همچنین پرسیده شد که در صورت افت ۳ درصدی شاخص کل در معاملات امروز، فردا شاخص چه تغییری خواهد کرد؟ ۲۰ نفر از ۴۲ مدیر دارایی گفتند که بازار صعود خواهد کرد، ۶ نفر معتقد بودند همانجا می‌ماند و ۱۴ نفر هم بر این اعتقادند که بازار مجددا ریزش خواهد کرد. در این میان ۲ نفر هم نظری نداشتند. این نشان می‌دهد ۵۰ درصد مدیران دارایی ریزش سنگین قیمت‌ها در بورس در یک روز را موقتی می‌دانند و آن را فرصتی برای خرید سهام می‌دانند. هر چند نسبت به ماه گذشته شاهد کاهش ۲۲.۴ واحد درصدی این شاخص نسبت به فروردین‌ماه هستیم. کاهشی که می‌توان علت آن را در رشدهای اخیر و تردیدهای ایجاد شده در بازار جستجو کرد؛ جایی که حالا سهامداران منفی‌ها را فرصت خرید کمتری می‌بینند. از این متغیر با عنوان «شاخص فرصت خرید» (Buy-On-Dips) یاد می‌شود. هرچه این شاخص نزدیک به ۱۰۰ باشد، یعنی سرمایه‌گذاران در حالت آماده‌باش کامل برای خرید در ریزش‌ها هستند. در فروردین‌ماه ۷۲.۴ درصد از شرکت‌کنندگان، ریزش سنگین قیمت‌ها در بورس را موقتی می‌دانستند.

احتمال سقوط آزاد بورس باز هم کاهش یافت

در بخشی از این نظرسنجی از مدیران پرسیده شده چه میزان احتمال سقوط آزاد شاخص بورس همانند اتفاقی که در دی ۹۲ یا مرداد ۹۹ رخ داد را می‌دهند. در اردیبهشت‌ماه شـاخص احتمـال سـقوط آزاد بـه رقـم ۱۴.۳ دسـت یافـت که کاهش محسوسی نسبت به فروردین‌ماه داشت. بر این اساس طبق استاندارد نظرسنجی شیلر در دانشگاه ییل، در حال حاضر تنها ۶ مدیر دارایی از ۴۲ شرکت‌کننده در این نظرسنجی احتمـال ریـزش سنگین در ۶ ماه آینده را بیش از ۱۰ درصد می‌دانند. مهم‌تر آنکه تنها ۴ نفر، این احتمال را بیش از ۳۰ درصد اعلام کرده‌اند؛ در فروردین‌ماه ۵ مدیر دارایی احتمال چنین سقوطی را مطرح کرده بودند. بنابراین، «شاخص احتمال سقوط آزاد» (Crash Index) با افت ۲۰ واحد درصدی نسبت به نظرسنجی پیشین، عدد ۱۴.۳ را نشان می‌دهد.

هرچه این عدد به صفر نزدیک‌تر باشد، یعنی شانس مواجهه بورس با یک ریزش چشم‌گیر پایین‌تر است و عدد ۱۰۰ بیان‌گر بالاترین شانس سقوط آزاد قیمت‌ها خواهد بود.

روش محاسبه شاخص‌ها

شاخص اطمینان (Confidence Index): برای محاسبه این شاخص، پیش‌بینی بازده یک‌ساله بورس با پیش‌بینی مدیران از تورم مقایسه می‌شود. این شاخص نسبت افرادی است که انتظار بازدهی بیش از تورم دارند به کل افراد مشارکت‌کننده. عدد ۱۰۰ به معنای آن است که همه مدیران دارایی انتظار سودآوری یک‌ساله بیش از تورم دارند و با «اطمینان» در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند.

شاخص ارزندگی (Valuation Index): مدیران دارایی قیمت روز سهام را خیلی بالاتر یا خیلی پایین‌تر یا نزدیک به ارزش ذاتی ارزیابی می‌کنند. این شاخص، نسبت مدیرانی است که قیمت روز سهام را خیلی پایین‌تر یا نزدیک به ارزش ذاتی پیش‌بینی کرده‌اند به کل مشارکت‌کنندگان.

شاخص فرصت خرید (Buy-On-Dips Index): از مدیران پرسیده شده اگر بورس فردا ۳ درصد بریزد، پس‌فردا چه وضعی خواهد داشت؟ (بالا می‌رود؛ پایین می‌آید؛ همان‌جا می‌ماند). این شاخص نسبت افرادی که انتظار دارند بعد از ریزش، قیمت‌ها بالا رود را به مجموع سه گزینه یادشده محاسبه می‌کند. طبعا افردای که انتظار رشد پس از ریزش ناگهانی دارند، اصلاح قیمتی را «فرصت خرید» برای خود می‌دانند و عدد شاخص بیانگر درصد این گروه از کل مشارکت‌کنندگان است.

شاخص احتمال سقوط آزاد (Crash Index): مدیران احتمال آنکه در ۶ ماه آینده ریزشی مشابه دی ۱۳۹۲ یا مرداد ۱۳۹۹ را برآورد کرده‌اند. این شاخص، نسبت مدیرانی است که احتمال این ریزش را بیش از ۱۰ درصد ارزیابی کرده‌اند به کل مشارکت‌کنندگان.