اعتمادآنلاین : بالاخره پس از ماه‌ها انتظار برای تعیین تعرفه واردات خودرو جزییات تعرفه برای سال ۱۴۰۲ اعلام شده براساس آن سودهای بازرگانی برای واردات خودروها ۵ تا ۸۰درصد بیشتر از قبل شده است، این تغییرات از سوی دولت و در بخشنامه اصلاحات تعرفه‌ای (۳۵۴) ردیف تعرفه شامل کاهش و افزایش سود بازرگانی به وزارت صمت و وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شده است.
به گزارش اعتماد، براساس این بخشنامه از این پس تعرفه خودروهای با حجم موتور کمتر از ۱۰۰۰ سی‌سی از ۶درصد به ۱۶درصد تغییر می‌کند، همچنین تعرفه خودرو با حجم موتور ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سی‌سی با افزایش ۱۵درصدی از ۱۵ به ۶۶درصد، خودور با حجم موتور ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی با رشد ۲۰درصدی از ۷۱درصد به ۹۱درصد، خودرو با حجم موتور ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سی‌سی با افزایش ۴۰درصدی از ۹۱ به ۱۳۱درصد، خودرو با حجم ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سی‌سی با افزایش ۶۵درصدی از ۹۶ به ۱۶۱درصد و خودرو با حجم موتور بیشتر از ۳۰۰۰ سی‌سی هم با افزایش ۷۵درصدی از ۹۶ به ۱۷۱درصد خواهد رسید.
اما این تغییرات تعرفه‌ای از سوی کارشناسان اقتصادی با واکنش‌هایی هم همراه شده است به عنوان مثال؛ محمد طبیبیان، اقتصاددان در این باره گفته است: خبری که منتشر شده این است که تعرفه مصوب در دولت برای واردات خودرو تا ۱۷۱درصد خواهد بود. به زبان ساده اگر اجازه دهند وارداتی انجام شود و سهم حق و حقوق صاحبان منافع تامین شود و غیره و غیره و مجوزهای صحیح و برای ذی‌نفعان ذی‌حق صادر گردد یک اتومبیل که پشت مرز قیمتی حدود ۱۰ هزار دلار دارد این طرف مرز به فاصله چند متری از قیمت حدود ۲۷ هزار دلار برخوردار خواهد بود. آیا این خبر دقیق است؟
تمرکز روی خودروهای رده متوسط است
امیرحسن کاکایی، کارشناس بازار خودرو در این باره به «اعتماد» گفت: تعرفه ۱۷۱درصدی در مورد تعرفه خودروهای بالای ۳۰۰۰ سی‌سی اعلام شده که برای خودروهای لوکس است؛ اما تعرفه خودروهای زیر ۱۰۰۰ سی‌سی حدود ۱۶درصد اعلام شده است، البته تمرکز اصلی روی تعرفه‌های ۶۶درصدی است که عامه مردم از آن استفاده می‌کنند. کاکایی تصریح کرد: البته انتقادات صحیح است. از یک طرف مصرف بنزین در ایران بسیار بالاست و از طرف دیگر برای توسعه فناوری در حوزه خودرو و هواپیما و قطار اصلا سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد. این موضوع به این معنی است که سیستم سیاست‌گذاری‌ها اشکال دارد. مواد مصرفی در ایران برعکس کشورهای اروپایی‌ها ارزان است اما در مورد کالاهای سرمایه‌ای این‌گونه نیست و دولت مالیات‌های سنگینی از آنها می‌گیرد.
او ادامه داد: در مقایسه‌ای که بین ایران و کره‌جنوبی درخصوص تعرفه خودرو می‌شود باید کل عوارضی را که کره‌جنوبی محاسبه می‌کند را درنظر گرفت. ضمن آنکه باید دید آیا قیمت سوخت در کره‌جنوبی هم شبیه ایران است؟ ضمن آنکه مدل حکومت‌داری در کره‌جنوبی با ایران متفاوت است. یا در کشورهای اروپایی تعرفه کالاها پایین است اما در مورد بنزین بعضا تا ۳ برابر مالیات اخذ می‌شود آن‌هم به این دلیل است که بالاخره باید کشورشان را اداره کنند.
توازنی در نظام تجاری نداریم
این کارشناس بازار خودرو ادامه داد: در کشورهای اروپایی هم این‌گونه است که هر فردی که ثروتمندتر باشد باید مالیات بیشتری هم بپردازد. ضمن آنکه همه مردم در اروپا قادر به خرید خودرو نیستند هر چند قیمت خودرو در این کشورها پایین است اما در عوض هزینه بیمه، بنزین و عوارض آن بسیار بالاست برای همین هم مردم از حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند.
