فردای اقتصاد: اکونومیست در جدیدترین شماره خود به بررسی این موضوع پرداخته که آمریکای لاتین چگونه می‌توانست غول کالایی قرن جدید شود. به نوشته اکونومیست، آمریکای لاتین یک شانس تاریخی برای عبور از تله وابستگی به منابع دارد که باید از آن استفاده کند. این مقاله اکونومیست و موضوعات دیگری همچون نسخه آمریکا و آسیا، سرمایه‌گذاری بزرگ عربستان در فوتبال و گلف و اینکه چین از تورم منفی رها می‌شود؟ سوژه بهزاد بهمن‌نژاد در رادیو فردی اقتصاد بود. این گفت‌وگو را اینجا بشنوید:
پرهزینه و خطرناک؛ چرا استراتژی بایدن مقابل چین جواب نمی‌دهد؟
چهارشنبه بود که جو بایدن، سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های حساس مانند نیمه‌هادی‌ها و هوش مصنوعی در کشور چین را برای سرمایه‌گذاران آمریکایی محدود کرد. اتفاقی که چهارشنبه توضیح دادیم به اعتقاد اکونومیست مسیری غلط است که اولا خلاف ارزش‌های همیشگی آمریکا برای تجارت آزاد است. ثانیا به دلیل پیچیدگی زنجیره تامین، اثرگذار نیست و اتفاقا به اتحاد بیشتر دوستان آمریکا با چین منجر می‌شود و نتیجه عکس می‌دهد.
نسخه سایر نقاط جهان: سرمایه‌گذاری بزرگ عربستان در فوتبال و گلف چه پیامی دارد؟
طرح جلد اکونومیست یک دکل نفتی را نشان می‌دهد که به جای نفت از آن توپ‌ها و وسایل بازی ورزش‌های مختلف فوران می‌کند.
قصه به سرمایه‌گذاری عظیم عربستان برمی‌گردد. عده‌ای نگران شده و می‌گویند این «شستشوی ورزشی» اقدامات ضد حقوق بشر عربستان است و باید از هتک حرمت به جام‌های مقدس ورزش جلوگیری شود. همانطوری که تجارت ۱۴۰ میلیارد دلاری غرب با عربستان، نقض حقوق بشر سعودی‌ها را بیشتر نکرده، ورود اینها به ورزش هم مشکلی ندارد.
محمد بن سلمان، ورزش را راهی برای سرمایه‌گذاری مجدد درآمدهای نفتی و تسریع اصلاحات در داخل کشور با توسعه حوزه خدمات و تقویت گردشگری می‌داند. محمد بن سلمان با وجود دمدمی‌مزاجی در قدرت، برخی آزادسازی‌ها مثل حقوق زنان را نیز کلید زده است. گسترش یک فرهنگ ورزشی، مصرف‌گرایانه و جهانی‌شده ممکن است به عربستان سعودی کمک کند تا هنجارهای اجتماعی را از مسیر سنتی و مذهبی سخت دور کند.
عربستان تنها نیست، قطر و حتی امارات هم وارد این عرصه شدند. بلومبرگ تخمین می‌زند که ۱۷ باشگاه از ۹۸ باشگاه فوتبال برتر اروپا اکنون توسط دولت‌ها یا سرمایه‌های نهادی حمایت می‌شوند.
دو نکته مهم مطرح می‌شود: اولا از نوآوری و تخریب خلاق نباید ترسید. بر خلاف سرمایه‌گذاران سنتی ورزش، بسیاری از این سرمایه‌گذاران جدید، نوآوری‌های صنعت دیجیتال را یک فرصت می‌دانند.
دوم هم اینکه ورزش به پول جدید نیاز دارد. اکونومیست با ذکر مثلی می‌گوید لیگ فوتبال سری آ ایتالیا هشداری است درباره اینکه اگر اصلاحات خیلی کند باشد چه اتفاقی می‌افتد. درآمدهای سری آ در حال کاهش است، تیم‌های آن ضعیف عمل می‌کنند و عمدتا زیان‌ده هستند.
با این حال، ممکن است دو نگرانی راجع به سعودی‌ها به وجود آید: اول اینکه بازیگر دولتی بوده و ممکن است انحصار به وجود بیاورد. اما تا کنون هرچه پول‌پاشی در جهان ورزش شده، چنین چیزی رخ نداده و هزینه‌کرد عربستان سعودی برای بازیکنان تنها ۶ درصد از هزینه‌های عملیاتی سالانه فوتبال اروپا بوده است.
دومین ایراد هم به افزایش ضریب نفوذ عمومی با ورود به باشگاه‌های ورزشی برمی‌گردد. اکونومیست اما می‌گوید به نظر نمی‌رسد کنترل دارایی‌های ورزشی باعث کوری افکار عمومی غربی یا دولت‌های آنها شود. حتی رومن آبراموویچ، الیگارشی که چلسی را خرید، از تحریم‌ها در امان نماند. همانطور که قطر در جام جهانی ۲۰۲۲ حقوق کارگری را پذیرفت. حتی شاید اینطور تصور شود که حامی مالی شدن می‌تواند با انتقادات و سخت‌گیری به نوعی از اصلاحات هم منجر شود.
