فردای اقتصاد در نخستین روز از پانزدهمین نمایشگاه صنعت مالی (بورس، بانک و بیمه) پنلی با عنوان «چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در بازارها» برگزار کرد. در این پنل که با استقبال مخاطبان و اهالی بازار سرمایه همراه شد، وضعیت سرمایه‌گذاری در سال جاری توسط مرتضی کاظمی، علی سعدوندی، فردین آقابزرگی و سینا سلیمانی، کارشناسان بازار سرمایه مورد بررسی قرار گرفت.
علی سعدوندی، پژوهشگر و صاحبنظر اقتصادی: اگر ما بخواهیم بحث سرمایه‌گذاری را به عنوان سرمایه‌گذاری واقعی در اقتصاد مطرح کنیم، متاسفانه امسال دوازدهمین سالی است که نرخ رشد تشکیل سرمایه منفی بوده و چهارمین سالی است که خالص سرمایه‌گذاری در ایران منفی است. به ندرت در دنیا شاهد منفی بودن خالص سرمایه‌گذاری در کشور بودیم. زمانی که خالص سرمایه‌گذاری منفی است، یعنی استهلاک بیشتر از مقدار سرمایه‌گذاری واقعی در بخش واقعی اقتصاد است. مدیریت چنین اقتصادی بسیار مشکل است.
ایران از منظر شاخص توسعه انسانی Human Development Index) HDI) بیشترین رشد تا ابتدای دهه ۱۳۹۰ را در دنیا داشته است. یعنی با وجود انقلاب، جنگ و ناملایمات سیاسی تا ابتدای دهه ۱۳۹۰ شرایط بدی نداشتیم. از آن زمان به بعد پنجره جمعیتی به روی ایران باز شد. هر کشوری که پنجره جمعیتی به رویش باز می‌شود نرخ رشد دو رقمی داشته اما در ایران از سال ۱۳۹۰ شاهد شدیدتر شدن مشکلات اقتصادی بودیم. برخی این موضوع را به تحریم ارتباط می‌دهند. نمی‌توان نقش تحریم‌ها را نادیده گرفت اما تعمیق سیاست‌های مخرب اقتصادی در سطح کلان بوده که با کاهش اطمینان، وضعیت را به مراتب بدتر کرده است. با این حال بسیاری از اشخاص در دهه با بهبود وضعیت خود همراه شدند؛ چرا که شاهد داغ شدن بازارهای سفته‌بازی و افزایش بازده اسمی این بازارها بودیم.
بازار سرمایه چه اوراق و چه سهام همانند اسفنج عمل می‌کند و نقدینگی بالا به راحتی از طریق بازار سرمایه قابل جذب است. من اگر جای سیاستگذار بودم، تمام نقدینگی را جذب بازار اوراق و سهام می‌کردم.
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه: در فضایی اقتصاد را تحلیل می‌کنیم که مرتبا و بعضا بدون حساب و کتاب، دیتایی که بر اساس آن اقدام به تصمیم‌گیری می‌کنیم، تغییر می‌کند. در حال حاضر اما یکی از بارزترین متغیرهایی که پیش رو داریم و با قاطعیت بیشتری در خصوص آن می‌توانیم اظهار نظر کنیم میزان رشد نقدینگی نسبت به سالیان گذشته همزمان با اشباع بودن سایر بازارها است.
این سیستم مقابله‌ای که برای ورود نقدینگی ۷۲۰۰ همتی سال ۱۴۰۲ در پیش گرفته شده، موقت است. جریان نقدینگی به سمت بازار سرمایه خواهد بود. این ادعا از حیث شاخص‌هایی همچون نسبت قیمت به درآمد گذشته‌نگر و آینده‌نگر، رشد حجم نقدینگی و همچنین افزایش سودآوری شرکت‌ها قابل اثبات است. تجربه ۵، ۱۰ و ۱۵ ساله بورس نیز نشان می‌دهد بیشترین بازدهی در راستای حفظ ارزش سرمایه، از مسیر بازار سرمایه به دست می‌آید.
قانون‌گذاری ذینفعانه در ایران حاکم است. کلی تحلیل کرده، فایل اکسل درست می‌کنیم که حاشیه سود چقدر بالاتر رفته و وضعیت کامودیتی‌ها چگونه است اما همه پیش‌بینی‌ها با یک تصمیم تغییر می‌کند. مزیت بورس ۱۴۰۲، اشباع بودن سایر بازارها است.
سینا سلیمانی، کارشناس بازار سرمایه: اقتصاد ایران از نظر مالی جزو کشورهای توسعه نیافته محسوب می‌شود؛ چرا که ضریب نفوذ بازار سرمایه در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته دنیا بسیار پایین است. اگر با پدرها و مادرها صحبت کنیم، اولین فکری که برای سرمایه‌گذاری به ذهنشان می‌رسد، خرید ملک است و هیچ جایگزین دیگری را اصلا قبول ندارند. این ساختار سنتی هنوز در بازارهای مالی ما حاکم است. بنابراین طبیعی است که وقتی موجی تورمی ایجاد می‌شود اولین اثر خود را بر بازارهایی همچون ملک، سکه، طلا، ارز و در مجموع دارایی‌هایی که از نظر عوام به اصطلاح زیر سر و در دسترس است، می‌گذارد. الان می‌بینیم هر چقدر هم نرخ بهره بالا می‌رود، باز هم پول به سپرده‌های بلندمدت باز نمی‌گردد. این موضوع باعث می‌شود این پول به سمت بازاری رود که نقدشوندگی بالاتری دارد. بازار سرمایه به عنوان بازاری که همیشه مأمنی برای سرمایه‌های خرد است، نقدینگی را به سمت خود جذب خواهد کرد.
نسخه صوتی این پنل را اینجا بشنوید: