فردای اقتصاد: صنایع منتخب مرداد ماه امسال را چگونه سپری کردند؟ ارزیابی ۱۲رشته فعالیت منتخب صنعتی در طرح شاخص مدیران خرید (شامخ) در دومین ماه تابستان نشان می‌دهد که شامخ گروه هفت صنعت در وضعیت رکودی، دو صنعت در مرز بین رونق و رکود و سه صنعت نیز در وضعیت بهتری نسبت به تیرماه قرار دارد.
از میان شاخص‌های متنوع و گوناگون اقتصادی که توسط کشورها و سازمان‌های بین‌المللی انتشار می‌یابند، شاخص مدیران خرید (شامخ)، یکی از مهمترین شاخص‌های اقتصادی است که مورد پذیرش اکثر کشورهای توسعه یافته قرار دارد. این شاخص که بر اساس پایش پرسشنامه‌ای به دست می‌آید، بینش آنی و تصویر سریعی از شرایط اقتصاد کلان به‌ویژه وضعیت رونق و رکود در بخش‌های صنعت و خدمات ارائه می‌دهد. معیار سنجش شاخص مدیران خرید عددی بین صفر تا ۱۰۰ است. عدد ۵۰، نشان‌دهنده عدم تغییر وضعیت نسبت به ماه قبل، بالای ۵۰ نشانه بهبود وضعیت نسبت به ماه قبل و زیر ۵۰ به معنای بدتر شدن وضعیت نسبت به ماه قبل است.
در گزارش پیش‌رو، وضعیت صنایع منتخب در پنج شاخص اصلی «مقدار تولید محصولات»، «میزان سفارشات جدید»، «سرعت انجام و تحویل سفارش»، «موجودی مواد اولیه»، «میزان استخدام و بکارگیری نیروی انسانی» مورد بررسی قرار گرفته است.
شرح حال تولید صنعتی
داده‌های مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد که در شاخص مقدار تولید محصولات، «صنایع لاستیک و پلاستیک»، «صنایع فرآورده‌های نفتی و گاز»، «صنایع کانی غیرفلزی»، «صنایع فلزی»، «صنایع شیمیایی»، «چوب، کاغذ و مبلمان»، همچنین «پوشاک و چرم» وضعیت خوبی را نسبت به تیرماه گزارش نکرده‌اند. بر این اساس، در شاخص مقدار تولید محصولات، «وسایل نقلیه و قطعات وابسته» و «سایر صنایع» در مرداد ماه نسبت به ماه قبل از آن تغییری نداشته است. در این میان «صنایع نساجی»، «ماشین‌سازی و لوازم خانگی»، همچنین «صنایع غذایی» وضعیت بهتری را در مقدار تولید محصولات گزارش کرده‌اند.
سرعت تحویل سفارش؛ کاهش سفارشات جدید
بررسی نظرات مدیران خرید بنگاه‌های صنعتی نشان می‌دهد که با وجود مشکلات تولید در مرداد ماه، سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها در اغلب صنایع ۵۰ یا بالاتر از ۵۰ ثبت شده است. این در حالی است که میزان سفارشات جدید در صنایع وضعیت مناسبی ندارد و به غیر از «سایر صنایع»، «صنایع نساجی»، «صنایع فلزی»، میزان سفارشات جدید در مابقی صنایع وضعیت بدتری نسبت به تیرماه داشته است.
در مردادماه همه مؤلفه‌های اصلی شامخ بخش صنعت به‌غیراز سرعت انجام و تحویل سفارش و میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی کمتر از ۵۰ ثبت شده‌اند و موجودی مواد اولیه نسبت به سایر مؤلفه‌ها کاهش بیشتری داشته است. در میان رشته فعالیت‌های صنعتی، به غیر از «ماشین‌سازی و لوازم خانگی»، «صنایع فلزی»، «صنایع شیمیایی»، همچنین «وسایل نقلیه و قطعات وابسته»، در مابقی صنایع وضعیت موجودی مواد اولیه بدتر از ماه قبل گزارش شده است.
فرار نیروی کار از کارخانه‌ها
نقطه قابل توجه در گزارش شامخ مرداد ماه اعداد بدست آمده در شاخص میزان استخدام و بکارگیری نیروی انسانی است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که در اکثر صنایع میزان استخدام نسبت به تیرماه بهبود یافته است. مدیران خرید بنگاه‌های صنعتی این موضوع را این طور توضیح داده‌اند که به دلیل مشکلات اقتصادی، نیروی کار تمایلی به کار در کارخانه ندارند و نیروی کار جدید نیز بعد از گذراندن دوره‌های آموزشی ادامه همکاری نمی‌دهند و به‌ناچار باید نیروی کار جدید استخدام کنند.
با وجود مسائل و مشکلاتی که بنگاه‌های صنعتی در مردادماه با آن دست به گریبان بودند (از جمله قطعی برق، اینترنت، کاهش قدرت خرید مشتریان، موانع گمرکی، انتظار خریداران برای نتایج مذاکرات برجام)، در همه رشته فعالیت‌های منتخب انتظارات نسبت به روند تولید در شهریورماه خوشبینانه است.