فردای اقتصاد: گزارش فعالیت ماهانه شرکت‌ها در مرداد ۱۴۰۱ از کاهش یکپارچه تولید، فروش و قیمت شرکت‌ها حکایت می‌کرد. به این ترتیب در شرایطی که تا پیش از تابستان انتظار می‌رفت که عدم تامین کافی برق، به کاهش تولید شرکت‌های صنعتی در اوج گرمای تابستان بینجامد، اما با وجود آنکه صنایع گرمای تابستان را بدون قطعی جدی برق پشت سر گذاشتند اما شاخص تولید محصولات صنعتی کیان با افت ماهانه ۶ درصدی به زیر ۱۰۰ واحد نزول کرد و همزمان شاخص فروش محصولات صنعتی کیان نیز به زیر میانگین سال ۹۶ کاهش یافت. عمده کاهش تولید در این ماه، سهم صنایع داخلی، مصرفی بادوام و ضروری با محوریت صنایع غذایی، شوینده، دارو، خودرو و قطعات بود. از نظر قیمت اما صنعت دارو تنها بخشی بود که با رشد قابل توجه قیمت‌های فروش روبرو شد. باقی صنایع که عمدتاً صنایع غذایی و زراعی را شامل می‌شدند، با کاهش در نرخ‌های فروش مواجه شدند. تداوم کاهش قیمت فروش سنگ‌آهنی‌ها نیز از نکات مهم گزارش مردادماه به حساب می‌آمد.
به نظر می‌رسد تعلیق انتظارات تورمی به سبب خوش‌بینی‌های ایجاد شده در خصوص احیای برجام از مهمترین دلایل ثبت چنین آماری در مردادماه است. به ویژه آنکه شاهد افت محسوس تولید و فروش در کالاهای مصرفی ضروری و بادوام هستیم. یک تفاوت مهم کالاهای بادوام و بی‌دوام در اثرپذیری آن‌ها از انتظارات تورمی است. مصرف‌کننده نمی‌تواند مصرف گوشت و لبنیات خود را به خاطر انتظار تورم بالاتر در آینده چندان جلو بیاندازد، زیرا چنین کالاهایی دوام بلندمدت نداشته و قابل نگهداری در زمان طولانی نیستند. اما انتظار افزایش شدید قیمت‌ها در آینده باعث می‌شود افراد خرید لوازم خانگی، خودرو و مانند آن را جلو انداخته و در نتیجه این رفتار، تقاضای کالاهای بادوام زیاد می‌شود و قیمت آن‌ها را افزایش می‌دهد. پس در شرایطی که از یک سو مقدار پول در دست مردم کفاف قیمت‌های جهش‌یافته در بسیاری کالاهای مصرفی را نمی‌دهد و از سوی دیگر با توجه به تورم پایین کالاهای بادوام این احتمال به ذهن می‌رسد که انتظارات تورمی تحت تأثیر بهبود چشم‌اندازهای توافق وین و ثبات نسبی نرخ ارز، فروکش کرده‌اند به نظر می‌رسد که انتظارات مردم به حالت «تعلیق» درآمده و همه منتظر نتیجه مذاکرات هستند. این افت تقاضا نیز می‌تواند به کاهش تولید و فروش این محصولات منتهی شد. اتفاقی که در آمار مردادماه به وضوح مشاهده می‌شود.
ماه بد تولید در کالاهای مصرفی ضروری
گزارش هفتگی گروه مالی کیان از کاهش شاخص تولید محصولات صنعتی کیان در مردادماه خبر داد. به طوری که این شاخص از ۱۰۴ واحد تیرماه به ۹۸ واحد در پنجمین ماه سال نزول کرد و به زیر ۱۰۰ واحد رفت که کمترین سطح این شاخص از مرداد سال گذشته به شمار می‌رفت. یعنی همان زمانی که صنایع با چالش جدی قطعی بدون برنامه برق مواجه بودند.
