فردای اقتصاد: حجم تراکنش‌های شاپرک طی یک سال گذشته کمتر از تورم رشد کرده است. افزایش تنها ۳۳ درصدی کل تراکنش‌های خرد در اقتصاد ایران می‌تواند به این معنی باشد که انتظار از تورم آینده مقداری کاهش یافته است.

سامانه شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک)، شبکه‌ای است که تمامی ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت و پایانه‌های فروش آن‌ها را در نظامی یکپارچه گرد هم آورده و تمهیدات لازم را برای اتصال مستقیم ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت به زیرساخت‌های ملی پرداخت و تسویه را فراهم می‌کند. در واقع  شاپرک دربرگیرنده کلیه تراکنش‌های حاصل از پرداخت اینترنتی، پرداخت با موبایل و پرداخت با کارت‌خوان است. بنابراین شاپرک بیشتر به معاملات خرد مربوط می‌شود و برای مثال انتقال پول با حجم بالا که از طریق مراجعه حضوری به شعب صورت می‌گیرد، جزو آن محسوب نمی‌شود.

معاملات خرد از تورم عقب افتاد

هر چند هنوز بانک مرکزی آمارهای جزئی راجع به داده‌های شاپرک در آبان‌ماه را منتشر نکرده، اما از گزارش شاپرک می‌توان حجم معاملات را برای آبان مشاهده کرد. نمودار بالا نشان می‌دهد ارزش حقیقی تراکنش‌ها در یک سال گذشته چهار درصد کم شده، یا به عبارت دیگر، مجموع مبلغ تراکنش‌ها چهار درصد از تورم (برآورد مرکز آمار) عقب افتاده است. این عقب‌افتادن هم می‌تواند نشانه‌ای از کاهش قدرت خرید -یعنی کاهش درآمد واقعی مردم نسبت به سطح قیمت‌ها- باشد و هم می‌تواند نشان دهد کاهش انتظارات تورمی تب‌وتاب خرید را کاهش داده است.

ستون‌های سبزرنگ بالا نشان می‌دهند سطح تراکنش‌ها به قیمت‌های سال ۱۴۰۰ کجا قرار گرفته است. در مقایسه ماه‌های آبان سال‌های مختلف مشخص می‌شود طی سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ همواره تراکنش‌ها در ماه آبان بیشتر از مقدار آبان امسال به قیمت‌های ۱۴۰۰ بوده‌اند.

تقریبی از یک نماگر انتظارات تورمی

یکی از شاخص‌هایی که در ایران به عنوان نماگر انتظارات تورمی به کار می‌رود، نسبت پول به نقدینگی است. در واقع هر چه بخش سیال نقدینگی سهم بیشتری پیدا کند، به این معنی است که پول اصطلاحاً داغ‌تر شده و به جای قرارگیری در سپرده‌های بانکی در حال استفاده برای خرید و فروش است. آخرین اطلاعات از آمار پول به مهرماه برمی‌گردد. مقایسه روند کلی نسبت پول به نقدینگی با روند نسبت معاملات شاپرک به نقدینگی خبر از یک روند مشابه می‌دهد.

افت هر دو شاخص طی ماه‌های گذشته هم تأییدی هستند بر این که احتمالاً انتظارات تورمی کاهش یافته است. چندی پیش گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در تحلیل لایحه بودجه از یک نتیجه نظرسنجی این مرکز حول انتظارات تورمی پرده برداشته بود که در آن‌ هم افت انتظارات در فصل گذشته تأیید می‌شد.