مهر: خبرگزاری مهر بنا دارد در سلسله گزارشهایی به استاندارد کالاهای اساسی و الزام رعایت مؤلفهها بپردازد که تا کنون به دو محصول گندم و برنج پرداخته شده است. در بخش غلات، برخی کارشناسان عنوان کردند کیفیت گندم کشور پایین بوده در نتیجه محصول استحصال شده از آن (آرد) نیز از کیفیت مناسبی برخوردار نیست. در ادامه نان پخت شده نیز کیفیت پایینی داشته و تأمین کالری مورد نیاز بدن را آن گونه که از دانههای غلات است، نمیکند. از این رو آنچه به عنوان آرد کامل در حال تبلیغ است یک دروغ تجاری بوده و عدهای برای سود بیشتر به چنین ترفندهایی متوسل میشوند.
در ادامه این گزارشها، برنج دومین محصولی بود که مورد بررسی قرار گرفت. یکی از کارشناسان این بخش عنوان کرد، کشور در برخی دستگاههای لازم برای آنالیز محصول دچار کمبودهایی است از این رو در برخی مواقع کالاها بدون انجام آزمونهای لازم صادر شده و برگشت شدهاند. یکی دیگر از فعالان این حوزه بیان کرد، برنجهای تولید داخل معمولاً آزمایش نمیشوند. مثلاً سال ۱۳۹۹ واردات کود غیراستاندارد سبب شد بخشی از محصولات کشور مانند بادام زمینی حتی کیوی و سیب درختی آلوده شوند. این اتفاق سبب شد تا حساسیتها روی لحاظ شدن شاخصهای استاندارد بیشتر شود. با این وجود کارخانههایی که به شکل رسمی در حوزه برنج فعالیت دارند فقط پروانه بهداشتی دارند. بخشی از کارخانههای شالیکوبی موجود کشور که تعداد آنها هم کم نیست فعالیت غیررسمی داشته و نه مالیات میپردازند و نه کد اقتصادی و حتی پروانه بهداشتی دارند. تولید، مزایایی برای شرکتها ایجاد کرده و امتیازهای خاصی از سوی دولت داده میشود که بدون توجه به نیاز کشور حتی چند برابر نیاز کارخانه و شالیکوبیها ایجاد و راهاندازی شدهاند. از این رو بستههای برنج داخلی فقط دارای سیب سلامت هستند اما ممکن است علامت استاندارد نداشته باشند؛ ضمن اینکه تجهیزات برای آزمایش مؤلفههای استاندارد کم است و هنگام صادرات بخشی از محصولات به مشکل میخورند و بار برگشت میشود.
طی رصدی که خبرنگار مهر از بازار برنج در برخی فروشگاهها و سوپرمارکتها داشت مشخص شد برخی بستهها دارای مهر استاندارد و علامت سیب سلامت هستند، بعضی فقط دارای سیب سلامت بوده و فاقد مهر استاندارد و بخشی از این محصول داخلی هم بدون علامت استاندارد و سیب سلامت به فروش میرسند. این در حالی است که باقی مانده سموم و آفت کشها، فلزات سنگین و سایر شاخصهای سلامت، آزمایش محصولات را ضروری میکند.
نکته قابل توجه دیگر در سلامت محصولات کشاورزی و غذایی این است که آب، خاک و هوا هر ۳ شاخص در کشت و سلامت محصولات تأثیر مستقیم دارد. فعالیت و آلایندگی برخی کارخانجات و صنایع آلاینده باعث ایجاد آلودگی در منطقه شده و در خاک، آب و هوا تأثیر مستقیم دارد. هنگامی که برنج ایرانی مورد آزمون سموم و فلزات سنگین قرار نگیرد سلامت جامعه با مخاطرات بسیار مواجه خواهد بود. یکی از پژوهشگران محصولات کشاورزی و صنایع غذایی عنوان کرد، برنج لنجان اصفهان در کنار آلایندگی که صنایع در این منطقه ایجاد کردهاند و مه غلیظ قرمز رنگ که اوایل صبح و اواخر شب قابل مشاهده است بیتأثیر در سلامت محصولات این منطقه نیست.
همچنین گفتنی است؛ بیش از ۵۰ درصد برنج سال گذشته به فروش نرفت و این امر شالی کاران کشور را با چالش اساسی رو به رو کرد. قیمت بالا برنج داخلی در مقابل نرخ پایین برنجهای خارجی و نیز کاهش قدرت خرید مردم سبب شد تا بازار برنج ایرانی بیرونق باشد. رئیس اتحادیه برنج فروشهای بابل در پاسخ به این پرسش مهر که چرا این محصولات مازاد صادر نمیشود، گفته بود، برنج داخلی نمیتواند شاخصهای استاندارد آزمایشگاههای بینالمللی در حوزه میزان سموم موجود در محصولات را پاس کند.