ایلنا: محمود امتی، نائب رئیس هیات مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و افغانستان در توصیف وضعیت کنونی تجارت دو کشور گفت: تغییر حکومت در افغانستان در سال ۱۴۰۰ خورشیدی به کاهش تجارت ایرانی‌ها با این کشور انجامید. اما پس از استقرار طالبان تجارت دو کشور بار دیگر سیر صعودی گرفت، با این حال هنوز به حجمی که پیش از استقرار طالبان بود نرسیده است.
وی در ادامه از تجارت میان ایران و افغانستان به واسطه سه مرز گفت و توضیح داد: یکی از این مرزها دوغارون است، درحال‌حاضر روزانه تا ۴۰۰ دستگاه کامیون از این مرز خارج و به همین تعداد وارد می‌شود. مرز دیگر ماهیرود در خراسان جنوبی و مرز سوم میلک در نیمروز افغانستان است. برخلاف دو مرز دیگر انتقال کالا در مرز میلک به سختی انجام می‌شود.
امتی افزود: از آنجا که در مرز میلک کنترل‌های مرزی نسبت به دو مرز دیگر سختگیرانه‌تر است، جریان انتقال کالا کندتر از مرزهای دوغارون و ماهیرود صورت می‌گیرد. بیشتر کامیون‌هایی که در این مرز تردد دارند افغانستانی هستند و کنترل برای جلوگیری از قاچاق انسان، مواد مخدر، اسلحه و از این قبیل لازم است، با این حال تسریع جریان جابه‌جایی کالا و عبور و مرور کامیون‌ها در این مرز باید تسریع شود و برای این کار نیاز به تمهیداتی است. اکنون جریان حمل‌و نقل کالا در میلک به دلیل نبود این امکانات گاه به تردد ۳۰ کامیون در روز محدود می‌شود. این کندی در حمل کالا هزینه انتقال و در پی آن هزینه تمام‌شده کالای صادراتی را بالا می‌برد و از قدرت رقابت صادرکنندگان ایرانی در برابر صادرکنندگان دیگر کشورها می‌کاهد.
نائب رئیس هیات مدیره اتاق ایران و افغانستان همچنین خبر داد: از حدود دو ماه پیش و در پی خدشه‌دار شدن روابط افغانستان و پاکستان بسیاری از افغانستانی‌ها مجبور شدند مرزهای ایرانی را جایگزین مرزهای پاکستانی کنند.
وی همچنین گفت: استقرار طالبان ثبات و سلامت را در تجارت با افغانستان به بار آورده است و فساد اداری و مالی که پیش از طالبان در مرزها برقرار بود از بین رفته است، اینها نویدبخش افزایش حجم تجارت دو کشور در آینده است.
امتی در ادامه به سفر اخیری که هیاتی از طالبان به ایران داشتند، اشاره کرد و گفت: در این سفر ملا عبدالغنی برادر حضور داشت، حضور ایشان در ایران از آن جهت اهمیت دارد که تمام مسائل اقتصادی طالبان به این شخص ختم می‌شود. در این سفر تمام توافقات حاصل بین دو طرف بار مثبت داشت و تقریبا در مورد تمام زمینه‌های اقتصادی اعلام تمایل به همکاری شد، همچنین این دیدار در فضای رسانه‌های بین‌المللی نیز بازتاب مثبتی در مورد ایران داشت، با این حال در مرحله اجرا چالش‌هایی وجود دارد که تا از بین نرود صادرات ایران به افغانستان توسعه پیدا نمی‌کند؛ مهم‌ترین این چالش‌ها تعهدات ارزی است که بر تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی تحمیل شده، موضوع دیگر افزایش قیمت شماری از کالاهای ایرانی است که قدرت رقابت تاجران ایرانی را در افغانستان نسبت به تاجران دیگر کشورها کم کرده است.
وی تصریح کرد: افغانستانی‌ها با ایرانی‌ها مشابهات فرهنگی، زبانی و اعتقادی دارند و همه تجارت ایران و افغانستان با واحد پولی ریال ایرانی انجام می‌شود. همچنین آمار رسمی گویای حضور ۷ میلیون افغانستانی در ایران است که البته آمار غیررسمی شمار افغانستانی‌های ساکن در ایران را بیش از این رقم عنوان می‌کند. در همین حال در شهر مشهد ۶۰۰۰ افغانستانی پروانه کار دارند. با وجود این امتیازات اما در ایران یک نسخه مدون شفاف برای سرمایه‌گذاری افغانستانی‌ها در کشور ارائه نشده و همچنین برای سرمایه‌داران افغانستانی که حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران هستند، امتیازات قابل توجهی تعریف نشده و هنوز سازوکار درستی در اخذ مالیات از آنها وجود ندارد. اینها مانع جذب سرمایه سرمایه‌داران افغانستانی به ایران می‌شود.