جمع‌بندی اکونومیست این است که غرب به اندازه کافی محدودیت در شبکه‌های اجتماعی، نیمه‌هادی و انرژی و سلاح ایجاد کرده، اما دیگه تحریم ورزش، یک گل به خودی است.
گزارش کامل را اینجا بخوانید: سرمایه‌گذاری بزرگ عربستان در فوتبال و گلف چه پیامی دارد؟
چین از تورم منفی رها می‌شود؟
چین بر خلاف دنیا که دغدغه رکود تورمی را دارد، طی ماه‌های گذشته درگیر تورم پایین و حتی بعضا منفی در کنار رکود شده است. در تازه‌ترین آمارها، در ماه جولای، چین تورم منفی ۰.۳ درصدی را نسبت به سال قبل تجربه کرد. بر خلاف رکود تورمی که یک دوراهی سخت است که باید ابتدا برای درمان یکی گام برداشت، برای وضع فعلی چین یعنی رکود، کتاب‌های مرجع واکنش مشخصی دارند و آن هم تحریک اقتصاد است تا هم رشد تقویت شود و هم از تورم منفی خارج شد.
هرچند در حوزه تسهیل مقررات مصرف‌کننده گام‌های خوبی برداشته شده، اما دو ابزار اصلی سیاست‌گذار به کار گرفته نمی‌شود؛ یکی کاهش نرخ بهره و دومی افزایش مخارج دولت مرکزی.
سه اعتقاد وجود دارد که به نوشته اکونومیست مانع اقدام به موقع مقامات می‌شود: اول، گروهی اعتقاد دارند سیاست‌های تحریک اقتصاد کار نمی‌کند چون مردم و شرکت‌ها به خاطر ترس از بدهی و آینده اقتصاد چین اقدام به قرض گرفتن نمی‌کنند. حال آنکه نتیجه سیاست‌های پولی انبساطی تا زمانی که اجرا نشوند قابل رد شدن نیستند.
برخی دیگر نیز در تله اقدامات بخش اقتصاد خرد افتاده‌اند و فکر می‌کنند اعتماد مصرف‌کننده را با اقداماتی مثل افزایش ساعت پارک‌ها و تفریحگاه‌ها می‌توانند برگردانند. اما نکته این است که اعتماد مصرف‌کننده برای افزایش مخارج آن است که شغل و درآمد بیشتر ایجاد شود.
سومین مانع اما به نگرانی از کیفیت رشد برمی‌گردد. شی جین‌پینگ علاقه‌مند است رشد باکیفیت، یعنی خلاقانه، با درآمد بالا، دوستدار محیط زیست و پایدار ایجاد شود؛ حال آنکه محرک‌های اقتصادی ممکن است به رشد بی‌کیفیت منجر شوند. حال آنکه اصلاحات اقتصادی و سیاست‌های تحریک اقتصاد در تناقض با یکدیگر نیستند. اما اگر برای رهایی از تورم منفی کاری انجام نشود، رشد- چه باکیفیت و چه بی‌کیفیت- حتما پایین می‌ماند.
آمریکای لاتین چگونه می‌توانست غول کالایی قرن جدید شود؟
گذار به انرژی‌های پاک، نیاز به فلزات برای تولید سلول‌های خورشیدی و نیروگاه‌های بادی را بیش از همیشه پررنگ کرده است. آمریکای لاتین با در اختیار داشتن ۲۰ درصد ذخایر جهانی پنج فلز مهم شامل مس، لیتیوم، نقره، قلع و نیکل می‌تواند غول کالایی قرن جدید باشد.
جهان هم‌زمان با سبزتر شدن، در حال رشد جمعیت بالاست. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ جمعیت جهان از ۸ میلیارد به حدود ۱۰ میلیارد نفر برسد که همگی برای سیر شدن نیاز به مواد غذایی نیاز دارند. چیزی که در آمریکای لاتین به وفور یافت می‌شود. آنها همین حالا بیش از ۳۰ درصد غلات، گوشت گوساله و مرغ و شکر و همچنین، ۶۰ درصد دانه سویای جهان را تامین می‌کنند. از هر ۱۰ فنجان قهوه عربیکای دنیا، ۸ مورد از آمریکای لاتین می‌آید.
دعوای غرب با چین نیز به افزایش قراردادها با آمریکای لاتین، منطقه‌ای صلح‌جو منجر شده است. همین ماه پیش، غول معدنی برزیل، واله، ۱۳ درصد از بخش فلزات سبز خود را ۳ میلیارد دلار به یک شرکت عربستانی فروخت. چین ۱.۴ میلیارد برای تولید لیتیوم در بولیوی سرمایه‌گذاری می‌کند. اروپا قرار است ۴۵ میلیارد یورو در پروژه‌های سبز آمریکای لاتین سرمایه‌گذاری کند.
به نظر می‌رسد تنها مشکل در این مسیر ظهور دولت‌های پوپولیست و سیاستمداران چپ است مانند اتفاقی که در ونزوئلا افتاد و پس از یک دوره پول‌های بادآورده نفتی به افول اقتصادی کشیده شد. به نوشته اکونومیست، آمریکای لاتین یک شانس تاریخی برای عبور از تله وابستگی به منابع دارد که باید از آن استفاده کند.