فردای اقتصاد: شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در معاملات هفته گذشته بیش از ۴۹ هزار واحد افزایش را تجربه کرد و مجددا توانست محدوده ۲.۲ میلیون واحدی را از آن خود کند. همزمان با رشد ۳.۲ درصدی نماگر اصلی تالار شیشه‌ای، شاخص هم وزن هم با حدود ۴ درصد رشد همراه شد از تا عملکردی مناسب‌تر سهام با ارزش بازار پایین‌تر خبر دهد. در چنین فضایی میانگین روزانه ارزش معاملات (سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی) نیز در هفته منتهی به ۱۴ تیرماه با اندکی رشد نسبت به هفته قبل به حدود ۷هزار میلیارد تومان رسید. با این حال سهامداران حقیقی همچنان در مجموع هفته فروشنده بودند و این بار جمعا خالص فروش ۲۰۵ میلیارد تومانی را رقم زدند.
به این ترتیب در حالی که روزهای نخست هفته با تداوم حاشیه‌های مربوط به انتشار غیررسمی نامه افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها دنبال شد تا اینکه در روزهای پایانی هفته بالاخره همان نامه ابلاغ رسمی شد هر چند گفته می‌شود رایزنی‌ها در این خصوص وجود دارد. اما به هر حال در طول دادوستدها هفته گذشته شاهد کاهش نگرانی سهامداران و شاید پیشخور شدن برخی عوامل بودیم و همزمان با آن توجه سهامداران به گزارش‌های ارسالی روی سامانه کدال جلب شد و البته تکانه‌های صعودی در بازار ارز و رشد حدود یک درصدی نرخ دلار سبب شد تا پس از سه هفته کاهش متوالی شاخص‌های بورسی و افت حدود ۶ درصدی شاخص کل در این مدت، بالاخره رنگی سبز بر تابلوی معاملات بازار سهام نقش ببندد؛ هر چند همچنان معاملات پررونقی را شاهد نیستیم.
سیاستگذار مراقب عواقب تصمیمات ناگهانی خود باشد
مریم محبی فیروزآبادی مدرس دانشگاه و مشاور بازارهای مالی با ارزیابی وضعیت حاکم در جریان معاملات بازار سهام به «فردای اقتصاد» گفت: انتشار دیرهنگام مصوبه هیات وزیران در خصوص تغییر نرخ خوراک و سوخت صنایع، اثر مطلوبی بر بازار سرمایه نداشت. از این رو این بازار که به دلیل قرار گرفتن در فصل مجامع، می‌توانست در ابتدای مسیر رشد قرار بگیرد، در روزهای ابتدایی هفته گذشته، پس از انتشار این نامه (مصوبه هیات وزیران)، شاهد عرضه‌های سنگین ناشی از جو روانی حاکم بر بازار بود.
وی اهمیت این نامه از دو منظر مورد ارزیابی قرار داد و عنوان کرد: اولین نکته با اهمیت، همزمانی تاریخ مصوبه، با عرضه‌های سنگین و هماهنگ برخی کدها در اردیبهشت ماه سال جاری بود که دومین ریزش سنگین تاریخ بورس ایران را نیز در روزهای میانی این ماه رقم زد. این همزمانی، ظن دستکاری در بازار را افزایش داد تا جایی که سهامداران به طور جدی، از مقام‌های نظاراتی، علی‌الخصوص سازمان بورس، تقاضای بررسی معاملات در تاریخ‌های ۱۷ و ۱۸ اردیبهشت را داشتند. دومین اثر این مصوبه، مربوط به قدرت و توان شرکت‌های پتروشیمی، مشخصا اوره‌سازها بود که آیا این شرکت‌ها، در صورت افزایش ناگهانی نرخ خوراک و بالارفتن هزینه‌های عملیاتی، قادر به ادامه فعالیت خواهند بود یا خیر؟
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: متعاقبا انتشار نامه جمعی از سمت شرکت‌های پتروشیمی مبنی بر احتمال متوقف شدن فعالیت‌ها در صورت افزایش قیمت خوراک، مهر تاییدی بر این باور بود. پس از انتشار این نامه، درخواست رسمی کمیسیون اقتصادی مجلس به رییس جمهور مبنی برلزوم بازنگری در نرخ خوراک پتروشیمی‌ها را می‌توان به عنوان گواهی دیگر بر حمایت مقام قانونگذار از شرایط حاکم بر صنایع در نظر گرفت. این نامه توانست تا حدودی جوی مثبت بر بازار حاکم کند به نحوی که در معاملات هفته‌ای که سپری شد شاهد تقاضاهای کم رمقی در بازار سرمایه بودیم.