در شرایطی که تا پیش از تابستان انتظار می‌رفت که محدودیت برق همانند سال گذشته صنایع وابسته به انرژی را با کاهش تولید روبرو کند، اما سکتور انرژی با رشد ۵ درصدی تولید در مردادماه همراه شد و در مقابل بیشترین کاهش را سکتورهای مصرفی ضروری، سلامت و مصرفی بادوام تجربه کردند. آمارهای منتشر شده از سوی گروه مالی کیان نشان می‌دهد سکتور کالای مصرفی ضروری ماه مورد بررسی را با افت ۱۷ درصدی تولید پشت سر گذاشته‌اند.
در این میان کاهش تولید در برخی شرکت‌های تولیدکننده روغن خوراکی (به میزان ۲۶ درصد) و شوینده (۱۳ درصد) قابل توجه بود و سایر شرکت‌های این گروه، با وجود رشد، هنوز به سطح متعارف تولید در سال‌های قبل نرسیده‌اند. داروسازها نیز در ماهی که قیمت‌گذاری در صنعت با تغییرات جدی مواجه شد، با کاهش تولید روبرو بودند. شاخص تولید صنعتی گروه دارو در مردادماه افت ۱۲درصدی را نشان داد.
در این میان شاخص تولید صنعتی ماهانه صنعت سنگ‌آهن از اوضاع وخیم تولید در تیرماه بازگشت و مردادماه را با رشد ۲۲ درصدی سپری کرد و اوره‌سازان نیز ۸ درصد رشد تولید را تجربه کردند. تولیدکنندگان سرب و روی اما با کاهش ۳۷ درصدی تولید در مرداد مواجه شدند.
کاهش شاخص فروش به زیر میانگین سال ۹۶
شاخص فروش محصولات صنعتی کیان در مردادماه با افت به زیر میانگین سال ۹۸، به ۹۹ واحد رسید که از افت بیش از ۸ درصدی حکایت می‌کرد. کاهش فروش کالاهای مصرفی ضروری، سلامت و فلزات اساسی، مهمترین عامل افت شاخص فروش محصولات صنعتی کیان در مردادماه بوده‌اند.
نرخ‌های فروش کاهشی اما ۷.۸ برابر میانگین سال ۹۶
در پنجمین ماه سال، صنعت دارو با افزایش نرخی که از اوایل مردادماه (معادل ۳۷ درصد) محقق شد، تنها سکتوری بود که با رشد قیمت فروش همراه شد. این رشد اما نتوانست کاهش قیمت در باقی صنایع را جبران کند. به این ترتیب شاخص قیمت محصولات صنعتی کیان، با افت ماهانه بیش از ۵ درصدی به ۷۸۴ واحد رسید. با این حال نرخ‌های فروش، ۷.۸ برابر میانگین سال ۹۶ است.
در این میان کاهش قیمت در برخی کالاهای مصرفی ضروری نظیر روغن خوراکی باعث شد که این سکتور بیشترین افت قیمت فروش معادل ۱۱ درصد را تجربه کند. روغن خوراکی در این ماه ۱۶ درصد افت قیمت داشت.
صنایع کامودیتی‌محور نیز تحت تاثیر افت قیمت‌های جهانی، با کاهش شاخص قیمت خود در مرداد ۱۴۰۱ مواجه شدند. آنگونه که گزارش هفتگی کیان نشان می‌دهد پتروپالایشگاه‌ها، الفین و متانول هر یک ۶ درصد، فولاد ۵ درصد، مس ۳ درصد و آلومینیوم نیز ۳ درصد افت قیمت ماهانه را در مردادماه تجربه کردند. اوره اما موفق به رشد قیمت ماهانه ۲ درصدی شد. سنگ‌آهنی‌ها بیشترین کاهش قیمت در میان صنایع حاضر در شاخص قیمت محصولات صنعتی کیان داشتند. به نظر می‌ریسد مازاد عرضه در بالادست زنجیره فولاد، همچنان نرخ‌های فروش کنسانتره و گندله را تحت فشار قرار داده است.