تسنیم: بر اساس تازه‌ترین گزارش گمرک ایران، آمار واردات قطعی انواع خودرو سواری در ۹ ماهه امسال ذیل ردیف تعرفه ۸۷۰۳ به تعداد ۴۳۸۶ دستگاه و به ارزش ۸۶ میلیون و ۴۷۸ هزار دلار بوده است.
این در حالیست که در ۹ ماهه سال گذشته تعداد ۲۴۷ دستگاه خودرو سواری به ارزش ۷ میلیون و ۵۱۳ هزار دلار وارد کشور شده بود.
با وجود آمار ترخیص نزدیک به ۴۳۰۰ دستگاه خودرو سوال مهمی که در این بین وجود دارد این است که تا کنون چند دستگاه از خودروهای وارد شده، فرآیند پلاک و شماره‌گذاری را طی کرده‌اند و از آن مهم تر، تا کنون چند خودرو به ثبت نام‌کنندگان این خودروها تحویل شده است؟
برای پاسخ به این سوال، لازم است تا به بررسی فرآیند "ترخیص تا شماره‌گذاری (پلاک)" خودروهای وارداتی بپردازیم.
سه مرحله مهم ترخیص تا شماره‌گذاری خودروهای وارداتی چیست؟
در حوزه ترخیص خودرو ۳ مرحله اصلی و مهم وجود دارد که به ترتیب شامل:
فرآیند ۳ماهه تخصیص ارز واردات از محل ارز صادرات اشخاص
۱- فرآیند تخصیص ارز جهت واردات خودرو: بررسی‌ها نشان می‌دهد، ارز واردات خودرو، از طریق ارز حاصل از صادرات اشخاص ( ارز صادرات خود و غیر ) است. نکته‌ای که در این بین وجود دارد این است که در رویه تامین ارز واردات خودرو از محل صادرات غیر، فرآیند تخصیص، تامین ارز و فرآیند دریافت گواهی ثبت آماری بانک مرکزی (کد ساتا) عملا فرآیندی زمان بر است و بین ۳ الی ۴ ماه طول می‌کشد.
به بیانی دیگر در این رویه وارداتی، تنها شرکت‌هایی که حداقل از ۳ تا ۶ ماه پیش اقدام به ثبت نمایندگی برای واردات کرده‌اند می‌توانند کد ساتا را دریافت و فرآیند ترخیص خودرو از گمرک را تا انتها طی کنند، به عبارت دیگر شرکت‌های جدیدی که قصد واردات دارند باید این فرآیند ی ۶ ماهه را طی کنند.
۲- مدارک مورد نیاز برای ترخیص: دیگر نکته‌ای که در خصوص ترخیص خودروهای وارداتی از گمرک وجو دارد، اخذ مجوزهای استاندارد ۸۵ گانه ی مرتبط با خودرو است.
البته نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد این است بعد از مطرح شدن برخی حواشی در خصوص رسوب خودرو در گمرکات و بنادر با ورود معاون اول رئیس‌جمهوری رویه سهل گیرانه تری درخصوص دریافت مجوزها صورت گرفت. به این ترتیب با همکاری سازمان ملی استاندارد در خصوص ترخیص خودروهای وارداتی تسهیلات قابل توجهی در خصوص استاندارهای ۸۵ گانه لحاظ شده است.
بر این اساس پیگیری‌ها نشان می‌دهد هم اکنون تنها خودروهایی که استاندارد آلایندگی را کسب نکرده‌اند اجازه ی ترخیص از گمرکات را نخواهند داشت.
۳- مشکلات خرید خودرو توسط واردکنندگان: از طرفی دیگر نکته‌ای که به نظر می‌رسد می‌تواند به عنوان آخرین عامل برای وضعیت فعلی خودروهای وارداتی مطرح شود، وجود چالش‌ها و مشکلاتی است که مقابل واردکنندگان در حوزه تامین خودرو وجود دارد که البته در این خصوص بایستی شفاف‌سازی بیشتری صورت گیرد.
تاکنون معدود خودروی وارداتی پلاک و تحویل داده شده است
لازم به ذکر است طبق اخبار رسمی تاکنون که ماه‌ها از واردات خودرو می‌گذرد، نسبت به خودروهای ترخیص شده تعداد بسیار محدودی پلاک و به خریدار آن تحویل داده شده است. به عبارت دیگر تاکنون تعدادی خودرو نیز فرآیند ترخیص تا شماره‌گذاری ( پلاک شدن ) را طی کرده‌اند اما هنوز به خریداران آنها تحویل داده نشده است. مسئولان دولتی در این خصوص تاکید دارند که رفتارهای تجاری از عوامل مرتبط با تاخیر در تحویل خودروهای پلاک شده به متقاضیان است.
البته نکته‌ای که وجود دارد این است که وزارت صمت باید در مورد خودروهایی که فرآیند ترخیص تا شماره‌گذاری را طی کرده‌اند شفاف‌سازی کند تا آمار دقیق این خوردوها مشخص شود.