محبی فیروزآبادی تاکید کرد: مهم‌تر از تمامی موارد طرح شده، اعمال این تغییرات ناهماهنگ، در فصل مجامع است، فصلی که امید می‌رود بیشترین استقبال سهامداران از سرمایه‌گذاری در بورس را شاهد باشیم. حال صدور مصوبه‌هایی در این سطح و در شرایطی که بورس همچنان در التهاب ارجاع مجدد پرونده ایران به شورای امنیت در ماه آینده است، اثری جز ترس و بیم را برای بازار به دنبال نخواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: باید تمامی ارکان اقتصادی کشور، با مطالعه دقیق عواقب احتمالی تصمیمات ناگهانی، بر بازار سرمایه به عنوان شاهراه اصلی ورود سرمایه به بخش‌های مولد اقتصادی توجه داشته باشند.
فرصت‌هایی برای رشد بورس
این تحلیلگر بازار سرمایه در تشریح چگونگی انتفاع بورس از شرایط موجود ابراز داشت: توجه به افزایش مجدد قیمت دلار، رکود حاکم بر بازار مسکن و ریسک‌های سرمایه‌گذاری در بازار خودرو همگی می‌تواند به نفع بازار سرمایه باشد. اما اقدامات صورت گرفته، باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به بورس شد. با در نظر گرفتن گزارش‌های مالی مطلوب شرکت‌ها، افزایش ارزش جایگزینی شرکت‌های بورسی به واسطه تورم و سایر عوامل بنیادی، به نظر می‌رسد در صورت حاکم شدن ثبات و آرامش بر بورس، شاهد رشد مجدد این بازار در کوتاه‌مدت باشیم.
سمت و سوی بزرگ و کوچک در تالار شیشه‌ای
نوید فرهادی، مدیر سرمایه‌گذاری کارگزاری بورس بیمه ایران در گفت‌وگو با «فردای اقتصاد» عنوان کرد: در روند معاملات هفته گذشته همه چیز حول اخبار مرتبط با نرخ خوراک پتروشیمی‌ها می‌چرخید. با این حال اما رفتار منطقی بازار و حال خوب خودرویی‌ها تحت تأثیر احتمال تغییر فرمول قیمت‌گذاری محصولات آن‌ها موجب شد تا رفته‌رفته شاهد کم شدن سایه فشار فروش از روی بازار و معاملات نسبتاً با ثبات و متعادل نمادها باشیم.
وی افزود: گرچه در دو روز انتهایی هفته، هرچه به دقایق پایانی بازار نزدیک‌تر می‌شدیم به صورت پلکانی بر فشار عرضه‌ها افزوده می‌شد که با توجه به قرارگیری در آخرین روز کاری هفته امری معمول به شمار می‌آید اما می‌توان این گونه استنباط کرد که ماجرای نرخ خوراک از بعد اثرگذاری با همه حواشی و مضراتی که برای صنایع و مهم‌تر از آن اعتماد عمومی داشت، به انتهای خودش رسیده است. هر چند این روزها صحبت‌های متفاوتی نیز از تعدیل این نرخ به گوش می‌رسد. اما چیزی که علنی ابلاغ شده، مصوبه فعلی است که با نگاه خوشبینانه‌تر و اعطای تخفیف به اوره و متانول‌سازان کمی تعدیل خواهد شد.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است، همچنان اصلی‌ترین چالش بازار حجم کم و ارزش پایین معاملات است که نشان می‌دهد معامله‌گران نه توجیه خاصی برای ورود به بازار دارند و نه دلیلی برای فروش. به عبارت دیگر بازار در این روزها در منتظرترین حالت ممکن قرار گرفته است.
فرهادی تاکید کرد: از نگرشی دیگر عدم تغییر چشمگیر قیمت‌ها نیز نشان از میل بازار به یک صعود دارد اما ابهامات موجود موجب شده تا معامله‌گران رفتار محافظه‌کارانه‌تری را در قبال حرکات بازار اتخاذ کنند.
این تحلیلگر بازار سرمایه با نگاهی کلان به شرایط بازار سهام اذعان داشت: اکنون تنها چند روز کاری دیگر فرصت باقی است تا شرکت‌ها مجامع خود را برگزار کنند این مهم می‌تواند به تثبیت ارزش معاملات در سطوح فعلی کمک کند. به نظر می‌رسد در هفته پیش رو باز هم بازار به مسیر فرسایشی خود ادامه و بازدهی خاصی برای فعالان نداشته باشد. البته اگر آرامش همچنان برقرار بوده و دوباره چیزی از آسمان بر سر او فرود نیاید، افت چندانی هم برای آن متصور نیستیم. هرچند در این بین برخی سهم‌ها و شرکت‌های کوچک ممکن است بازدهی قابل قبول و شرایط مطلوبی را تجربه کنند اما کلیت بازار به خصوص شرکت‌های بزرگ همچنان اسیر حجم کم معاملات و تردیدها و ابهامات باقی می‌مانند.