فردای اقتصاد: معاملات بازار سهام در هفته منتهی به ۲۳ شهریورماه باز هم با افت نماگرهای بورسی پایان یافت. جایی که شاخص کل ضمن واگذاری ابرکانال ۱.۴ میلیون واحد، برای چهارمین هفته متوالی به نزول ادامه داد و این بار ۱.۷ درصد از ارتفاع خود را از دست داد. نماگر هم‌وزن نیز افت ۱.۳۲ درصدی را تجربه کرد. حالا دیگر بازدهی نماگر اصلی تالار شیشه‌ای از ابتدای سال تاکنون به ۱.۶ درصد محدود شده است و این شاخص از سقف تجربه شده در سال جاری نیز بیش از ۱۳.۵ درصد عقب‌تر نشسته است. میانگین روزانه ارزش معاملات سهام در هفته مورد بررسی کمتر از ۳ هزار میلیارد تومان بود تا همچنان روزهای کم‌رمق تالار شیشه‌ای ادامه داشته باشد.
به نظر می‌رسد تداوم بلاتکلیفی‌های برجامی که حالا با چاشنی شرایط نه چندان مطلوب بازارهای جهانی نیز توامان شده باعث شده تا انگیزه چندانی برای سرمایه‌گذاران برای حضور در جریان معاملات سهام مشاهده نشود. به ویژه آنکه تداوم جنگ نرخ و بازی پانزی به راه افتاده میان بانک‌ها و البته صندوق‌های با درآمد ثابت به عنوان خطری جدی آینده بازار سهام را تهدید می‌کند. در این میان اما نگاه به سطوح ارزندگی سهام و انتظار برای انتشار گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌ها که در پایان نخستین ماه پاییز راهی کدال خواهند شد، نقطه امیدی در دل بورسی‌ها روشن کرده است که شاید از این روزنه، روزهای رکودی بورس تهران پایان یابد.
نگاه سرخ بورس به جهان
روز سه‌شنبه و قبل از خبر انتشار آمار تورم آمریکا برای ماه آگوست، همه‌چیز در بازارهای جهانی سهام و کالایی خوب پیش می‌رفت اما انتشار تورم ۸.۳ درصدی که ۰.۲ درصد بالاتر از انتظارات بود، در یک آن، رنگ سرخی را بر دیوار سبز بورس‌های جهانی پاشید. تورمی که با وجود کاهش نسبت به ماه گذشته، بالاتر از سطح پیش‌بینی‌ها (۸.۱ درصد) بود. با انتشار این آمار مس بار دیگر به سطوح پایین‌تر از ۷۸۰۰ دلار بر هر تن نزول کرد. طلا به ۱۷۱۰ دلار کاهش یافت و بیت‌کوین نیز مسیر صعودی دو روز گذشته خود را در یک دقیقه بازگشت و قیمت آن به ۲۱۷۸۰ دلار رسید. شاخص دلار آمریکا نیز تا ۱۱۰ جهش کرد.
در این خصوص بخوانید: پاس گل تورم به دلار آمریکا
بازارهای سهام آمریکا نیز یکی از جدی‌ترین واکنش‌های خود را به این تحولات نشان داد و با کاهش شدیدی طی یک روز مواجه شدند. شاخص Nasdaq بیش از ۵ درصد از ارتفاع خود را از دست داد. شاخص S&P500 با کاهش بیش از ۴ درصدی مواجه شد و شاخص Dowjones نیز ریزش نزدیک به ۴ درصدی را تجربه کرد.
در این میان بانک جهانی نیز در پژوهشی تازه از کند شدن روند افزایش قیمت نفت و تضعیف بازارهای آسیایی خبر داد و اعلام کرد ممکن است جهان به سمت به رکود اقتصادی در حرکت باشد. بانک مرکزی همچنین تاکید کرد رشد سه اقتصاد بزرگ جهان یعنی ایالات متحده، چین و منطقه یورو به شدت کند شده و حتی یک ضربه متوسط در سال آینده ممکن است این اقتصادها را دچار رکود کند. به گفته این نهاد بین‌المللی مالی، اقتصاد جهانی از سال ۱۹۷۰ تاکنون در شدیدترین روند کندی رشد قرار دارد و اعتماد مصرف‌کنندگان هم نسبت به دوره قبلی رکود جهانی به شدت کاهش یافته است.
به هر روی روز چهارشنبه ۲۱ سپتامبر نشست بعدی فدرال رزرو برگزار خواهد شد و به نظر قرار است که شاهد افزایش دوباره نرخ بهره آمریکا باشیم. افزایشی که می‌تواند مجددا بازارهای جهانی را متاثر کند. باید دید واکنش بورس کالاپایه تهران به این سیاست‌ها و تحولات چه خواهد بود.
در این خصوص بخوانید: نگاه سرخ بورس آمریکا به فدرال رزرو
چشم انتظاری
نشست شورای حکام آژانس بدون صدور قطعنامه علیه ایران پایان یافت. این خبری بود که روز چهارشنبه میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین طی توئیتی آن را منتشر کرد و نوشت موضوع راستی‌آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران در نشست جاری شورای حکام مطرح نشد. امروز نیز جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات شورای امنیت ملی کاخ سفید درباره روند مذاکرات احیای برجام مدعی شده که دولت آمریکا از تلاش برای حصول توافق دست نکشیده است.
