فردای اقتصاد: موسسه رتبه‌بندی اعتباری فیچ (Fitch) درجه اعتباری اوراق قرضه دولتی ایالات متحده را به دلیل چشم انداز مالی نامناسب دولت کاهش داد، با این حال وزیر خزانه‌داری آمریکا، این ادعا را رد کرد.
کاهش رتبه اعتباری آمریکا
بدهی خزانه داری ایالات متحده که یک معیار جهانی برای اوراق بهادار «بدون ریسک» است، اواخر روز سه شنبه برای دومین بار در تاریخ دچار کاهش رتبه اعتباری شد. موسسه رتبه‌بندی اعتباری فیچ، درجه اعتباری اوراق قرضه دولتی ایالات متحده را از AAA به AA+ کاهش داد و دلیل آن را افزایش سرعت بدتر شدن چشم انداز مالی و آسیب پذیری فزاینده در برابر شوک های اقتصادی اعلام کرد.
بار قبلی در ۵ آگوست ۲۰۱۱، موسسه رتبه‌بندی اعتباری S&P Global رتبه اوراق بدهی دولتی ایالات متحده را از AAA به AA+ کاهش داد. کاهش رتبه اعتباری نشان‌دهنده افزایش تردید در مورد توانایی دولت ایالات متحده برای انجام تعهدات مالی خود است.
چرا رتبه اعتباری آمریکا کاهش یافت؟
در حالی که بدهی ایالات متحده هر سال دچار بیشتر می‌شود، اما چشم‌انداز سلامت مالی این کشور به تدریج در حال بدتر شدن است. به طور خاص، موسسه فیچ به بن بست‌های سیاسی مکرر در رابطه با محدودیت بدهی و تصمیمات لحظه آخری اشاره کرده که اعتماد به مدیریت بودجه را طی یکی دو دهه گذشته از بین برده است. همچنین آنها بیان کردند که دولت ایالات متحده برخلاف اکثر همتایانش، فاقد یک چارچوب مالی میان مدت بوده و فرآیند بودجه ریزی پیچیده‌ای دارد. مجموعه گسترده‌ای از برنامه‌ها توسط دولت تعهد شده و سال به سال نیز به آن اضافه شده، در حالی که پیشرفت اندک در کاهش بودجه صورت گرفته است. فیچ انتظار دارد کسری بودجه دولت از ۳.۷ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۶.۳ درصد در سال ۲۰۲۳ رسیده و تقریباً دو برابر شود. کسری بودجه فدرال ایالات متحده در ۹ ماه اول سال مالی جاری به ۱.۳۹ تریلیون دلار رسید که ۱۷۰ درصد بیشتر از همین نقطه در سال مالی گذشته است.
علاوه بر این، خزانه داری ایالات متحده پیش بینی استقراض خود را برای سه ماهه جاری از ۷۳۳ میلیارد دلار به بیش از ۱ تریلیون دلار افزایش داد. همچنین میزان سودی که دولت فدرال ایالات متحده به طور سالانه برای انبوه بدهی ۳۱.۴ تریلیون دلاری خود باید بپردازد، به عدد یک تریلیون دلار نزدیک می‌شود. همچنین فدرال رزرو در حال کاهش دارایی‌های اوراق خزانه خود بوده و دولت باید آنها را به خریداران دیگر بفروشد. زمانی که دولت اوراق خود را به حراج می گذارد، این کار خطر نوسانات بیشتر را افزایش می‌دهد.
پاسخ وزیر خزانه‌داری
با این وجود، جنت یلن، وزیر خزانه داری ایالات متحده، اندکی پس از اعلام کاهش رتبه توسط فیچ، آنرا «تاریخ گذشته» خواند. او اشارات کاملاً دقیقی در این باره داشت. متوسط نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی ناشران بدهی دولتی دارای رتبه AAA در حال حاضر ۳۹.۳ درصد است در حالی که برای ناشران دارای رتبه AA حدود ۴۴.۷ درصد است. نسبت بدهی آمریکا به تولید ناخالص داخلی فعلی ۱۱۲.۹ درصد است. حتی قبل از دوره کرونا، در سال ۲۰۱۹ این نسبت به ۱۰۰.۱ درصد رسید. آخرین باری که نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی آمریکا در سطح متوسط فعلی AAA بوده، بین سال‌های ۱۹۷۸ و ۱۹۷۹ است.
واکنش بازار
واکنش اولیه در بازارهای اوراق خزانه داری ایالات متحده در اوایل روز چهارشنبه، افزایش جزئی در بازده اوراق دولتی با سررسید پنج ساله و بیشتر بود. شاخص دلار آمریکا اساساً بدون تغییر ماند. مدیران دارایی‌های مالی بزرگ اکنون با این معضل مواجه خواهند شد که آیا باید اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده را به دسته‌ی اوراق با ریسک ناچیز منتقل کنند یا به گزارشات موسسات رتبه‌بندی بی‌توجهی کنند.
کاهش رتبه اعتباری آمریکا با توجه به کاهش سلامت مالی آن که اخیراً توسط مقامات پولی نیز حمایت شده، به تاخیر افتاده است. برای کشوری که به طور همزمان بسیار وابسته به تامین مالی خارجی بوده و در عین حال بسیار مشتاق است که خود را در سراسر جهان قوی نشان دهد، عاقلانه است که حداقل تا حدودی خود را منظم نگه دارد.
رتبه اعتباری کشورها در دنیا
در حال حاضر کشورهای آلمان، دانمارک، هلند، سوئد، نروژ، سوئیس، لوکزامبورگ، سنگاپور و استرالیا دارای بالاترین رتبه اعتباری یعنی AAA هستند. بعد از این رتبه، درجه بالا (AA)، درجه متوسط بالا (A)، درجه متوسط پائین (BBB)، درجه درجه غیر قابل سرمایه‌گذاری یا سوداگرانه (BB)، بسیار سوداگرانه (B)، دارای ریسک‌های اساسی (CCC)، فوق‌العاده سوداگرانه (CC) قرار دارند که هر کدام از آنها نیز شامل سه دسته بالا (+)، متوسط (بدون پسوند) و پایین (-) هستند. کشورهای دیگر که دچار نکول شده‌اند نیز در دسته‌ای خارج از این موارد طبقه‌بندی می‌شوند. بر اساس اطلاعات موسسه فیچ، رتبه اعتباری ایران +B بوده که در زمره کشورهای به شدت سوداگرانه محسوب می‌شود.
در همین رابطه بخوانید: کابوس کسری بودجه