او افزود: در ایران تنها خودرو گران نشده است و سایر کالاها (لوازم خانگی و مواد غذایی و...) هم رشد زیادی داشته مثل برنج ایرانی که ۶۰درصد آن به دلیل قیمت بالای این کالا از سال قبل همچنان در انبارها باقی مانده و این روزها باز هم اقدام به واردات برنج کرده‌اند، نکته اصلی این است که نظام تجاری ما در ایران نامتوازن است.نرخ فولاد آزاد و قیمت‌گذاری خودرو دستوری است
کاکایی تصریح کرد: در ۱۰ سال گذشته بارها اعلام شده که نباید خام‌فروشی شود اما واقعیت این است که فولادسازها سود بیشتری از خودروسازان می‌برند چراکه قیمت فولاد آزاد است اما قیمت خودرو دستوری تعیین می‌شود. این مسئله نشان‌دهنده آن است که نظام تعرفه‌ای ما در ایران اصولا نامتوازن است و دولت در جایی که نباید یارانه می‌دهد و در بخش‌هایی هم مالیات اضافه دریافت می‌کند.
این کارشناس بازار خودرو گفت: درنهایت در ایران هم دولت به گونه‌ای عمل می‌کند که بتواند هزینه‌های خود را درآورد اما نظام هزینه‌کرد ما هم نامتوازن است و با دولتی بزرگ اما غیر بهره‌ور روبه‌رو هستیم که هزینه‌های زیادی هم دارد و سوال این است که چرا باید هزینه‌های دولت بالا باشد؟
دولت‌ها با مکانیسم تعرفه‌گذاری توازن ایجاد می‌کنند
کاکایی خاطرنشان کرد: تا چند وقت پیش اجازه واردات خودروهایی با حجم موتور ۲۵۰۰ سی‌سی را نمی‌دادند اما الان با اعلام تعرفه ۱۷۱درصدی اعلام کرده‌اند که اگر می‌خواهید بنز هم سوار شوید اشکال ندارد فقط باید هزینه آن را بپردازید و اگر مالیاتی هم از این خودروهای گران‌قیمت گرفته می‌شود برای این است که حقوق کارمندان و معلمان را بدهند.
او افزود: تا پیش از این واردات خودرو ممنوع شده بود اما امروز به هر دلیلی باز واردات خودرو آزاد شده و اگر تعرفه‌ای برای آن در نظر نگیرند خودروهای خارجی به ایران سرازیر می‌شود اما سوال این است که با درآمد ۸۰ میلیارد دلاری امروز ایران، اگر ۵ میلیارد دلار را در این موقعیت کمبود ارزی که کشور دارد به واردات خودرو اختصاص دهند این مسئله روی زندگی مردم تاثیر نمی‌گذارد؟ زمانی که تقاضای ارز بالا رود آیا قیمت گوشت و مرغ بیشتر نمی‌شود؟ پس می‌بینیم که دولت‌ها با مکانیسم تعرفه‌گذاری توازن ایجاد می‌کنند.
نظام تجاری ما در ایران نیاز به یک بازنگری اساسی دارد
او گفت: در امریکا و چین هم همین گونه است، در امریکا تا ۵ سال پیش به دنبال آن بودند که میزان تعرفه‌ها را به صفر برسانند اما الان دوباره درصدد افزایش تعرفه‌ها هستند و امریکا برای اینکه از بازار خود محافظت کند باز هم تعرفه‌ها را بالا می‌برد تا از صنایع خود در مقابل چین دفاع کند و صنایع را دشمن خودشان نمی‌دانند و تعرفه‌ها را آرام آرام بالا می‌برند. کاکایی خاطرنشان کرد: هر چند نظام تجاری ما در ایران نیاز به یک بازنگری اساسی دارد که شامل بازنگری در مالیات، بیمه و عوارض گمرکی و غیرگمرکی هم می‌شود، ضمن آنکه یکی از مشکلات ایران عدم ارتباطات جهانی است که برای جبران این مشکل هزینه بسیار بالایی هم می‌کنیم و این هزینه بالا به دلیل ناکاآمدی سیستم‌های تجاری و سیاست‌گذاری ماست.
او با بیان اینکه نرخ‌گذاری‌های غلط ارزی محاسبات اشتباه به دنبال دارد افزود: تا چند وقت پیش قیمت دلار ۳۰ هزار تومان بود و عوارض هم ۵۰درصد بود اما مبنای محاسبه عوارض با دلار ۴۲۰۰ تومانی بود و با این اوصاف اگر عوارض ۷۰درصدی هم گرفته شود این عوارض در محاسبات ۱۰درصد می‌شود، امروز هم مبنای عوارض باید با دلار ۲۸۵۰۰ تومانی باشد که این چند نرخی‌ها این اشکالات را در اقتصاد کشور به وجود آورده است و باعث ناکارآمدی‌ها هم شده است.