فردای اقتصاد - هرچند چت‌جی‌پی‌تی و شرکت صاحب آن OpenAI عموما با چهره سم آلتمن هم‌بنیانگذار و مدیرعامل این شرکت عجین شده اما در پشت صحنه فنی این پلتفرم انقلابی در حوزه هوش مصنوعی میرا موراتی ۳۴ ساله قرار دارد.
موراتی مدیریت تکنولوژی مشهورترین محصولات OpenAI یعنی چت‌جی‌پی‌تی و همچنین DALL-E را در اختیار دارد که با این دومی می‌توان با دستورات متنی تصاویر هنری خلق کرد.
بعد از آنکه چت‌جی‌پی‌تی در نوامبر ۲۰۲۲ معرفی شد توانست بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر فعال ماهانه را تنها در کمتر از دوماه کسب کند که سریع‌ترین رشد جذب کاربر در تاریخ اپلیکیشن‌ها به شمار می‌رود.
هرچند رشد چت‌جی‌پی‌تی طی ماه‌های اخیر کند شده اما استفاده از آن درمیان مشتریان شرکتی در حال افزایش است. گفته می‌شودامسال این شرکت یک میلیارد دلار درآمد کسب می‌کند در حالی که درآمد سال گذشته آن کمتر از ۳۰ میلیون دلار بود.
یکی از دلایل رشد این شرکت قرارداد ده میلیارددلاری با مایکروسافت بود که میرا موراتی در به نتیجه‌رسیدن آن نقش مهمی داشت.
موراتی در سال ۲۰۱۸ به OpenAI ملحق شد او قبل از آن در شرکت تسلا مشغول به کار بود.
او سال‌های رشدش را در کشورش آلبانی گذرانده و در زمانی که این کشور از یک نظام کمونیستی تمامیت‌خواه به سمت یک نظام دموکراتیک در حال حرکت بود. . این گذار ناگهانی و تا حدودی آشفته بود اما او گفته است به رژیم قدیمی یک چیز را مدیون است: «در جایی که همه‌چیز برابر بود، رقابت شدیدی برای کسب دانش وجود داشت.» در حالی که اینترنت در آلبانی آن زمان بسیار کند بود، او در جستجوی پاسخ به سؤالات بسیارش (از جمله نحوه کار مغز انسان) بود و به دنبال راه‌هایی برای به‌کارگیری تکنولوژی در بزرگترین مشکلات زندگی می‌گشت. موراتی در 16 سالگی، پس از دریافت بورسیه برای تحصیل در یک مدرسه بین‌المللی در ونکوور کانادا، کشورش را ترک کرد. او بعدها مدرک مهندسی‌اش را از دارتموث گرفت و سرانجام راهی سانفرانسیسکو شد تا در تسلا مدیر محصول ارشد مدل ایکس باشد.
او امروز از جمله کسانی است که به AGI ( هوش جامع مصنوعی که معتقد است به زودی هوش مصنوعی قادر به انجام تمام کارهای انسانی است) باور دارد.
نشریه فورچون در شماره اخیر خود موراتی را در صدر ۱۰۰ زن قدرتمند جهان قرار داده و با او درباره چت جی‌پی‌تی و DALL-E و دیگر محصولات هوش مصنوعی گفت و گو کرده است که می‌خوانید:
مهمترین هدفی که شما در اینجا در حال کار روی آن هستید چیست؟
از یک منظر کلی آنچه ما در دورنمای دوساله دنبال می‌کنیم رسیدن به هوش جامع مصنوعی ( AGI ) است و می‌خواهیم مطمئن شویم در حالتی به چنین چیزی می‌رسیم که برای بشریت هم مناسب باشد. برای رسیدن به چنین چیزی ما می‌خواهیم تمام این ماژول‌های فعلی را در نهایت در چت‌جی‌پی‌تی جمع کنیم. ما الان DALL-E 3 را در چت‌جی‌پی‌تی قرار داده‌ایم و این به اعتقاد من کار خیلی بزرگی است. ماژول دیگر یعنی گذاشتن مجهز کردن چت‌جی‌پی‌تی به فرامین صوتی است و حالا شما می‌توانید با آن به صورت لحظه‌ای صحبت کنید.
