ایلنا: این روزها در حوزه گردشگری کلمه چارتر بیش از سایر زمان‌ها شنیده می‌شود چراکه سفرهای تابستانی در جریان است و تعطیلات آخر هفته بهترین زمان برای رفتن به مقصدی زیبا و سرسبز و البته خوش آب و هوا است. اما یک دلیل دیگر هم برای توجه بیشتر به این موضوع وجود دارد و آن هم قوانینی است که این روزها درخصوص چارتر بلیت هواپیما وضع شده است.
چارتر به معنی دربست کردن است یا بهتر بگوییم: دربست کرایه کردن. در حقیقت وقتی یک آژانس یا یک شخص حقیقی تعدادی از صندلی‌های هواپیما یا تمام صندلی‌های یک هواپیما را برای مدت مشخصی اجاره کند، یعنی آن تعداد صندلی را چارتر کرده است. البته چارتر کردن تنها به هواپیما و دیگر وسایل نقلیه محدود نمی‌شود، در هتل هم وقتی یک آژانس یا شخص حقیقی تعدادی از تخت‌های یک هتل را برای مدت مشخصی کرایه کند، یعنی آن تعداد تخت را چارتر کرده است.
اوایل مردادماه امسال بود که وزیر راه و شهرسازی، ممنوعیت فروش بلیت چارتری در تمام مسیرها را با هدف بازگشت دوباره آرامش به بازار بلیت اعلام کرد و رئیس سازمان هواپیمایی کشور نیز گفت: طبق پیگیری‌های رسمی سازمان هواپیمایی کشور بنا بر این شد تا فروش بلیت‌های چارتری به طور کامل در سایت‌های فروش ممنوع شود.
عنوان شده بود که ممنوعیت فروش بلیت چارتر می‌تواند در کنترل قیمت بلیت هواپیما موثر باشد، همچنین دسترسی شرکت‌های چارترکننده به رانت از بین خواهد رفت و امکان تقلب و کلاهبرداری شرکت‌های چارترکننده به حداقل می‌رسد. درعین حال مدتی بود که فروش بلیت هواپیما با اقامت اجباری تبدیل به ترفند شرکت‌های چارترکننده برای فروش اقامت و پرواز شده بود. درنهایت این نوع فروش بلیت هواپیما برای چند هفته ممنوع اعلام شد اما چندی پیش مسئولان سازمان هواپیمایی از آغاز فروش بلیت‌های چارتری در شرایطی خبر دادند که قرار بود این نوع فروش بلیت هواپیما تا شهریورماه برای آرامش بازار ممنوع شود.
ممنوعیت یاعدم ممنوعیت فروش بلیت چارتر چه تاثیری در حوزه گردشگری خواهد داشت؟ آیا بلیت‌های چارتر برای حوزه گردشگری و تورها سودآور هستند؟
حرمت‌الله رفیعی (رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران) درخصوص وضعیت بلیت‌های چارتری و تاثیری که در حوزه تورهای گردشگری دارند، به ایلنا گفت: اینکه مسئولان درصدد اخذ تصمیمات خلق‌الساعه و غیر کارشناسی بر می‌آیند، کار بسیار غلطی است. درحال‌حاضر دولت، سازمان هواپیمایی، آژانسهای مسافرتی و حتا مردم و مسافران ناراضی هستند. پس این چه تصمیم غلطی است که اخذ می‌کنند و درحالی که می‌توان راهکاری بسیار ساده ارائه داد، اما مسافران را به دردسر می‌اندازند!
او ادامه داد: درحال‌حاضر همه چیز قفل شده و هیچ بلیتی دست مسافر نمی‌رسد. درحالی که همواره مخالف افزایش قیمت‌ها بوده‌ایم و هستیم اما مسئولانی که چنین تصمیماتی می‌گیرند باید درخصوص بلیت‌های چارتری و عقد قراردادهایی که با آژانس‌ها دارند و البته فروش‌هایی که انجام شده، پاسخگو باشند. بسیاری از بلیت‌ها فروخته شده‌اند بعد به یکباره دستور ممنوعیت فروش بلیت چارتری می‌آید، مگر این جایگاه در اختیار آن‌هاست که چنین تصمیماتی می‌گیرند.
