فردای اقتصاد: بر اساس آمارهای غیررسمی، تورم بانک مرکزی در فروردین ۱۴۰۲ به رقم ۶۸.۶ درصد رسیده است که پس از سال ۱۳۲۲ تاکنون بالاترین تورم نقطه به نقطه محسوب می‌شود. این در حالی است که با روی کار آمدن دولت سیزدهم شاهد به کارگیری سیاستهای انقباضی پولی برای مهار تورم بودیم. به همین دلیل در برنامه بورسان میزبان محبوبه داودی، دبیر سرویس اقتصاد کلان فردای اقتصاد بودیم و به بررسی ریشه‌های رکوردزنی اخیر تورم پرداختیم.

وی در واکاوی دلایل این رکوردزنی تورم گفت: بر اساس آخرین آمار منتشره که مربوط به بهمن ۱۴۰۱ است، رشد پایه پولی رکوردی تاریخی ثبت کرد؛ بالاترین میزان رشد ۱۱ ماهه پایه پولی معادل ۳۴ درصد. اما در مقابل، سیاست‌های کنترل ترازنامه منجر به کاهش رشد نقدینگی در اقتصاد شد. به طوری که در پایان سال رشد نقدینگی با ده واحد درصد کاهش نسبت به مدت مشابه سال قبل، به ۳۰ درصد رسید. اگر چه باید توجه داشت که رشد ۱۱ ماهه نقدینگی هم همچنان بالاست و از لحاظ بزرگی چهارمین رقم دو دهه اخیر است. رکورد تاریخی رشد پایه پولی، علی‌رغم کاهش نسبی رشد نقدینگی دقیقا وضعیتی است که در آن انتظار افزایش تورم وجود دارد. در گذشته هر گاه شرایطی مشابه این وجود داشته، یعنی رشد پایه پولی بسیار بالا و فراتر از نقدینگی بوده، تورم نیز افزایش یافته است.

این کارشناس در ادامه به بررسی رابطه بین پایه پولی و تورم پرداخت و عنوان کرد: برای برخی این اشتباه ناشی از شرایطی است که بانک‌های مرکزی دنیا پس از سیاستگذاری پولی نامتعارف دارند. به هرحال بدون دانستن اصل موضوع و فقط با نگاه به داده‌های پایه پولی و تورم این کشورها، به‌وجود آمدن این تصور که اساسا پایه پولی ربطی به تورم ندارد، طبیعی است. دو چیز می‌تواند مانع از بوجود آمدن چنین سوء برداشتی از داده شود: اول آشنایی کامل با تئوری‌های پولی که بر اساس همه آن‌ها در تورم‌های بالا، ریشه تورم کسری بودجه و ناترازی‌های اقتصاد است که بانک مرکزی را ناگزیر از چاپ پول می‌کند. اساسا ایده استقلال بانک مرکزی، و مدیریت بدهی‌های دولت و مسئله پایداری مالی برای مهار تورم برای جلوگیری از رشد پایه پولی است. دوم آشنایی با شرایط اقتصاد ایران و دلیل رشد پایه پولی است. داشتن دانش کافی در این زمینه در کنار آشنایی با تئوری‌ها مانع چنین سوء‌برداشت‌هایی از شرایط روز اقتصادهای دنیا با توجه به سیاست‌های نامتعارف می‌شود.