فردای اقتصاد - لی زسیانگ در دوران انقلاب فرهنگی چین، زمانی که سرمایه‌داران دشمن شناخته می‌شدند، در روستایی برزگ شد. وی اکنون 61 ساله است و بی سر و صدا به عنوان یکی از موفق‌ترین سرمایه‌گذاران فرشته کشور ظاهر شده است و از بیش از 60 استارت آپ از جمله غول پهپادی DJI را در سبد سرمایه‌گذاری‌اش دارد.
لی یکی از اولین چینی‌هایی بود که در ایالات متحده تحصیل کرد و سپس برای تدریس در دانشگاه فناوری هنگ کنگ بازگشت. از آن زمان تاکنون او نسلی از کارآفرینان را پرورش داده و یک آکادمی راه اندازی کرده و از بازیگران قابل احترامی در زمینه‌های رباتیک و هوش مصنوعی با ارزش تقریباً 12 میلیارد دلار حمایت مالی کرده یا پرورش داده است.
عمدا یا ناخواسته این متخصص رباتیک نقش مهمی را در میدان نبرد بین ایالات متحده و چین برای تسلط چین بر فناوری‌های پیشرو ایفا می‌کند. از آنجایی که واشنگتن عزم خود را برای گسترش محدودیت‌های گسترده در برابر تولیدات تراشه و هوش مصنوعی رقیب خود نشان داده است، استعداد لی در کشف دستاوردهای علمی احتمالاً بیش از هر زمان دیگری حیاتی خواهد بود.
لی در حاشیه کنفرانسی در هنگ کنگ به بلومبرگ گفت:«در بحران‌ها فرصت زاده می‌شود و از نظر تاریخی شرکت‌ها و فناوری‌های چینی عموما گزینه دوم بوده‌اند؛ حتی برای شرکت‌های محلی. اما اکنون آنها این شانس وجود دارد که از این مرحله فراتر رویم.»
این یک دیدگاه خوش‌بینانه از لی است، وی عضو یک باشگاه منتخب از روشنفکران است که در حال حاضر به سرمایه‌گذاران تبدیل شده اند که اندرو چی‌چیه یائو برنده جایزه تورینگ هم در آن عضو است. لی، دانشمند رباتیک، مانند همتایان خود در خط مقدم برخی از مهم‌ترین نوآوری‌های چینی در دهه گذشته بوده است.
لی درباره تلاش‌های واشنگتن برای مهار برتری چین معمولا خیلی صحبت نمی‌کند و نظر وی در این رابطه آن است که این مسئله تبدیل به موضوعی حساس شده است و این در حالی است که روابط بین دو کشور به بالاترین حد تنش‌های خود در دهه‌های اخیر رسیده است.
اما واضح است که چرخ گردون به نفع او چرخیده است، زیرا پکن تلاش‌ها را برای جایگزینی سخت‌افزارها و مدارهای ایالات متحده را تقویت کرده است و یک دهه گسترش چرخه آزاد توسط غول‌های اینترنتی را سرکوب می‌کند. لی که به صورت خصوصی و بدون ارتباط با دولت فعالیت می‌کند، با این وجود روابط رسمی خوبی دارد. او در میان حدود 40 نفری بود که توسط دولت شنژن در سال 2020 برای نقش‌شان در کمک به تبدیل دهکده ماهیگیری خواب آلود به یک نیروگاه اقتصادی جنوبی انتخاب شد.
این مطلب را هم بخوانید: هشدار شدیداللحن بایدن به چین
حوزه‌های جدید سرمایه‌گذاری استارتاپی
در حالی که رسانه‌های اجتماعی و پیشگامان خرده‌فروشی اینترنت از ByteDance تا Alibaba وTencent زمانی در کانون توجه قرار داشتند، اکنون حجم زیادی از سرمایه‌ها به سمت فعالیت‌های فناوری زیرساختی مانند نیمه‌رساناها، روباتیک و هوش مصنوعی سرازیر شده است. شی جین پینگ در این ماه مجدداً از چین خواست تا به خاطر امنیت ملی، توسعه چنین فناوری‌هایی را افزایش دهد و اینجاست که لی وارد می‌شود.
او در دهه‌های 1970 و 1980 در ایالات متحده تحصیل کرد و همراه با یائو، به موج اولیه دانشجویان چینی تحصیل کرده در خارج از چین پیوست. این یک تجربه متحول کننده برای زندگی یک بومی و متولد شده در یک روستا محسوب می‌شود.
لی در حالی که منتظر پذیرش دانشگاه بود، در یک کارخانه کار می کرد که تله حشرات الکتریکی می ساخت. او یکی از افراد خوش شانس بود که قبل از اینکه لذت بردن جایزه‌ای علمی در خارج از کشور را تجربه کند، در یک مدرسه محلی برنده شد.
او پس از اخذ مدرک دکترا در رشته مهندسی برق و علوم کامپیوتر از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، دانشمند پژوهشی در موسسه فناوری ماساچوست شد و سپس به آزمایشگاه روباتیک در دانشگاه نیویورک پیوست. لی در این باره گفت: "رفتن به دانشگاه در ایالات متحده نقطه عطف بزرگی برای من بود."
وی در مرکز مالی آسیایی فعالیت داشت که اشتیاق به پرورش استارت‌آپ‌ها را آنجا پیدا کرد. در نزدیک به سه دهه ای که در آنجا فعالیت داشت، او از طریق پلتفرم تکثیر خود یعنی Xbotpark از تعداد زیادی استارتاپ حمایت کرد. به گفته لی، ارزش کل بازار آنها اکنون از 80 میلیارد یوان (11.5 میلیارد دلار) فراتر رفته است.
وی برخی شرکت‌هایی که در آن سرمایه‌گذاری کرده مدیرعامل هم هست. برخی دیگر سرمایه‌گذاران جهانی از جمله Sequoia China و Hillhouse Capital را در این مسیر با خود همراه کرده اما هیچ کدام بهتر از SZ DJI Technology Co عملکرد موفقی نداشته‌اند.
اما باید به این نکته توجه داشت که همه شرط‌بندی‌های لی نتیجه نداده‌اند. از ده‌ها ایده‌ای که او طی سال‌ها حمایت مالی کرده یا تأیید کرده است، تنها تعداد انگشت شماری به تک شاخ یا نام‌های جهانی تبدیل شده‌اند. اما بیشتر اوقات افراد تحت حمایت او از تماس‌های او در امور مالی و فناوری بهره برده‌اند. به گفته ژانگ گفت: «برند شخصی پروفسور لی در صنعت بسیار تأثیرگذار است.»
اتفاقات اخیر کمک می‌کند که تلاش‌های لی با چشم انداز پکن هماهنگ شود. به طور مثال تنها در بخش رباتیک، وزارت صنعت و فناوری اطلاعات در یک برنامه پنج ساله که در دسامبر رونمایی شد، میانگین رشد درآمد سالانه به میزان بیش از 20 درصد تا سال 2025 را هدف قرار داده است.