فردای اقتصاد: بلومبرگ در گزارشی بر اساس آمار به دست آماده از سوی چند موسسه اطلاعاتی از تداوم روند افزایشی صادرات نفت ایران و رسیدن آن به حدود ۱.۶ میلیون بشکه در روز در ماه گذشته خبر داد. بر اساس این گزارش این بیشترین مقدار صادرات نفت ایران ظرف ۵ سال اخیر است و همزمان با بهبود روابط ژئوپلیتیکی ایران در منطقه و جهان در حال رخ دادن است.

در این گزارش آماده است، به گفته تعدادی از تحلیلگران از جمله کپلر، اس‌وی‌بی،فکت گلوبال انرژی و آژانس بین‌المللی انرژی، صادرات نفت خام ایران به بالاترین سطح از زمان اعمال مجدد تحریم‌های ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است. بیشتر این نفت به چین صادر شده، زیرا بزرگترین واردکننده جهان علاقه زیادی به بشکه‌های ارزان قیمت نفت ایران دارد.

همایون فلکشاهی، تحلیلگر ارشد شرکت کپلر، در این باره می‌گوید: «صادرات نفت خام ایران ماه گذشته رکورد تازه‌ای شکست. نفت خام ایران برای کسانی که می‌خواهند ریسک کنند، بسیار جذاب است.»

به گفته کپلر، با وجود اینکه تحریم‌های آمریکا همچنان پابرجاست، محموله‌های صادراتی نفت خام ایران از پاییز گذشته دو برابر شده و در ماه مه (اردیبهشت) به ۱.۶ میلیون بشکه در روز رسیده است. این در حالی است که این موسسه میزان فروش نفت ایران در ماه مشابه سال قبل را کمتر از ۴۰۰ هزار بشکه در روز برآورد کرده است. بنابراین آمار کپلر حاکی از ۴ برابر شدن میزان فروش نفت کشور ظرف یک سال اخیر دارد. 

طبق برآورد آژانس بین‌المللی انرژی مستقر در پاریس، تولید به ۲.۹ میلیون بشکه در روز رسیده است که بالاترین میزان از اواخر سال ۲۰۱۸ است. اما مشاوران SVB ،پترولجستیک و فکت گلوبال انرژی معتقدند که تولید حتی بالاتر از این مقدار است و شاید از ۳ میلیون بشکه در روز هم فراتر رفته باشد.

بلومبرگ می‌گوید رشد فروش نفت ایران نشان می‌دهد که ایران در حال تثبیت موقعیت سیاسی خود است. درواقع این رشد فروش همزمان با بهبود روابط ایران با رقبای منطقه‌ای چون عربستان، روسیه و حتی آغاز تعاملا دیپلماتیک با واشنگتن است.

در این گزارش ادعا شده که مذاکرات تهران و واشنگتن با وساطت عمان و در حاشیه نشست‌های سازمان ملل انجام شده و دو کشور به سمت تفاهم برای آزادی زندانیان آمریکایی و بررسی محدودیت‌های تحقیقات هسته‌ای ایران در ازای افزایش فروش نفت کشور در حال انجام است.

البته که مقامات ایرانی و آمریکایی مذاکره مستقیم را رد کرده‌اند.

چین خریدار اصلی نفت ایران

در حالی که ردیابی نفتکش‌ها نشان می دهد که چین مشتری اصلی تهران باقی مانده است، داده‌های رسمی هیچ وارداتی از ایران را ثبت نکرده است. در عوض، خرید نفت چین از مالزی افزایش یافته است. بلومبرگ مدعی است که نفت ایران به مالزی ارسال و از آنجا با انتقال به نفتکش دیگری با مبدا مالزی به چین ارسال می‌شود.

کپلر می‌گوید پالایشگاه‌های چینی به‌ویژه شرکت‌های کوچک‌تر و مستقل در استان شاندونگ خرید محموله‌های ایرانی را افزایش داده‌اند، زیرا تخفیف‌های قیمتی ارائه شده توسط تهران به جبران کاهش حاشیه سود اخیر آنها کمک می‌کند.

به گفته ایمان ناصری، مدیر عامل FGE در دبی، ایران مجبور شده برای رقابت با هجوم نفت خام روسیه به آسیا که به دلیل تحریم‌ها بازار اروپا را از دست داده است، تخفیف‌های نفتی خود را افزایش دهد. بخش قابل توجهی از مقدار افزایش یافته صادرات نفت ایران از نفت‌های ذخیره شده در نفتکش‌ها بوده است.

گرگ برو، تحلیلگر گروه مشاوران اوراسیا گفته است: تمایل چین به حمایت از ایران با خرید نفت تحریم شده، حاکی از بهبود در روابط ایران و چین است. همه این‌ها از این دیدگاه حمایت می‌کند که موقعیت ایران با سایر کشورهای در حال بهبود است. این پکن بود که میانجی‌گری تنش‌زدایی بین ایران و سعودی‌ها را بر عهده گرفت.

علاوه بر افزایش تقاضای نفت چین، برخی از تحلیلگران حدس می زنند که افزایش عرضه نفت ایران به طور ضمنی توسط دولت ایالات متحده برای کنترل قیمت بنزین مجاز شده است. چشم بستن واشنگتن بر جریان صادرات نفت ایران نیز می‌تواند به افزایش فروض نفت ایران به چین کمک کند.

تاثیر رشد صادرات نفت ایران بر بازار

با این حال، عرضه اضافی نفت از سوی ایران باعث سست شدن بازار نفت شده است، چراکه بازار همین حالا به دلیل رشد اقتصادی متزلزل جهان و سرازیر شدن محموله‌های ارزان قیمت روسیه چندان استحکامی ندارد و حتی تلاش‌های شرکای ایران در ائتلاف اوپک پلاس برای بالا بردن قیمت نفت خام موثر نبوده است.

رشد عرضه نفت ایران در کنار افزایش صادرات دیگر کشورهای تحریمی عضو اوپک پلاس یعنی روسیه و ونزوئلا از عوامل افت ۱۲ درصدی قیمت نفت از ابتدای سال ۲۰۲۳ هستند. نفت برنت در حال حاضر در لندن در محدوده ۷۵ دلار معامله می‌شود و باعث شده موسساتی چون گلدمن ساکس و جی‌پی موراگان به کاهش برآورد خود از بهای نفت در سال جاری میلادی دست بزنند.

با این حال تحلیلگران بر این باورند که این رشد صادرات می‌تواند تا حدودی تاثیر توافق ایران و آمریکا بر بازار نفت را کاهش دهد.