رفیعی با تاکید برآنکه مسئولان امر زمانی که به آنها گفته می‌شود که باید بین فروش بلیت چارتر و بلیت سیستمی تفاوت وجود داشته باشد و توجه نمی‌کنند، این مهم را مد نظر قرار می‌دادند، تصریح کرد: بلیت چارتری و بلیت سیستمی هر کدام تعاریف خود را دارند این درحالی است که برخی منافع خود را به منافع مردم ترجیح می‌دهند و حتا بلیت‌های سیستمی را، چارتری می‌فروشند و شاهد چنین اتفاقاتی هستیم. زمانی چارتر داده می‌شود که عرضه نسبت به تقاضا آن قدری زیاد باشد که نمی‌توانند بفروشند از این رو مازاد را به چارترکننده که تور تعریف می‌کند می‌فروشند تا هزینه صندلی را دریافت کنند اما زمانی که تقاضا بیشتر از عرضه است با چارتر کردن، به یکباریه همه چیز قفل می‌شود.
به گفته رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران، درحال‌حاضر هتل‌ها خالی مانده‌اند. سرانجام پروازها نامعلوم است و درحالی که در سیستم با تکمیل ظرفیت روبه رو هستیم اما از سوی دیگر شاهد خرید و فروش بلیت پروازها هستیم. الان که این بلیت‌ها دست چارترکننده و آژانسهای مسافرتی نیست پس چه اتفاقی در بازار افتاده؟ ایرلاین‌ها صاحبت محصول هستند و نباید در صدد فروش برآیند، بلکه باید بلیت را برای فروش به توراپراتورها بدهند. پس چرا به ۳ هزار آژانس مسافرتی مجوز فعالیت داده شده درحالی که خود ایرلاین‌ها در صدد فروش بر آمده‌اند؟ این تصمیمات خلق‌الساعه سبب بیکاری همین ۳ هزار آژانس مسافرتی شده است. مسئولان امر با مشورت چه کسانی چنین تصمیماتی اخذ می‌کنند؟ اکنون بدترین شرایط ممکن ایجاد شده. هم چارتر هست هم نیست. از یک طرف می‌گویند که خودشان باید بفروشند و سامانه ایجاد کرده‌اند اما از طرف دیگر دولت ناظر است و نباید فروشنده باشد. تمام این موارد اکنون در حوزه گردشگری و تورها در جریان است.
او یادآور شد: ممنوعیت فروش چارتری بلیت هواپیما به حوزه گردشگری و تورهای گردشگری آسیب رسانده چنانکه تمام هتل‌های کیش، قشم، چابهار، مشهد خالی مانده‌اند. مسئولان نباید تصمیماتی بگیرند که به مسافران لطمه بزند.
رفیعی درخصوص چگونگی فروش بلیت چارتری توسط برخی از سایت‌ها در شرایطی که ممنوعیت فروش وجود دارد، گفت: روی سیستم هیچ آژانسی نمی‌تواند گران‌فروشی کند چراکه باید بر اساس نرخ اعلام شده فروش را انجام دهد. وجود نرخ‌های مختلف توسط چارترکنندگان ارائه می‌شود. تمام ۳ هزار آژانس موجود می‌توانند بر اساس سیستم درصدد فروش بلیت برآیند. دولت نباید بلیت فروشی کند. بهتر است بلیت‌ها را روی سیستم بگذارند و اجازه فروش بدهند. همین که سیستم مختل می‌شود مشکلات شروع می‌شود. گویا به دنبال منافع خود بیش از آن چیزی هستند که باید باشد. برای مثال درخصوص پرواز تهران نجف در طول سال با قیمت ۵ تا ۶ میلیون قرارداد بسته می‌شود اما اکنون در آستانه اربعین که مردم نیاز دارند و قیمت اصلی آن هم چیز دیگری است، با نرخ ۸ میلیون ارائه می‌شود این درحالی است که ایرلاین خارجی العراقیه نرخ ۶ میلیون را ارائه داده است. این نرخ‌ها نشان از زیاده خواهی تصمیم‌گیران دارد. این بخشنامه دولت غیر کارشناسی بود که هم مردم هم آژانسداران را آزار داد.