فردای اقتصاد: «صرف ریسک» یا (Risk Premium - ریسک پریمیوم ) یکی از مفاهیم بسیار مهم در سرمایه‌گذاری است و توضیح می‌دهد چرا مثلا اگر انتظار دارم در سال آینده از بورس، سود ۲۵ درصدی بگیرم در حالی که همین الان سپرده بانکی سودی ۲۰ درصدی بهم می‌دهد، باید بانک را انتخاب کنم.

موضوع این است که به عنوان یک سرمایه‌گذار همیشه باید برای ریسکی که می‌کنید یک بازدهی منطقی در نظر بگیرید تا آن سرمایه‌گذاری بصرفد. 

یعنی اگر من بدون ریسک خاصی پول خود را در بانک می‌گذارم و سالی ۲۰ درصد سود می‌گیرم، برای ورود به بازار سهام که ریسک بالاتری دارد، انتظار دارم مثلا ۳۰ درصد سود کسب کنم. اینطوری می‌توان گفت که سهام، صرف ریسک ۱۰ درصدی نسبت به بانک دارد (که می‌شود ۳۰ درصد سود مورد انتظار از بورس منهای ۲۰ درصد سود بانک). این عدد همان سودی است که من بابت قبول ریسک درخواست می‌کنم.

بنابراین، وقتی می‌خواهم در یک بازار ریسکی سرمایه‌گذاری کنم باید بدانم آن بخش از عایدی بیشتری که در بلندمدت نصیبم می‌شود ناشی از همان ریسکی بوده که کرده‌ام. پس حتما باید صرف ریسک آن بازار را در نظر بگیرم و متناسب با آن سرمایه‌گذاری کنم. 

سود بازار بدون ریسک را در دنیا اوراق بدهی دولتی یا اسناد خزانه تعیین می‌کند. در ایران هم می‌توان اسناد خزانه اسلامی یا بعضا سپرده‌های بانکی را به عنوان بازاری با حداقل ریسک در نظر گرفت. 

حالا یک نگاهی بندازیم به صرف ریسک بازارهای مختلف در اقتصاد ایران که باید گذشته‌نگر بررسی شود. در این جدول صرف ریسک را از سال ۱۳۷۶ ‌داریم.  محاسبات نشان میدهد بازار سهام نسبت به سپرده بانکی توانسته سالی ۱۳ درصد و نسبت به تورم ۱۱ درصد بیشتر بازدهی بدهد. بازار مسکن هم صرف ریسک ۸ درصدی در مقایسه با سود بانکی داشته است. اما مثلا دلار صرف ریسک فقط یک درصدی نسبت به سود بانکی دارد یعنی من با یک سپرده‌گذاری کم ریسک در بانک، فقط یک درصد کمتر از دلار سود میتوانم کسب کنم.

البته این عددا فقط یک نمای کلی از  بازارها به ما نشان می‌دهند که لزوما به معنای این نیست که این مقدار بازدهی حتما در آینده هم تکرار می‌شود اما میتوان با این اطلاعات تا حدودی صرف ریسک هر بازار را حساب کرد.

حالا شما بگویید، چقدر سود به شما بدهند پول خود از بانک بیرون آورده و در بازاری مثل بورس سرمایه‌گذاری می‌کنید؟