بورسی‌ها که مدتی است به واقعیت پی برده‌اند که برای رسیدن به یک رونق پایدار در تالار شیشه‌ای نیازمند کاهش ریسک‌های اقتصادی هستند، چشم به مذاکرات هسته‌ای دوخته‌اند تا شاهد از مسیر احیای برجام و رفع تحریم‌ها بتوانند سودی واقعی را در کارنامه بنگاه‌های بورسی مشاهده کنند. با این حال گویا قرار نیست بلاتکلیفی‌های برجامی پایان یابد و هر روز با وجود انتشار طیف گسترده و متنوعی از اخبار سیاسی حول مذاکرات هسته‌ای اما سرمایه‌گذاران از رسیدن به یک پاسخ قطعی محروم مانده‌اند.
جنگ نرخ ادامه دارد
جنگ نرخ به راه افتاده میان بانک‌ها که حالا گریبان صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نیز گرفته تا ناتوانی این نهادی مالی در پرداخت نرخ‌های سود غیرمتعارف وعده داده تهدیدی جدی برای بازار سرمایه باشد. در این بازی پانزی، صندوق‌هایی که حاضر به تخلف نیستند یا از میدان رقابت خارج می‌شوند یا خود را هم‌رنگ جماعت کرده تا یک بازی خطرناک تا زمان نامعلوم ادامه یابد. آن هم در بازای که خبری از بانک مرکزی نیست که با چاپ پول بتواند بخشی از ناترازی به وجود آمده را جبران کند.
در این خصوص بخوانید: صدای پای بازی پانزی در بازار پول و سرمایه
جهت‌یابی کدالی بازار سهام
در حالی که بسیاری از تحلیل‌گران از ارزندگی اغلب سهام در سطوح کنونی خبر می‌دهند اما روند نزولی قیمت‌ها همچنان ادامه دارد و خریدار چندانی نیز در بازار مشاهده نمی‌شود. در این میان با نزدیک شدن به روزهای پایانی تابستان، عملکرد شهریورماه بورسی‌ها که با آغاز مهرماه یک به یک روی خروجی کدال قرار می‌گیرند می‌تواند نمایی کلی از وضعیت شرکت‌ها از منظر تولید، فروش و سرمایه‌گذاری پیش روی سهامداران قرار دهند و پس از آن است که نوبت به گزارش‌های ۶ ماهه می‌رسد. گزارش‌هایی که می‌توانند تعیین کننده جهت بازار باشند.
این گزارش‌ها از آنجا برای سرمایه‌گذاران و فعالان بازار از اهمیت برخوردار است که حاوی نکات مهمی از عملکرد شرکت‌ها است. به عبارتی دیگر، در گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌های بورسی، درآمد عملیاتی ۶ ماه نخست سال مشاهده می‌شود که می‌تواند مبنای تحلیل پیش‌بینی درآمد هر سهم این شرکت‌ها که در روزهای پایانی مهرماه منتشر می‌شود، قرار گیرد. بر این اساس در بازه یک ماهه باقیمانده تا انتشار پیش‌بینی شرکت‌ها بر اساس عملکرد ۶ ماهه، می‌توانیم شاهد رفتاری بر مبنای تحلیل از سوی معامله‌گران به واسطه انتشار گزارش عملکرد ۶ ماهه باشیم.
نگاهی به بورس هفته
اما از متغیرهای اثرگذار بر حال و هوای این روزهای بورس تهران که بگذریم، همانطور که اشاره شد در هفته کاری منتهی به ۲۳ شهریورماه، شاخص کل بورس تهران با ثبت افت ۱.۷ درصدی برای چهارمین هفته پیاپی تن به نزول داد و تا محدوده یک میلیون و ۳۸۹ هزار واحدی عقب نشست. حقیقی‌ها نیز دست از فروش برنداشتند و در مجموع دادوستدهای هفتگی خود، مالکیت سهامی به ارزش ۱۰۳۱ میلیارد تومان را به سهامداران عمده بازار سهام واگذاری کردند. در این میان نگاهی به عملکرد هفتگی بازیگران بورسی در صنایع فعال نشان از ورود سرمایه‌های خرد به ۸ صنعت در مقابل خروج از ۲۹ گروه دارد. در صدر لیست ورودی زراعی‌ها قرار داشتند که شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش بیش از ۶.۵ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. پس از آن نوبت به گروه فلزات اساسی رسید تا با محوریت «فولاد»، خالص خرید بیش از ۶.۲ میلیارد تومانی حقیقی‌ها را ثبت کنند. در آنسوی بازار پتروشیمی‌ها با بیشترین خروج سرمایه خرد به میزان افزون بر ۱۲۰ میلیارد تومان مواجه شدند و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی نیز در روندی مشابه، انتقال سهامی به ارزش ۹۰ میلیارد تومان را در مسیر حقیقی به حقوقی تجربه کردند.