فردای اقتصاد: کلیات منتشرشده لایحه بودجه دولت نشان می‌دهد کل منابع بودجه عمومی ۱۸٫۲ درصد افزایش یافته است، عددی که با رشد ۱۶٫۷ درصدی که دیروز به صورت کلی مطرح شده بود، مقداری متفاوت است. کل رقم بودجه به ۲۴۶۲ همت (هزار میلیارد تومان) رسیده است که در سمت درآمدها، ۱۴۹۶ همت درآمد جاری، ۶۴۷ همت درآمد نفتی و سایر واگذاری‌های سرمایه‌ای و نهایتاً ۳۱۹ همت فروش اوراق مالی پیش‌بینی شده است. با آن که در جداول ارائه‌شده اعداد و جزئیاتی مربوط به سمت هزینه‌ها وجود ندارد، اما از آنجا که برای سه درآمد اصلی گفته‌شده، اختلاف برآوردی با هزینه‌ها مطرح شده، یعنی ترازهای عملیاتی، سرمایه‌ای و مالی تعیین شده‌اند، می‌توان محاسبه کرد دولت چه مقدار هزینه‌کرد در هر بخش در نظر دارد.
طبق نمودار بالا، دولت تصمیم گرفته هزینه عمرانی را دقیقاً به اندازه قانون بودجه سال قبل در نظر بگیرد، یعنی ۳۷۵ همت. هزینه بازپرداخت اوراق از ۱۹۸٫۵ همت در سال گذشته به ۲۸۳٫۳ همت افزایش یافته که معادل ۴۲٫۷ درصد رشد است. همچنین هزینه‌های جاری با ۱۹٫۵ درصد افزایش به ۱۸۰۳ همت رسیده است. در واقع افزایش مفروض ۱۸ درصدی در حقوق کارمندان و ۲۰ درصدی حقوق بازنشستگان این مقدار رشد در هزینه‌های جاری را ایجاد می‌کند.
هسته اصلی درآمدهای دولت در ۱۴۰۳
درآمدهای جاری دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۳ با ۴۱٫۹ درصد افزایش به ۱۴۹۶ همت (هزار میلیارد تومان) رسیده است. اما ترکیب این درآمدها بیشتر به سمت افزایش مالیات‌ها تغییر کرده است؛ به طوری که درآمدهای مالیاتی پیش‌بینی‌شده دولت با حدود ۴۹٫۸ درصد رشد به ۱۱۲۲ همت افزایش پیدا کرده است.
بنابراین دولت برای ۴۶ درصد از کل بودجه ۲۴۶۲ همتی سال آینده روی درآمدهای مالیاتی حساب باز کرده است. درآمدهایی که در سال جاری هم با افزایش جدی‌شان در بودجه، تحقق حدوداً ۹۵ درصدی را تا اینجای سال تجربه کرده‌اند و افزایش پنجاه درصدی آن‌ها به ویژه در صورت تورم کمتر از چهل درصد برای سال آینده ممکن است دور از انتظار باشد. مگر این که این حساب ویژه بر مبنای تمایل به تغییرات اساسی‌تر در نظام مالیاتی و افزودن پایه‌های مالیاتی کاراتر و گسترده‌تر گرفته شده باشد.
تغییر مثبت در شیوه ارائه بودجه
در کنار این که کلیات بودجه امسال در قالب ساده‌تر، مختصرتر و قابل‌فهم‌تری منتشر شده، یکی از نکات جالب آن قیدکردن دقیق مفروضات اساسی بودجه است. این مفروضات که در بودجه ایران عملاً بنیان‌های بودجه را تعیین می‌کنند، معمولاً به صورت رسمی در دسترس قرار نمی‌گرفتند و نهایتاً لابه‌لای گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس یا صحبت‌های غیررسمی ردپاهایی از آن‌ها یافت می‌شد.
غیرقطعی‌ترین بخش بودجه که درآمد نفت و گاز آن است، به شدت تحت تأثیر سه متغیر مفروض است: قیمت متوسط نفت و گاز طی سال پیش رو، نرخ تبدیل دلار آن به ریال (نرخ تسعیر) و مقدار صادرات در کل سال بعد. مفروضات مربوط به این بخش در جدول زیر آمده است. نرخ افزایش حقوق کارکنان و بازنشستگان البته معمولاً مشخص می‌شد و این متغیر هم تکلیف بخش اصلی هزینه‌های جاری دولت را معلوم می‌کند.