فردای اقتصاد: نرخ بیکاری -درصدی از افراد در جست‌وجوی کار که ناکام می‌مانند- در پاییز رکورد ۱۹ساله‌اش را شکست و با نرخ ۷٫۶ درصدی کمترین مقدار از زمان آمارگیری نیروی کار از سال ۱۳۸۴ را ثبت کرد. از میان ۶۴٫۶ میلیون نفر جمعیت بالای ۱۵ سال ایران در پاییز ۱۴۰۲، ۲۶٫۸ میلیون نفر در بازار کار به عنوان فعال محسوب شده‌اند و نرخ مشارکت ۴۱٫۵ درصدی را رقم زده‌اند. با این حال اکثریت جمعیت در سن کار همچنان غیرفعال‌اند. شکل زیر کلیات وضعیت بازار کار در پاییز گذشته را نمایش می‌دهد.
شوک کرونا کاملاً رفع نشده است
۲۴٫۸ میلیون نفر جمعیت شاغل نشان از هفتصد هزار نفر افزایش نسبت به پاییز سال قبل دارد. بر این اساس، جمعیت شاغل نسبت به آخرین فصل پیش از شروع همه‌گیری کرونا، بالأخره افزایش یافت. هر چند نسبت اشتغال، یعنی نسبت جمعیت شاغل به جمعیت در سن کار هنوز به وضعیت پیش از کرونا برنگشته و در نتیجه رشد آرام شاغلان از رشد جمعیت کندتر بوده است. از پاییز ۱۳۹۸ تا کنون جمعیت در سن کار سه میلیون نفر اضافه شده اما تعداد شاغلان فقط سیصدهزارتا زیاد شده است.
نسبت اشتغال در پاییز ۳۸٫۳ درصد بوده، در حالی که در پاییز ۱۳۹۸ حدود ۳۹٫۶ درصد بوده است. گفتنی است این نسبت هیچگاه از ۴۲ درصد فراتر نرفته است، که نشان می‌دهد اقتصاد ایران به طور ساختاری ظرفیت پایینی برای جذب اشتغال جمعیت در سن کار دارد.
بخشی از شغل‌های از دست رفته احیا شد
نمودار بالای گزارش تغییرات خالص تعداد شاغلان را در هر فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل نشان می‌دهد. در زمستان ۱۳۹۸ که آغاز شیوع کرونا در ایران بوده، یک‌باره ۲.۱۸ میلیون شغل به طور خالص از بین رفتند. در فصل‌های بعد هم نسبت به فصل‌های مشابه تغییرات منفی بوده است. از تابستان ۱۴۰۱ تغییرات مثبت آغاز شد و به ویژه در تابستان ۱۴۰۲، یک افزایش ۹۰۰هزار نفری نسبت به تابستان ۱۴۰۱ در جمعیت شاغلان رخ داد. در پاییز هم به طور خالص ۷۴۴ هزار شغل جدید نسبت به پاییز قبلی ایجاد شده است. روند نزولی قابل توجه طی کرونا و احیای نسبی پس از آن در نمودار مشهود است.
شغل‌های جدید در کدام بخش ایجاد شدند؟
هفتصدهزار نفر شاغلی که به طور خالص طی یک سال گذشته اضافه شده‌اند، عمدتاً در بخش خدمات مشغول شده‌اند؛ به طوری که اشتغال در بخش خدمات حدود ۶۳۰هزار نفر بیشتر شده است. این بخش حالا ۵۲ درصد از تقاضای نیروی کار اقتصاد ایران را برعهده دارد.
هم‌زمان ۱۳۸ هزار شغل جدید به طور خالص در صنعت ایجاد شده است. نهایتاً خدمات که در چند سال اخیر سیر نزولی ارزش افزوده و همچنین اشتغالش کاملاً مشهود بوده، این بار هم ۶۸ هزار نفر شاغل از دست داده است.