نماینده ویژه رئیسجمهور در امور افغانستان با اشاره به معاهده آبی ایران و افغانستان گفت: باید در سالهای نرمال آبی باید ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب وارد کشورمان شود، در معاهده هم آمده که اگر اعلام شد امسال سال عادی آبی نیست در چارچوب معاهده بند پنجم اعلام میکند که اگر طرف ایران نسبت به این موضوع نکته داشت که اطلاعاتی که داده میشود مثلا ما باید این را بیاییم و بر اساس معاهده بازدید انجام دهیم، در خود معاهده آمده که ایستگاه سنجش آب که بالای سد کجکی است، عمده آبی که وجود دارد در سد کجکی است که فاصله آن تا مرز ایران ۷۸۰ کیلومتر است، در این موضوع هم امروز حکمرانان هیچ بحثی ندارند و در یادداشت رسمی اخیر هم بر این نکته تاکید کردند که یک مشکلی پیش آمده بود برای ایستگاه سنجش آب حل شده و مراحل آزمایشی آن انجام شده، یعنی رسیده به این که میتوانند اطلاعات دهند، اگر از طرف ایران نکتهای وجود دارد کارشناسان ما میتوانند بروند، روی این مسئله نکته اختلافی وجود ندارد.
نماینده ویژه رئیسجمهور در امور افغانستان گفت: دو نکته دیگر قابل توجه است یک مسئله اینکه در طول چند سال اخیر سدی زده شده به نام سد کمال خان، در چارچوب معاهده گفته میشود در قسمت بالادستی هر نوع اقدامی از لحاظ تاسیسات بخواهد انجام شود باید اطلاع داده شود، این ساخت صورت گرفته از سال ۱۳۹۰ شروع و حدود دو سال قبل که قبل از اینکه طالبان به حکومت برسند افتتاح شد، این سد آن چیزی که در سال گذشته نشان داد سیلاب عظیمی که آمد این سد آب را به مسیر انحرافی برد یعنی به گونهای تعبیه شده است که با توجه به ظرفیتی که خود سد دارد این سد ظرفیت ۵۲ میلیون متر مکعب است طبیعتاً اگر آب در پشت سد باشد و رها سازی صورت گیرد آب چندانی به ایران نمیآید، آن آبی که مهم است آبی است که پشت سد کجکی یا سیلاب هاست، اگر قرار باشد بیاید باید چند صد میلیون متر مکعب آب بیاید که بخشی از آن وارد کشورمان شود، پس میزان ذخیره سد کمال خان که ۵۲ میلیون متر مکعب است وقتی سیلاب میآید اگر دریچه هایش کاملاً باز باشد، مسئله سدی که ساخته شده در طول ده سال ساخته شد، سال گذشته ما دیدیم که به دلیل اینکه دریچههای سد اشکالاتی داشت، سال گذشته استثنایی بود که حجم سیلابی که آمده از افغانستان حتی در پاکستان بخش عظیمی از خاک پاکستان زیر سیلاب رفت و حجم زیادی از مردم متاسفانه از بین رفتند، این سد پس میگوییم سد انحرافی، اقداماتی که سال گذشته مقامات طالبان انجام دادند و به ما اعلام کردند این بود که آمدیم مسیر انحرافی را خاکریز ایجاد کردیم برای اینکه مانع شود اگر آبی آمد برود به سمت منطقه گودزره یا شوره زار، این یکی از اقدامات بود، تعمیر و بازسازی که صورت گرفت و تسطیح زمین جلوی دریچهها که نسبت به خود دریچه از یک ارتفاع بالاتری برخوردار است که حدود ۱۳ کیلومتر لایروبی کردند، نکته دیگر مسئله تغییرات اکوسیستم در افغانستان در طی ۱۵ تا ۱۶ سال صورت گرفته، اینکه تالابهای هامون صابری، تالاب هیرمند خشک و دچار کم آبی شد نتیجه یکی دو سال اخیر نیست، مسیر ۱۵ تا ۱۶ سال که ما با سالهای بی آبی یا کم آبی مواجه بودیم، این هم در منطقه سیستان اثر گذاشته است، بحثی که امروز وجود دارد و با جدیت دنبال میشود این معاهدهای است که ما مکلف به پیگیری هستیم، این آب باید رها شود، آن چیزی که تا الان گفته میشود امسال ما با کم آبی مواجه هستیم، صحبتی از طرف ماست به اینکه میزانی که ماهوارهها نشان میدهند آب به اندازه کافی وجود دارد، طرف افغان اعلام میکند که بخشی از این سد به دلیل اینکه در طی ۶۰ سال که عمر سد است رسوبات گرفته در نتیجه ماهواره نشان میدهد، بر اساس معاهده بند ۵ میگوید طرف ایران میتواند ببیند این چیزی است که مقامات طالبان هم اعلام کردند که ما موافقت داریم، این را از این جهت توضیح دادم که فضا به سمتی حرکت میکند که اگر ان شاءالله آبی باشد این آب بیاید و این جزو حقوق مردم ماست و طالبان هم گفته اند ما قبول داریم، در دو سال اخیر مشکلی که امروز مردم عزیز سیستان و زابلی ما دارند که به حق هم است، ما وظیفه داریم به این که چه در اجرای معاهده و سایر اقدامات که ما بتوانیم آب پایدار را در منطقه ایجاد کنیم این مشکلی که امروز است من دیدم که متوجه اهالی زابل و هیرمند هم است، اما اتفاق خوبی که وجود دارد این است که معمولاً غیر از آبی که پشت سد است ذوب شدن برف هاست که میآید بر میزان آب میافزاید و طبیعتاً باید رها سازی صورت گیرد.
۲۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۴:۱۸
کاظمی قمی افزود: موافقتهایی که الان صورت گرفته ما بتوانیم و متخصصان ما بروند منطقه را ببینند و زمینه ساز شود برای اینکه ان شاءالله این آب رها شود