بگذارید به عقب بگردیم. نه تنها در مورد محصولات این شرکت بلکه در مورد افرادی که پشت این محصولات هستند کنجکاوی‌های زیادی وجوددارد. فکر میکنید چه چیزی در شکل‌گیری شخصیت شما برای رسیدن به چنین جایگاهی موثر بود؟
قطعا بزرگ شدن در آلبانی. اما علاوه بر آن کار کردن در صنعت فضایی و بعد در شرکت تسلا هم بسیار موثر بود. در تسلا تجربه کاملی در زمینه دیزاین و توسعه یک خودروی کامل را داشتم و بعد زمانی که به OpenAI آمدم اینجا یک لابراتوار کوچکی بود که فقط ۴۰ تا ۵۰ نفر در آن کار می‌کردند اما حالا یک شرکت بزرگ ۵۰۰ نفره تکنولوژیک با محصولات مختلف و میلیون‌ها کاربر است.
وقتی نخستین بار سم آلمتن دیدار کردید برای حضور در OpenAI چه رخ داد؟
من در آن زمان روی اپلیکیشن هوش مصنوعی تسلا کارمی‌کردم اما بسیار علاقه‌مند بودم روی هوش جامع مصنوعی کار کنم. در زمانی که آلمتن را دیدم مطمئن نبودم که چنین اتفاقی بیفتد اما می‌دانستم که اگر به آن نزدیک هم بشویم بسیار خوب خواهد بود. و می‌دانستم که در آن صورت قطعا محصولاتی ایجاد خواهد شد که از مهمترین تکنولوژی‌های ساخت بشریت خواهد بود. برای همین تصمیم گرفتم بخشی از این تیم باشم.
در آن زمان OpenAI هیچ هدایتگری نداشت و صاحب آن گوگل بود و یک شرکت غیر انتفاعی به شمار می‌رود ( در سال ۲۰۱۹ شرکت OpenAI از یک شرکت غیر انتفاعی به یک شرکت انتفاعی تغییر مدل داد هرچند همچنان توسط هیات مدیره غیر انتفاعی مدیریت می‌شود). در آن زمان که با سم آلتمن و دیگر افراد حاضر در آن ملاقات کردم به این نتیجه رسیدم که می‌خواهم بخشی از این تیم باشم.
وقتی چت جی‌پی‌تی را منتشر کردید واقعا تصور می‌کردید این محصول اینقدر با استقبال و توجه روبه رو شود؟
نه. ما تصور می‌کردیم که محصول شاخصی است و خودمان را هم برای آن اماده کرده بودیم اما تمام آماده سازی ما ناقص بود .تنها چند ساعت بعد از عرضه ما به طور کل مدل عملیاتی خودمان را تغییر دادیم. اما فکر میکنم مهمترین نکته این است که سرعت پیشرفت در تکنولوژی بسیار سریع است.
زمانی که چت‌جی‌پی‌تی رونمایی شد ما خودمان در داخل شرکت هم از آن استفاده می‌کردیم و چندان برایمان شگفت‌آور نبود چون از GPT-4 استفاده می‌کردیم. به همین دلیل شاید انتظار نداشتیم نسخه اولیه چت جی‌پی‌تی خیلی مورد استقبال قرار بگیرد.
یک نکته‌ای که بعد از رونمایی چت‌جی‌پی‌تی رخ داده رقابت شرکتها بر سر آن است. نه فقط گوگل بلکه بسیاری از شرکتها به این سمت آمده‌اند به نظر شما نکته منفی این رقابت کجاست؟
من فکر میکنم نقطه منفی این رقابت کاهش امنیت (اطلاعات کاربران) است.
این نقطه منفی بزرگی هم هست، اینطور نیست؟
بله ما در OpenAI خودمان را معتقد می‌دانیم که در برابر چنین موضوعی - به خطر افتادن امنیت اطلاعات کاربران - مقاومت کنیم اما در کل فکر میکنم که رقابت خوب است چون باعث رشد و پیشرفت می‌شود.
چگونه مطمئن می شوید که در هر نسخه مراقب به خطر نیفتادن اطلاعات کاربران هستید؟
هر چیزی از نسخه اولیه در داخل خود شرکت شروع می‌شود ما همواره به این فکرمی‌کنیم که چه نوع دیتایی از کاربران را مورد استفاده قرار می‌دهیم و از زوایای مختلف به آن نگاه می‌کنیم.
ما تیم‌هایی داریم که روی یافتن نقاط ضعف کار می‌کنند. مثلا الان در DALL-E 3 در صورتی که فرمان نوشتاری برای ایجاد چهره‌ای دریافت کنیم که کاراکتر حساسیت‌زایی باشد بلافاصله فرمان لغو داده می‌شود. ما در حال حاضر بیشتر محافظه‌کاریم چون این تکنولوژی جدید است.
شما به دنبال مقررات‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی هم هستید اما منظور چه نوع مقرراتی است و مهمترین نگرانی شما بابت هوش مصنوعی وتاثیر آن بر جهان چیست؟
فکر میکنم مهمترین کاری که مردم الان می‌توانند انجام دهند، درک این موضوع است. اما به آینده نگاه کنیم، می‌خواهیم این فناوری‌ها به صورت عمیق در زیرساخت‌های ما جاسازی شوند. و اگر قرار است این فناوری‌ها در زیرساخت‌های برق ما باشند، نه تنها به جنبه‌های فنی آن نیاز است، بلکه به چارچوب‌های قانونی هم نیاز داریم. باید از جایی شروع کنیم تا این موضوع در نهایت به واقعیت تبدیل شود.
حوزه مهم دیگری که وجود دارد، فکر کردن در مورد مدل‌هایی است که آنچه ما توانایی‌های خطرناک می‌نامیم را دارند. دو نوع سوءاستفاده وجود دارد: یکی سوءاستفاده "عادی" و دیگری تغییر خطرناک این سیستم‌های هوش مصنوعی. و در مورد حالت دوم که این تغییر خطرناک رخ می‌دهد، باید چگونه فکر کنیم؟ چون این فقط مصرف روزمره نیست. این فناوری احتمالا بیش از هر چیزی که تا به حال ساخته‌ایم، بر سیاست بین‌المللی تاثیر خواهد گذاشت. البته مورد مشابه آن سلاح‌های هسته‌ای است. پس بحث در مورد این است که چگونه می‌توانیم قوانینی وضع کنیم که این خطر را کاهش دهد.
در حال حاضر شاهد دو دیدگاه درباره آینده هوش مصنوعی هستیم یکی آن را بسیار خوش‌بینانه و آرمانی می‌بیند و دیگری آن را تهدید آمیز. شما آرزو دارید که آینده چه شکلی باشد؟
فکر میکنم هر دو احتمال وجود دارد. من خیلی خوش‌بین هستم که بتوانیم مطمئن شویم همه چیز خوب پیش می‌رود. اما خود فناوری ذاتاً هر دو امکان را در بر دارد، و این موضوع شبیه سایر ابزارهایی است که ساخته‌ایم، به این معنی که امکان سوءاستفاده وجود دارد و اتفاقات وحشتناک و حتی فاجعه‌بار هم ممکن است رخ دهد. و آنچه در اینجا منحصربفرد است، وجود تهدید وجودی است، یعنی به طور بالقوه پایان تمدن. فکر میکنم احتمال کمی وجود دارد که این اتفاق بیفتد، اما احتمال کمی هست و پس ارزش فکر کردن در مورد آن را دارد.
ما یک تیم کامل برای این موضوع داریم و منابع محاسباتی زیادی روی آن قرار داده‌ایم/ این پروژه را Super Alignment نام گذاشته‌ایم و در مورد این است که چگونه این سیستم‌ها را همسو کنیم و مطمئن شویم که همیشه طبق ارزش‌های ما عمل می‌کنند. و این کار دشواری است.